"Chúng tôi muốn giúp đỡ ngài và xóa sổ dịch bệnh này. Chúng tôi muốn tiêu diệt loại virus đó và các chuyên gia tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) đã sẵn sàng, nhưng chúng tôi cần thị thực", nhà báo Mỹ kỳ cựu Bob Woodward dẫn lời Tổng thống Mỹ Donald Trump nói với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc điện đàm 30 phút hôm 6/2.
Đề nghị giúp đỡ của Trump được Woodward tiết lộ trong cuốn "Cơn thịnh nộ" phát hành hôm 15/9, cuốn sách tập hợp các cuộc phỏng vấn với Tổng thống Mỹ cũng như những cuộc trao đổi, điện đàm của ông. Đây là cuốn sách thứ hai của Woodward viết về nhiệm kỳ tổng thống của Trump.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp nhau tại hội nghị thượng đỉnh G20 ở Oska, Nhật Bản năm ngoái. Ảnh: Reuters.
Woodward cho biết giới chức y tế Mỹ đã theo dõi sự bùng phát của Covid-19 từ cuối tháng 12. Quan chức Mỹ duy trì liên lạc thường xuyên với đối tác Trung Quốc và đề nghị gửi nhóm y tế tới khu vực bùng phát dịch bệnh, nhưng bị phía Trung Quốc từ chối.
Khi nhận được đề xuất của Trump, ông Tập cảm ơn nhưng không chấp nhận đề nghị hỗ trợ, theo Woodward. Lãnh đạo Trung Quốc cho biết ông đang "tự mình giám sát" nỗ lực chống dịch của đất nước và đề nghị Mỹ tham gia phái đoàn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tới Trung Quốc.
Trump khẳng định Mỹ sẽ trợ giúp nếu ông Tập yêu cầu.
Ông Tập nói với Tổng thống Mỹ rằng Trung Quốc đang "công khai, minh bạch" và các hành động của họ không chỉ bảo vệ Trung Quốc mà còn bảo vệ thế giới. "Tôi đề nghị Mỹ và các quan chức của ngài không có những hành động thái quá có thể gây thêm hoảng loạn", ông Tập nói, đồng thời chỉ trích hạn chế đi lại của Mỹ. Trump nhiều lần nói rằng chính lệnh hạn chế này đã cứu sống nhiều người Mỹ trong dịch bệnh.
Vài tuần sau cuộc gọi đó, Bắc Kinh và Washington tiếp tục trao đổi về nguồn gốc và cách xử lý virus. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên, người được biết đến với phong cách ngoại giao Chiến Lang, ám chỉ virus do quân đội Mỹ đưa đến Trung Quốc.
Trong cuộc điện đàm thứ hai vào ngày 27/3, Trump nói bình luận của Triệu Lập Kiên là "ngớ ngẩn", trong khi ông Tập nói quan chức Mỹ nên hạn chế sử dụng ngôn từ phân biệt chủng tộc chống Trung Quốc.
Hãng thông tấn nhà nước Trung Quốc Xinhua đưa quan điểm ít đối đầu hơn so với cuốn sách của Woodward về cuộc điện đàm đầu tiên. Theo Xinhua, Trung Quốc hy vọng Mỹ sẽ bình tĩnh đánh giá đại dịch. Trong cuộc điện đàm thứ hai, Xinhua chỉ ca ngợi cách Trung Quốc xử lý đại dịch.
Lãnh đạo Mỹ - Trung không nói chuyện sau cuộc điện đàm đó và mối quan hệ song phương vẫn tiếp tục đi xuống, trong bối cảnh Mỹ trở thành vùng dịch Covid-19 lớn nhất thế giới. Trong khi Trung Quốc về cơ bản đã kiểm soát được dịch, chính quyền Trump được cho là đã có những phản ứng sai lầm với Covid-19, khiến dịch bệnh vẫn tiếp tục hoành hành.
Chính quyền Trump công khai đổ lỗi cho Trung Quốc vì đã không ngăn chặn được virus, để nó vượt khỏi biên giới Trung Quốc, đồng thời cáo buộc Bắc Kinh che đậy thông tin quan trọng về virus, làm lỡ thời gian quan trọng để ngăn chặn đại dịch. Trump cũng cáo buộc WHO phản ứng quá chậm với dịch bệnh và "thiên vị" Trung Quốc.
Huyền Lê (Theo SCMP)