Thượng viện Mỹ chiều 13/2 bỏ phiếu với tỷ lệ 57 phiếu thuận, 43 phiếu chống trong cáo buộc cựu tổng thống Donald Trump kích động cuộc bạo loạn ở tòa nhà quốc hội, không hội đủ 67 phiếu cần thiết để kết tội Trump và chấm dứt nỗ lực luận tội ông do đảng Dân chủ tiến hành.
Quyết định này đã được dự báo từ trước phiên xử tại Thượng viện, nhưng kết quả cuộc bỏ phiếu vẫn được coi là động thái giúp cựu tổng thống Mỹ thở phào. Trump cáo buộc phiên tòa luận tội thứ hai nhằm vào ông là "giai đoạn khác của cuộc săn lùng phù thủy khủng khiếp nhất" trong lịch sử Mỹ. "Không một tổng thống nào phải trải qua bất cứ điều gì như nó", ông cho biết.
Trump xuất hiện trước người ủng hộ ở thủ đô Washington hôm 6/1. Ảnh: AFP.
Trump cũng ám chỉ khả năng sẽ tiếp tục sự nghiệp chính trị trong tương lai. "Phong trào lịch sử, yêu nước và tuyệt đẹp nhằm 'Biến nước Mỹ vĩ đại trở lại' chỉ mới bắt đầu. Chúng ta còn nhiều việc phía trước và sẽ sớm xuất hiện với tầm nhìn về tương lai tươi sáng, rạng rỡ và vô hạn của Mỹ", cựu tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết trong thông cáo hôm 13/2.
Trump từng nhiều lần để ngỏ khả năng chạy đua tranh cử tổng thống Mỹ năm 2024, điều này sẽ trở nên bất khả thi nếu ông bị kết tội. Trump giấu mình trong khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago kể từ khi rời Nhà Trắng ngày 20/1, gần như không tương tác với thế giới bên ngoài kể từ khi các tài khoản mạng xã hội của ông bị vô hiệu hóa.
Capri Cafaro, nhà nghiên cứu tại Đại học Mỹ ở Washington và cựu nghị sĩ tại thượng viện bang Ohio, cho rằng phán quyết tha bổng có thể là "lời hiệu triệu" cho Trump và những người ủng hộ.
"Dù vậy, di sản của Trump sẽ gắn liền với sự kiện ngày 6/1, bất chấp ông được tuyên trắng án hay không. Sẽ có những người cho rằng Donald Trump đóng vai trò nào đó trong vụ bạo loạn, điều đó sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của ông trong lĩnh vực tư nhân. Trump gần như không còn lựa chọn nào ngoài tiếp tục tham gia chính trường", Cafaro nhận định.
Wendy Schiller, giáo sư ngành khoa học chính trị ở Đại học Brown, đồng tình khi cho rằng tương lai của Trump sẽ bị hạn chế. "Nếu các tập đoàn mời ông đến phát biểu, phản ứng tiêu cực từ mạng xã hội sẽ rất nhanh chóng và mạnh mẽ, đi kèm nguy cơ sản phẩm của họ bị tẩy chay. Ngay cả tổ chức sự kiện ở các tòa nhà của Trump cũng là vấn đề với những công ty đại chúng hoặc doanh nghiệp cung cấp sản phẩm trực tiếp đến người tiêu dùng", bà nói.
Việc 43 trong số 50 thượng nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu phản đối kết tội Trump là tín hiệu rõ ràng cho thấy ông vẫn có sức ảnh hưởng lớn trong đảng. "Đảng Cộng hòa thuộc về ông ấy, chứ không phải bất kỳ ai khác", hạ nghị sĩ bang Georgia Marjorie Taylor Greene, một trong những người ủng hộ nhiệt thành nhất của Trump, nói hồi tuần trước.
Tuy nhiên, 7 thượng nghị sĩ Cộng hòa đã đứng về phe Dân chủ khi bỏ phiếu ủng hộ kết tội Trump, cùng với đó là 10 thành viên đảng ủng hộ luận tội ông trong cuộc bỏ phiếu ở Hạ viện hồi tháng trước. Trong số đó có nghị sĩ Liz Cheney, lãnh đạo cấp cao thứ ba của đảng Cộng hòa tại Hạ viện, cũng là con gái cựu phó tổng thống Dick Cheney.
Thượng nghị sĩ McConnell (giữa) trở về văn phòng sau cuộc bỏ phiếu ngày 13/2. Ảnh: AFP.
Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell bỏ phiếu trắng án cho Trump, nhưng cho rằng cựu tổng thống Mỹ vẫn có trách nhiệm trong sự việc. "Không có nghi ngờ nào về việc Tổng thống Trump phải chịu trách nhiệm về đạo đức và thực tế vì kích động những sự kiện hôm đó. Những người tấn công tòa nhà này tin rằng họ đang hành động theo mong muốn và chỉ đạo từ tổng thống của họ", ông nói.
Hàng loạt thành viên Cộng hòa đã tìm cách tránh xa cựu tổng thống Mỹ và đang chuẩn bị cạnh tranh suất chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024. Một trong số đó là cựu thống đốc Nam Carolina Nikki Haley, người từng khẳng định phe Cộng hòa đã sai khi ủng hộ nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử của Trump.
"Ông ấy đi vào con đường không đúng đắn và chúng ta không nên theo chân ông ấy", Haley nói trong một cuộc phỏng vấn và bác bỏ khả năng cựu tổng thống Mỹ chạy đua vào năm 2024. "Tôi không nghĩ ông ấy đủ khả năng. Ông ấy đã quá sa ngã".
Dù vậy, những người tìm cách cắt đứt hoàn toàn quan hệ với Trump chỉ là thiếu số và phần lớn vẫn lo sợ quyền lực trong đảng của ông.
"Các nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu trắng án dường như đang tự bảo vệ mình khỏi những thách thức từ phe phái cực đoan trong đảng vào năm 2022, thậm chí là 2024. Nhưng điều này cũng khiến họ dễ thất bại hơn trong tổng tuyển cử", Schiller nhận xét.
Cafaro cho rằng các nghị sĩ trung thành với Trump đang tham gia canh bạc "cực kỳ mạo hiểm". "Họ đưa ra quyết định dựa trên tình hình chớp nhoáng, có thể không còn tồn tại trong hai năm nữa", bà nói.
Một nhóm cựu quan chức Cộng hòa có quan điểm chống Trump đã đề xuất ý tưởng thành lập đảng mới, nhưng nó khó trở thành hiện thực.
Phiên tòa luận tội Trump đã treo lơ lửng trên đầu chính quyền Tổng thống Joe Biden và phe Dân chủ dường như cũng vui mừng khi nó chỉ kéo dài 5 ngày. "Biden đã làm rất tốt khi tách biệt khỏi quá trình xét xử luận tội, cũng như duy trì những thông điệp về khủng hoảng Covid-19 và kinh tế", Schiller nói.
Thượng viện giờ đây có thể nhanh chóng xác nhận các đề cử cho vị trí trong nội các, đồng thời làm việc để thúc đẩy những chương trình nghị sự của Biden trong bối cảnh Mỹ vẫn vật lộn với đại dịch Covid-19 và nền kinh tế bị tổn thương nghiêm trọng.
Tuy nhiên, Trump vẫn là thế lực đáng gờm với Biden. "Không có gì bảo đảm rằng sẽ không có thêm những cuộc biểu tình và hoạt động của phe cực hữu. Thời điểm xảy ra và cách Joe Biden xử lý chúng sẽ là điều đáng theo dõi", Cafaro nói.
Vũ Anh (Theo AFP)