Mỹ phụ thuộc đáng kể vào dược phẩm từ Trung Quốc và vấn đề này càng bộc lộ rõ ràng trong Covid-19. Cả Trump và ứng viên tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden đều cam kết sẽ giải quyết vấn đề, bằng các biện pháp như chuyển dây chuyển sản xuất dược phẩm quan trọng từ Trung Quốc về Mỹ, tạo việc làm và giảm phụ thuộc vào các nhà sản xuất nước ngoài như Trung Quốc.
Học giả Trung Quốc Lý Đạo Quỳ tại Mỹ năm 2015. Ảnh: China Speakers Agency.
Lý Đạo Quỳ, giáo sư tài chính tại Đại học Thanh Hoa, đồng thời là cố vấn cho chính phủ Trung Quốc, nói tại Bắc Kinh ngày 26/8 rằng mặc dù Trung Quốc chưa sử dụng dược phẩm để gây áp lực với Mỹ, Bắc Kinh có thể hạn chế Washington tiếp cận dược phẩm nếu Washington ngăn nước này tiếp cận chất bán dẫn.
"Về vitamin và thuốc kháng sinh, hơn 90% nguyên liệu thô được sản xuất ở Trung Quốc", Lý nói với truyền thông địa phương. "Mỹ chắc chắn không thể sản xuất chúng trong ngắn hạn. Tất nhiên, chúng ta sẽ không có động thái trước, nhưng nếu Mỹ chơi không đẹp, chúng ta sẽ có biện pháp đối phó".
Quan hệ Mỹ - Trung xấu đi nghiêm trọng trong những tháng gần đây do nhiều vấn đề như thương mại, ngoại giao, Covid-19 và Hong Kong. Bộ Thương mại Mỹ tuần trước tiếp tục hạn chế tập đoàn viễn thông Trung Quốc Huawei tiếp cận công nghệ và phần mềm của Mỹ. Cuộc chiến công nghệ leo thang khiến Trung Quốc phải nỗ lực cải thiện khả năng tự sản xuất công nghệ cao.
Để ngăn chặn công ty lách các kiểm soát xuất khẩu, Bộ Thương mại Mỹ đã thêm 38 chi nhánh của Huawei trên 21 quốc gia vào danh sách bị hạn chế mua công nghệ quan trọng của Mỹ.
Lý cho biết Mỹ sẽ tiếp tục ngăn chặn Trung Quốc tiếp cận công nghệ bằng cách tăng cường các biện pháp trừng phạt đối với những công ty như Huawei. Nhưng ông cảnh báo nếu Mỹ cắt hoàn toàn nguồn cung cấp chip, đó sẽ là "giọt nước tràn ly". "Trung Quốc có thể đáp trả Mỹ bằng nguồn cung thuốc", ông nói.
Trump hôm 6/8 ký sắc lệnh hành pháp nhằm thúc đẩy sản xuất dược phẩm trong nước, bao gồm điều khoản mang tên "Buy America" (Mua hàng Mỹ). Buy America quy định Bộ Y tế và Dịch vụ Dân sinh, quân đội Mỹ và Bộ Cựu chiến binh Mỹ chỉ được mua hàng hóa sản xuất trong nước để đáp ứng những nhu cầu thiết yếu.
Buy America cũng yêu cầu Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ và Cơ quan Bảo vệ Môi trường dành ưu tiên cho các nhà sản xuất dược liệu Mỹ trong quá trình xem xét cấp phép. "Chúng ta không thể dựa vào Trung Quốc hay các nước khác bởi một ngày nào đó họ có thể từ chối cung cấp sản phẩm mà chúng ta rất cần. Chúng ta cần phải trở nên khôn ngoan", Trump nói.
Phương Vũ (Theo SCMP)