Túi sinh tồn - bộ dụng cụ cứu mạng người Nhật giữa thiên tai

Nhật Bản hứng chịu mỗi năm khoảng 1.500 trận động đất, phần nhiều có cường độ rất nhỏ và không cảm nhận được, song vẫn luôn có những trận động đất lớn, do nước này nằm trên "Vành đai lửa", chuỗi các núi lửa và điểm hoạt động địa chấn ở rìa Thái Bình Dương.

Một trong những trận động đất mạnh nhất lịch sử Nhật Bản xảy ra vào ngày 11/3/2011 tại vùng Tohoku với cường độ 9 độ, tạo ra trận sóng thần mạnh khiến vùng đông bắc nước này bị thiệt hại nặng nề, hơn 15.000 người thiệt mạng, cũng như gây ra thảm họa hạt nhân tại nhà máy Fukushima.

Các dạng thiên tai khác như lở đất, lũ lụt và mưa bão cũng hay xảy ra tại Nhật Bản, có thể diễn tiến rất nhanh khiến mọi người không có nhiều thời gian để phản ứng.

Do đó, biết cách ứng phó trong trường hợp xảy ra thiên tai, đặc biệt là động đất, được coi là yếu tố sống còn ở Nhật Bản. Những ai sống tại nước này đều được khuyến cáo tự trang bị bộ dụng cụ khẩn cấp cơ bản, hay còn gọi là túi sinh tồn, bao gồm các đồ vật cần thiết để giữ an toàn cho bản thân và gia đình trong các tình huống nguy hiểm.

Theo chính phủ Nhật Bản, chỉ một vật dụng đơn giản như chai nước hay đèn pin cũng có thể là yếu tố quyết định sống chết khi thảm họa xảy ra.

Do Nhật Bản có địa hình đa dạng, chính quyền ở từng địa phương sẽ khuyến cáo người dân sử dụng một loại túi sinh tồn cụ thể cho phù hợp với điều kiện thực tế. Ví dụ tại thủ đô Tokyo, cư dân được khuyên nên trang bị các dụng cụ cơ bản như đèn pin, đài thu thanh cỡ nhỏ, mũ bảo hiểm, mũ bảo hộ trùm đầu, găng tay lao động, chăn, pin, bật lửa, nến.

Họ cũng được khuyến cáo mang theo nước uống, đồ ăn liền, dụng cụ mở hộp, dao, quần áo dự phòng, bình sữa trẻ em, bộ dụng cụ sơ cứu, sổ ngân hàng và con dấu cá nhân, vốn được dùng để thay cho chữ ký tay tại Nhật Bản, cũng như thuốc kê đơn đối với người có bệnh.

Ngoài ra, chính phủ Nhật Bản cũng khuyến khích người dân chuẩn bị túi sinh tồn cỡ nhỏ hơn dành cho trẻ em. Điều này không chỉ giúp họ mang thêm được nhiều đồ đạc, mà còn là cơ hội để giáo dục trẻ về điều cần làm trong trường hợp xảy ra thảm họa.

Chính phủ một số nước cũng đưa ra khuyến cáo riêng đối với công dân đang sống ở Nhật về danh mục đồ vật mang theo trong túi sinh tồn. Ví dụ, đại sứ quán Mỹ tại Nhật Bản khuyên nên công dân trữ nước, thực phẩm, túi nilon cỡ lớn, xà phòng hoặc gel khử trùng, đồ vệ sinh, thuốc và kính nếu cần, cốc, đĩa giấy, đồ dùng bằng nhựa, giấy bạc, màng bọc thực phẩm, hay tiền yen mệnh giá nhỏ.

Ngoài danh mục đồ vật được chính quyền khuyến cáo, nhiều gia đình lựa chọn bổ sung các vật dụng mà họ cho là cần thiết, song vẫn chú trọng tính gọn nhẹ, dễ mang vác. Trong một số trường hợp, ví dụ khi có sóng thần, mang theo túi sinh tồn quá cồng kềnh sẽ lợi bất cập hại.

Chuẩn bị túi sinh tồn to hay nhỏ còn phụ thuộc vào điều kiện thời tiết tại nơi sống và số người sử dụng, thường là một balo lớn với chai nước uống cầm riêng.

Chính phủ Nhật Bản khuyến cáo người dân chuẩn bị đủ nhu yếu phẩm cho ít nhất ba ngày trong túi sinh tồn. 72 giờ đầu tiên được coi quãng thời gian sống còn, do người dân có thể phải mất tối thiểu ba ngày để nhận được trợ giúp từ bên ngoài trong thảm họa nghiêm trọng. Những hộ gia đình sinh sống tại các khu vực biệt lập được khuyên nên chuẩn bị đủ đồ để sống sót lâu hơn, lên tới một tuần.

Thay vì tự chuẩn bị túi sinh tồn, người dân có thể chọn mua sản phẩm có sẵn tại hầu hết cửa hàng tiện lợi hoặc trên sàn thương mại điện tử ở Nhật.

Để bảo đảm nhanh chóng sơ tán khi thảm họa xảy ra, người dân Nhật Bản được khuyến cáo nên cất túi sinh tồn gần cửa trước và tránh để trong xe, do họ sẽ khó rời khỏi nhà nếu có mưa bão hoặc ngập lụt.

Có ý kiến cho rằng nên chuẩn bị ba túi sinh tồn khác nhau, bao gồm một chiếc luôn mang theo bên mình, một túi để ở nơi làm việc và một chiếc cất ở vị trí dễ tiếp cận trong nhà.

"Chúng tôi cất túi sơ tán ở cả trong nhà và ôtô. Đây là những túi chống cháy, bên trong chứa dụng cụ sơ cứu, tiền xu để sử dụng điện thoại công cộng do sóng di động thường sẽ bị mất khi thảm họa xảy ra, đủ thực phẩm và nước uống dùng trong ba ngày", Sarah Ono, cư dân sống ở tỉnh Kochi, cho biết.

Dù rất hữu ích, túi sinh tồn mới chỉ là một trong nhiều việc mà người dân Nhật Bản cần chuẩn bị trước khi thảm họa xảy ra. Họ còn cần phải tìm hiểu trước lối sơ tán từ nhà, nơi làm việc và trường học của con cái, cũng như in sẵn bản đồ do có khả năng sẽ không dùng được Google Maps.

Mọi người cũng được khuyến cáo nên cố định đồ vật dễ bị đổ vỡ, ví dụ giá sách, kệ tủ hay lò vi sóng. Các cửa hàng vật liệu xây dựng ở Nhật Bản có bán nhiều loại dây đai và dụng cụ dùng để buộc và cố định vật dụng.

Nhiều người Nhật Bản hiện cài đặt sẵn ứng dụng cảnh báo động đất trên điện thoại di động, điều có thể giúp họ nhận được thông báo trước vài giây, không nhiều nhưng có khả năng sẽ là yếu tố sống còn trong một số trường hợp nhất định.

Phạm Giang (Theo Japan Times, BBC, Newsweek)