Hồi đầu tháng 5, Trung Quốc triển khai trái phép giàn khoan Hải Dương 981 và nhiều tàu hộ tống tại vùng biển của Việt Nam. Ảnh: Economist.
Trong nửa đầu năm nay, Tổng công ty Dầu khí Hải Dương Trung Quốc (CNOOC) và các công ty nhỏ hơn đều đặt hàng thêm tàu và giàn khoan. Số hàng đặt mới này nhiều hơn bất kỳ năm nào trong bốn năm qua. Và nhu cầu mua giàn khoan cùng tàu cho năm nay vẫn còn tiếp tục, tờ Australian dẫn tin từ Cơ quan Tư vấn và Dữ liệu Hàng hải IHS Maritime của Mỹ cho biết.
Năm ngoái Trung Quốc đã đặt hàng một giàn khoan lớn tải trọng 30.000 tấn, nhằm đưa ra khai thác ở Biển Đông năm 2016. Giàn khoan này có thể hoạt động ở độ sâu hơn 1.500 m và có thể chịu được sóng lớn và giông bão. Bên cạnh đó còn hai chiếc nữa cũng được lên kế hoạch đặt hàng. Các giàn khoan này có quy mô tương đương giàn khoan nước sâu 981 - thứ mà Trung Quốc đặt trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam hồi tháng 5, gây căng thẳng khu vực.
Việc này cho thấy Trung Quốc đang đẩy nhanh việc tăng cường thiết bị cho kế hoạch khai thác dầu ngoài khơi, và tăng cường các tàu bảo vệ, mạo hiểm hơn ở vùng nước giàu tài nguyên Biển Đông.
"Đây chỉ là khởi đầu của một kế hoạch lớn và có dự tính của Trung Quốc trong việc kiểm soát các nguồn tài nguyên ở Biển Đông", Gary Li, nhà phân tích của IHS nói.
Việc tăng cường thiết bị là một phần chính sách quốc gia, ở khu vực mà mục tiêu về chính trị và an ninh năng lượng của Bắc Kinh có chồng lấn với nước khác, Philip Andrews-Speed, một chuyên gia về an ninh năng lượng tại Viện nghiên cứu Năng lượng của Singapore nhận định. "Tôi chắc rằng họ sử dụng các giàn khoan này làm tuyên bố chính trị cũng như dùng để khai thác".
Năng lực mới cho phép Trung Quốc tiến vào Biển Đông, vượt qua các nước như Việt Nam và Philippines, vì các nước này phụ thuộc nhiều vào chuyên môn của nước ngoài, Andrews-Speed đánh giá.
Số lượng tàu đặt hàng của Trung Quốc tính theo tổng tải trọng (trái) và sản lượng dầu của CNOOC từ năm 2010. Đồ họa: The Australian
Đi đầu trong nỗ lực này là CNOOC và Công ty Dịch vụ dầu mỏ Trung Quốc (COSL). Sản lượng dầu khí nội địa của CNOOC chỉ thay đổi ít trong bốn năm qua, và vào năm 2009 công ty này tuyên bố sẽ đầu tư 30 tỷ USD cho các dự án nước sâu trong 20 năm. Khoan dầu ở vùng nước sâu đang là xu thế của toàn cầu, khi các mỏ dễ khai thác bị cạn kiệt và các công ty năng lượng buộc phải đến các vùng xa xôi.
Phát ngôn viên của CNOOC từ chối bình luận về nguy cơ phát triển thiết bị mới có thể tăng xung đột với các nước láng giềng.
COSL sẽ công bố số lượng giàn khoan và tàu hộ tống mà họ đặt hàng vào tháng 8 này, khi công bố kết quả hoạt động kinh doạnh. Công ty khai thác dầu ngoài khơi lớn nhất thế giới này từng khai thác và có kinh nghiệm ở Biển Bắc, vịnh Mexico và Indonesia.
Đồng thời Trung Quốc cũng tăng cường đội tàu hải cảnh, vừa được tổ chức lại năm ngoái gồm cảnh sát duyên hải, ngư nghiệp và các cơ quan thực thi pháp luật trên biển. Đội này có khoảng 100 tàu, 40 tàu đang đặt và dự kiến nhận về 15 chiếc trong năm nay.
Giữa tháng 7, sau hơn hai tháng hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 và nhiều tàu hộ tống trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ở Hoàng Sa, Trung Quốc đã rút giàn khoan này về sau khi bị dư luận thế giới lên án mạnh mẽ.
Khánh Lynh