Tựu trường vào ngày 1/9 'không khả thi'

Ngày 4/8, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành khung kế hoạch năm học 2021-2022 với thời gian tựu trường sớm nhất ngày 1/9, riêng lớp 1 từ ngày 23/8; tổ chức khai giảng vào ngày 5/9/2021. Thời gian nghỉ học, tựu trường sớm và kéo dài năm học không quá 15 ngày so với khung kế hoạch.

Đọc hướng dẫn trên, nhiều giáo viên ở TP HCM bất ngờ vì dường như Bộ Giáo dục và Đào tạo đặt năm học ra khỏi bối cảnh đại dịch. TP HCM ghi nhận gần 110.000 ca Covid-19, thời gian gần đây trung bình thêm 3.000 ca mới mỗi ngày nên việc tựu trường sớm nhất vào 1/9, thậm chí muộn hơn 15 ngày đến một tháng, theo nhiều người là không khả thi.

Ông Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng trường THPT Nguyễn Du, cho rằng trong bối cảnh dịch bệnh, năm học mới muốn diễn ra cần hội đủ 4 yếu tố: Đảm bảo an toàn cho học sinh; cơ sở vật chất, trang thiết bị đầy đủ; nhân lực sẵn sàng; tập huấn nghiệp vụ, chuyên môn. Với đa số trường học ở TP HCM, các yếu tố này đều chưa sẵn sàng.

Thứ nhất, dịch bệnh vẫn đang rất phức tạp, số ca bệnh những ngày gần đây có xu hướng đi ngang nhưng con số hàng nghìn ca mỗi ngày vẫn rất lớn. Năm học khó có thể diễn ra sau 1-2 tháng, phụ huynh khó đồng thuận, việc đảm bảo sức khỏe cho học sinh khi tập trung đông người không khả thi.

Thứ hai, khá nhiều trường học, trong đó có trường THPT Nguyễn Du, hiện được trưng dụng làm nơi cách ly tập trung, cách ly tạm thời với hàng trăm người. Để không còn ai phải cách ly phải mất hơn một tháng, chưa kể thời gian phải niêm phong khử khuẩn, vệ sinh sau đó. "Xong việc này, các trường còn phải sửa chữa, thay mới cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị. Tôi tính ít nhất cũng phải mất một tháng rưỡi, nhiều trường khác có khi kéo dài hơn", ông Phú nói.

Cuối cùng, công tác chuẩn bị nhân sự, tuyển dụng, tập huấn ở nhiều trường cũng bị ảnh hưởng bởi việc giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 một tháng nay. "Bộ cho phép địa phương kéo dài thời gian năm học tùy tình hình, nhưng lại chốt chặn điểm cuối là không quá 15 ngày, chưa kể thời gian kỳ thi tốt nghiệp chung. Rất khó để địa phương, các trường nơi có dịch như TP HCM thực hiện", ông Phú nói và đề xuất Bộ linh hoạt điều chỉnh khung thời gian năm học.

Tại Tiền Giang, nơi ghi nhận hơn 3.500 ca Covid-19, việc triển khai năm học mới theo khung năm học của Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng khó thực hiện. Theo TS Lê Quang Trí, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh, nếu khai giảng ngày 5/9, học sinh THCS, THPT có thể học trực tuyến cho kịp tiến độ. Tuy nhiên, việc này cũng không dễ dàng bởi điều kiện học tập, hoàn cảnh học sinh ở các địa phương có sự chênh lệch nên hiệu quả không cao.

Với cấp học nhỏ hơn, đặc biệt mầm non, việc dạy trực tuyến là khó khả thi. Sở Giáo dục và Đào tạo Tiền Giang sẽ cân nhắc kỹ các điều kiện và tình hình dịch bệnh để tham mưu cho UBND tỉnh ra quyết định khung chương trình năm học.

"Cái khó hiện nay là mình không thể chủ quan mà đưa ra khung kế hoạch năm học quá sớm, sẽ khó tạo được sự đồng thuận từ phụ huynh nếu tình hình dịch bệnh vẫn phức tạp. Việc ra khung kế hoạch, sau đó phải thay đổi, điều chỉnh liên tục thì không hay", ông Trí chia sẻ và cho rằng đây cũng là những khó khăn chung của ngành giáo dục nhiều tỉnh thành phía Nam.

Tại Hà Nội, việc giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 dự kiến đến ngày 7/8. Tuy nhiên, tình hình dịch diễn biến phức tạp với tổng số ca nhiễm trong đợt dịch thứ 4 là 1.514, hiện mỗi ngày thêm vài chục ca. Nhiều trường ở Hà Nội chưa tổ chức kiểm tra học kỳ II nên chưa thể kết thúc năm học 2020-2021 do học sinh dừng đến trường từ tháng 5.

Hiệu trưởng một trường tiểu học ở quận Nam Từ Liêm cho rằng 2021-2022 sẽ là năm học vất vả nếu phải học online ngay từ đầu, đặc biệt với lớp 1. Phía nhà trường không chỉ vất vả khi phải sắp xếp dạy online mà phụ huynh cũng mỏi mệt khi phải cùng con học hàng ngày. Tuy nhiên, cô cho rằng thành phố vẫn nên tổ chức dạy học bắt đầu vào tháng 9 bởi như vậy năm học sẽ đi đúng "quỹ đạo", ít xáo trộn. Như năm học 2020-2021, đến tháng 8 học sinh mới được thi học kỳ II online, cả thầy và trò luôn trong trạng thái lo lắng.

"Mang tiếng nghỉ hè nhưng các cô vẫn phải giao bài, dạy online, các con vẫn phải ôn tập vì không biết lúc nào được kiểm tra. Nếu lùi thời gian tựu trường thêm nửa tháng hay một tháng, tôi e các con tiếp tục không có thời gian nghỉ hè vào năm sau", cô giáo nói.

Từ góc nhìn của chuyên gia giáo dục, ông Nguyễn Văn Ngai, nguyên Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM, đánh giá khung kế hoạch năm học của Bộ Giáo dục và Đào tạo cứng nhắc, không sát với tình hình thực tế. Qua hai năm học vất vả bởi dịch bệnh, nhất là kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay diễn ra trong tâm trạng căng thẳng, Bộ cần thay đổi chính sách. Khung chương trình thay vì áp dụng cho tất cả địa phương, cần có sự phân loại giữa các nhóm địa phương với nguy cơ dịch bệnh khác nhau. Bộ chỉ nên quy định thời lượng năm học cần phải có, địa phương chủ động thời gian và phương thức đạt được.

Cũng theo ông Ngai, đây là thời điểm Bộ Giáo dục và Đào tạo nên tính toán phương án để địa phương tự tổ chức thi và xét tốt nghiệp như đề xuất của TP HCM. Bởi nếu được tự chủ việc này, thay vì phải chuẩn bị cho kịp một kỳ thi chung, địa phương hoàn toàn chủ động năm học. "Ngoài quyết định khung thời gian, Bộ cần thêm hướng dẫn cụ thể, dự phòng nhiều tình huống để địa phương có thể áp dụng", ông Ngai đề xuất.

Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Giáo dục trung học (Bộ Giáo dục và Đào tạo), giải thích khung kế hoạch năm học để địa phương căn cứ, quyết định thời gian năm học cụ thể cho các trường mầm non, phổ thông trên địa bàn. Đây là văn bản khung, áp dụng cho toàn quốc. Các mốc thời gian Bộ đưa ra là "sớm nhất" hoặc "muộn nhất", không có nghĩa Bộ yêu cầu tất cả địa phương phải tựu trường và kết thúc năm học trong cùng một ngày.

Chủ tịch UBND cấp tỉnh được quyền quyết định kế hoạch thời gian năm học cụ thể đảm bảo phù hợp với thực tiễn của mỗi địa phương. Hiện, tình hình Covid-19 diễn biến phức tạp ở nhiều địa phương, nhưng cũng có nhiều nơi dịch bệnh vẫn trong tầm kiểm soát và có thể thực hiện theo khung thời gian năm học theo đúng các mốc đã quy định.

Những tỉnh thành đang khó khăn về dịch bệnh, phải thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16 thì ưu tiên hàng đầu vẫn là đảm bảo an toàn, sức khỏe cho học sinh, giáo viên. Chẳng hạn ở Hà Nội và TP HCM, UBND thành phố có thể căn cứ vào tình hình dịch bệnh để đưa ra mốc thời gian tựu trường và kết thúc năm học phù hợp. Địa phương có thể chuyển sang giữa tháng 9, thậm chí sang tháng 10, đồng nghĩa thời gian kết thúc năm học sẽ không phải là 31/5 mà là 15/6.

Trường hợp dịch quá căng thẳng, đến 15/6 chưa thể kết thúc năm học thì địa phương báo cáo Bộ để có hướng dẫn đặc thù, sao cho vừa đảm bảo an toàn phòng dịch, vừa có thể hoàn thành kế hoạch năm học vào thời điểm phù hợp.

• Học sinh lớp 1 tựu trường sớm nhất ngày 23/8
• Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị các đại học không tăng học phí

Mạnh Tùng - Dương Tâm