Ủy ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc ngày 2/9 thông qua Luật Chống lừa đảo Viễn thông và Trực tuyến, dự kiến có hiệu lực từ tháng 12. Luật này nhằm xử lý tình trạng tội phạm lừa đảo qua mạng và điện thoại ngày càng tinh vi tại Trung Quốc, đặc biệt khi tội phạm thường lập cơ sở hoạt động ở nước ngoài và nhắm vào "con mồi" ở Trung Quốc đại lục.
"Tổ chức hoặc cá nhân ở nước ngoài thực hiện hành vi lừa đảo qua mạng viễn thông có thể bị xử lý và phải chịu trách nhiệm theo các quy định pháp luật", văn bản luật mới của Trung Quốc cho biết.
Cảnh sát Trung Quốc diễn tập tại Thượng Hải vào năm 2014. Ảnh: Reuters.
Luật mới đồng thời yêu cầu các bộ ngoại giao và công an nước này hợp tác chặt chẽ hơn với những cơ quan hành pháp quốc tế để truy quét tội phạm lừa đảo. Một trong các biện pháp được đề xuất là thiết lập "cơ chế liên lạc công tác cấp tốc".
Lừa đảo trực tuyến để chiếm đoạt tài sản đang trở thành vấn đề nhức nhối với Trung Quốc lẫn nhiều nước châu Á. Ở Trung Quốc, tội phạm phần lớn nhắm vào người cao tuổi.
"Ngành công nghiệp lừa đảo" thu lời bất chính lớn đến mức mô hình này biến tướng thành buôn người xuyên biên giới, dùng chiêu trò việc nhẹ lương cao để kéo người nước ngoài vào hệ thống lừa đảo và mở rộng danh sách con mồi.
Trong vài tuần qua, cảnh sát ở Trung Quốc đại lục, đặc khu Hong Kong, đảo Đài Loan, Hàn Quốc và các nước Đông Nam Á đã hợp tác giải cứu hàng trăm nạn nhân bị lừa đến các trung tâm gọi điện và nhắn tin lừa đảo ở Campuchia và Thái Lan. Nạn nhân bị giữ trái phép, lao động cưỡng ép, ngược đãi nếu không hợp tác lừa thêm con mồi mới, hoặc phải chấp nhận trả tiền chuộc để về nước.
Bộ Công an Trung Quốc cho biết từ tháng 5/2021 đến tháng 10/2021 đã chặn hơn 20.000 người dân nước này tìm cách sang nước khác để tham gia vào những đường dây lừa đảo.
Luật Chống lừa đảo Viễn thông và Trực tuyến cũng đề nghị thành lập cơ chế chống lừa đảo toàn quốc, giao cho Quốc vụ viện giám sát và đảm bảo phối hợp liên bộ, ngành.
Các công ty viễn thông, ngân hàng, tài chính, thanh toán trực tuyến và dịch vụ mạng ở Trung Quốc được yêu cầu "chia sẻ phần lớn trách nhiệm" trong nỗ lực chống lừa đảo. Những tổ chức này có trách nhiệm nâng cấp hệ thống cảnh báo rủi ro và an toàn cho khách hàng.
Cơ quan chấp pháp có quyền áp lệnh cấm xuất nhập cảnh đối với nghi phạm thường xuyên lui đến những "điểm nóng" mà tội phạm lừa đảo có tổ chức thường hoạt động. Người có tiền án, tiền sự liên quan vấn đề này cũng có thể bị cấm xuất cảnh tối đa ba năm sau khi hết án tù.
"Trong vài năm qua, lừa đảo qua điện thoại và mạng đã trở nên nghiêm trọng và táo bạo. Tội phạm lấy thông tin nạn nhân qua hệ thống viễn thông hiện đại và lợi dụng lỗ hổng trong quản lý. Loại hình tội phạm này đang trở thành vấn nạn nghiêm trọng nhất, gây thiệt hại sâu rộng", một thành viên Thường vụ Quốc hội Trung Quốc nhấn mạnh.
Wang Jiangyu, chuyên gia luật tại Đại học Thành phố Hong Kong (CityU), nhận định tội phạm lừa đảo ở Trung Quốc những năm qua đã chuyển địa bàn hoạt động sang những nước Đông Nam Á vì sức ép truy quét trong nước. Những tổ chức tội phạm này nhắm đến nạn nhân chủ yếu ở Trung Quốc, Đài Loan và Hong Kong.
Thanh Danh (Theo SCMP, China Daily)