Căn cứ Điều 70 Luật bảo hiểm xã hội 2024, người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) đã chấm dứt việc đóng BHXH mà có đề nghị hưởng thì được nhận BHXH một lần trong các trường hợp sau:
- Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH.
- Ra nước ngoài định cư.
- Đang mắc một trong các bệnh như ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng hoặc AIDS.
- Suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc khuyết tật đặc biệt nặng.
- Đã đóng BHXH trước 1/7/2025 nhưng sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà cũng không đóng BHXH tự nguyện và có tổng thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm.
- Các đối tượng là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân; hoặc hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ nghĩa vụ công an nhân dân; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí; dân quân thường trực khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà cũng không tham gia BHXH tự nguyện, và không đủ điều kiện nhận lương hưu.
Đối với người lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 12 tháng trở lên với người sử dụng lao động và đã chấm dứt đóng BHXH, nếu có đề nghị được hưởng thì được nhận BHXH một lần trong các trường hợp sau:
- Đủ tuổi hưởng lương hưu, nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH.
- Đang mắc một trong các bệnh như ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng hoặc AIDS.
- Suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc bị khuyết tật đặc biệt nặng.
- Đủ điều kiện nhận lương hưu theo quy định, nhưng không tiếp tục cư trú ở Việt Nam.
- Chấm dứt hợp đồng lao động hoặc giấy phép lao động, chứng chỉ hành nghề, giấy phép hành nghề hết hiệu lực mà không được gia hạn.
Đối chiếu với quy định trên, trường hợp của bạn, nếu đã đóng BHXH trước thời điểm 1/7/2025, nhưng sau 12 tháng không thuộc đối tượng đóng BHXH bắt buộc mà cũng không đóng BHXH tự nguyện, và có tổng thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm, thì bạn vẫn có thể làm thủ tục nhận BHXH một lần.
Hồ sơ
Để nhận BHXH một lần, bạn cần chuẩn bị các giấy tờ sau đây và nộp cho cơ quan BHXH nơi cư trú:
- Sổ BHXH.
- Căn cước công dân còn hiệu lực.
- Văn bản đề nghị hưởng BHXH một lần.
Trong vòng 7 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo đúng quy định, cơ quan BHXH có trách nhiệm giải quyết cho bạn hưởng BHXH một lần. Trường hợp không giải quyết thì cơ quan BHXH phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Thạc sĩ luật Nguyễn Trúc Anh