Các nhà phân tích chỉ ra nhiều vấn đề liên quan bất động sản Trung Quốc, như việc thị trường này đang giảm nhiệt sau nhiều năm cung vượt cầu. Các dấu hiệu cảnh báo đã xuất hiện được một thời gian. Trước sự sụp đổ của Evergrande, hàng chục triệu căn hộ được cho là bị bỏ không trên khắp đất nước Trung Quốc. Trong những năm gần đây, tình trạng này trở nên tồi tệ hơn.
Mark Williams, kinh tế trưởng khu vực châu Á tại Capital Economics ước tính rằng, Trung Quốc vẫn còn khoảng 30 triệu bất động sản chưa bán được, có thể tương đương với nơi ở của 80 triệu người. Con số này gần như bằng toàn bộ dân số của Đức.
Theo ước tính của Capital Economics, khoảng 100 triệu bất động sản có thể đã được bán nhưng không có người ở, tương đương với nơi ở của khoảng 260 triệu người. Những dự án này thường được gọi là "thị trấn ma" tại Trung Quốc.
Bất động sản và các lĩnh vực liên quan là một bộ phận quan trọng của nền kinh tế Trung Quốc, chiếm tới 30% GDP của đất nước này. Theo Williams, tỷ trọng sản lượng kinh tế liên quan đến xây dựng và các hoạt động ngành này "cao hơn nhiều so với các nền kinh tế lớn khác".
Danh sách các bất động sản rao bán được dán trước một văn phòng môi giới ở Thượng Hải hôm 31/8. Ảnh: Bloomberg
Trong nhiều thập kỷ, điều đó đã giúp Bắc Kinh duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng. Nhưng trong nhiều năm, giới phân tích đã đặt câu hỏi liệu động cơ tăng trưởng đó có đang tạo ra một quả bom hẹn giờ cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới hay không. Nghi ngờ này một phần bởi khoản nợ khổng lồ mà nhiều nhà phát triển bất động sản đã phải gánh cho các dự án của họ.
Với khoản nợ hơn 300 tỷ USD, Evergrande là doanh nghiệp bất động sản nợ nhiều nhất Trung Quốc. Tuy nhiên, "Evergrande không phải là người duy nhất gặp khó khăn", Christina Zhu, nhà kinh tế học tại Moody's Analytics đánh giá.
Trong vài ngày qua, một loạt các doanh nghiệp trong ngành khác cũng đã để lộ các vấn đề về dòng tiền của họ khi yêu cầu các bên cho vay thêm thời gian để trả nợ hoặc cảnh báo về khả năng vỡ nợ.
Trong một báo cáo gần đây, Zhu viết rằng 12 công ty bất động sản Trung Quốc đã vỡ nợ khi thanh toán trái phiếu với tổng trị giá khoảng 19,2 tỷ nhân dân tệ (gần 3 tỷ USD) trong nửa đầu năm. "Con số này chiếm gần 20% tổng số vụ vỡ nợ trái phiếu doanh nghiệp trong sáu tháng đầu năm, cao nhất trong tất cả các lĩnh vực ở Trung Quốc đại lục", bà nói thêm.
"Nhu cầu bất động sản nhà ở tại Trung Quốc đang bước vào thời kỳ suy giảm liên tục", Williams nhận định và cho rằng đây là gốc rễ dẫn đến khủng hoảng của Evergrande và các nhà phát triển bất động sản khác có đòn bẩy tài chính cao khác.
Tiếp đó là vấn đề liên quan đến các bất động sản dang dở. Khoảng 90% các dự án ở Trung Quốc được bán trước khi hoàn thành. Như vậy, chủ dự án gặp bất kỳ khó khăn nào cũng đều ảnh hưởng trực tiếp đến người mua.
Williams nói: "Điều này đòi hỏi các nhà chức trách phải có một động lực mạnh mẽ để đảm bảo rằng các dự án đang xây dựng sẽ được hoàn thành khi chủ đầu tư vỡ nợ được tái cấu trúc".
Theo phân tích mới đây của Bank of America, Evergrande có khoảng 200.000 căn nhà đã bán nhưng chưa bàn giao cho người mua. Điều này càng làm trầm trọng thêm lo ngại rằng người mua nhà có thể trắng tay khi quả bom nợ này phát nổ.
Trong những tuần gần đây, chính phủ đã tập trung vào việc hạn chế hiệu ứng từ cuộc khủng hoảng của Evergrande và bảo vệ người mua nhà. Trong một tuyên bố cuối tháng trước nhưng không đề cập cụ thể đến Evergrande, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) cam kết "duy trì sự phát triển lành mạnh của thị trường bất động sản và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng nhà ở."
Còn giữa tuần qua, PBOC cho biết Evergrande đã quản lý sai hoạt động kinh doanh của mình, nhưng rủi ro đối với hệ thống tài chính là có thể kiểm soát được". Trong những năm gần đây, công ty đã không thể quản lý tốt hoạt động kinh doanh của mình và hoạt động theo những thay đổi của thị trường. Thay vào đó, Evergrande đa dạng hóa và mở rộng một cách mù quáng, dẫn đến các chỉ số hoạt động và tài chính của nó bị suy giảm nghiêm trọng, cuối cùng dẫn đến rủi ro", Zou Lan, Giám đốc bộ phận thị trường tài chính của PBOC nói tại một cuộc họp báo hôm 15/10.
Ông cho rằng hiện Evergrande là cá biệt. Theo Zou, thị trường bất động sản trong nước đã duy trì ổn định giá đất, giá nhà ở mức kỳ vọng. Hầu hết công ty bất động sản hoạt động ổn định và có các chỉ số tài chính tốt. "Ngành bất động sản nhìn chung vẫn khỏe mạnh", quan chức PBOC này cho hay.
Tú Anh (theo CNN)