Người phụ nữ phải trải qua nghi thức bisha'h để chứng minh vô tội. Video: DW News.
Ayaidah, bộ lạc người Bedouin ở vùng Đông Bắc Ai Cập là nơi cuối cùng tại quốc gia này hiện còn dùng tục lệ bisha’h để xác định người bị tình nghi có tội hay vô tội. Theo đó, nghi phạm sẽ phải liếm thìa hoặc gậy kim loại được nung nóng trước mặt chức sắc trong bộ tộc. Họ vô tội nếu phần lưỡi nguyên vẹn, và có tội nếu bị bỏng.
Bisha’h được coi là phương pháp phát hiện nói dối dựa trên nguyên lý: Người nói dối có tâm lý căng thẳng và khô miệng sẽ bị bỏng lưỡi khi liếm kim loại nóng, còn người vô tội không chịu thương tích do tâm lý thư giãn, lưỡi sẽ được nước bọt bảo vệ. Nếu nghi phạm từ chối liếm thìa hoặc trốn tránh không xuất hiện, họ sẽ tự động bị coi là có tội.
Kết quả của Bisha’h có tính chung cuộc, không thể bị kháng cáo. Điều này có nghĩa nghi phạm phải chấp nhận phán quyết khi bị tuyên có tội, còn nguyên đơn không được tiếp tục đâm đơn kiện người vô tội. Thiệt hại thường được quy ra tiền mặt hoặc tài sản.
Nghi phạm phải liếm mặt sau chiếc thìa nung nóng 3 lần. Ảnh: DMC.
Bisha’h được sử dụng như biện pháp cuối cùng khi hai bên không thể giải quyết mâu thuẫn trong hòa bình, hoặc khi vụ việc không có bằng chứng và nhân chứng. Ngoài ra, bisha’h còn được dùng để "dọa" nghi phạm cho sợ mà phải thú nhận tội lỗi. Chẳng hạn như, nếu nghi phạm chịu bồi thường cho nguyên đơn trước khi bisha’h diễn ra, nghi thức sẽ được dừng lại. Tuy vậy, đây cũng là điểm yếu của phương pháp xác định nói dối này vì một số người có thể sẽ nhận tội chỉ để tránh phải liếm chiếc thìa nung nóng.
Theo Arabiya, bisha’h thường được sử dụng trong nhiều loại vụ việc, từ xác định hành vi trộm cắp, phá hoại, giết người, quan hệ tình cảm bất chính, và đôi khi là cả xác định quan hệ huyết thống. Nghi thức bisha’h được cử hành công khai, với sự tham gia đông đảo của nhiều người chứng kiến.
Chỉ một số ít người có quyền chủ trì nghi thức bisha’h. Những người này lắng nghe mâu thuẫn của hai bên và là người ấn chiếc thìa vào lưỡi nghi phạm 3 lần. Sau khi đưa nghi phạm nước uống để súc miệng, mubesha sẽ kiểm tra lưỡi và tuyên bố kết quả.
Nghi thức này đã bị cấm ở nhiều quốc gia láng giềng Ai Cập như Jordan, Ả-rập Xê-út vì bị cho rằng đi ngược lại giáo lý đạo Hồi.
Xét xử bằng thử thách (trial by ordeal) là dạng thủ tục tố tụng từ thời cổ đại. Theo đó, để chứng minh sự vô tội của mình, nghi phạm phải trải qua thử thách nguy hiểm, có thể là qua trận song đấu, thử lửa, thử nước, uống thuốc độc,... Trong chiến dịch "săn phù thủy" vào thế kỷ 16 và 17 ở châu Âu, những người bị nghi là phù thủy bị trói và vứt xuống nước. Người nào chìm sẽ được coi là vô tội, nếu nổi bị coi là phù thủy.