Tuy nhiên, phe Dân chủ và cả một số đảng viên Cộng hòa tin rằng điều đó ít khả năng xảy ra khi hai đối thủ lần đầu tiên tranh luận trực tiếp trên sóng truyền hình vào tối 29/9 (sáng 30/9 giờ Hà Nội).
Trump năm 2018 đặt cho cựu phó tổng thống biệt danh "Joe ngái ngủ". Kể từ đó, trong các bài phát biểu, phỏng vấn và mít tinh, Trump thường xuyên công kích Biden không có đủ sức khỏe và không đủ minh mẫn để làm tổng thống. "Tôi muốn ứng viên đại diện đảng Dân chủ là Biden. Ông ấy là người yếu nhất về mặt tinh thần", Trump nói vào năm ngoái.
Đó là thông điệp mà chiến dịch của Trump đã chi hàng triệu USD để khuếch đại, thường là trong các video cắt ghép gây hiểu lầm, thể hiện Biden từng đầy năng lượng trong quá khứ nhưng hiện rất "lờ đờ". Chiến dịch đặt câu hỏi cho cử tri: "Chuyện gì đã xảy ra với Joe Biden vậy?".
Gần đây nhất, Tổng thống đưa ra phỏng đoán vô căn cứ rằng Biden dùng chất kích thích để phát biểu tốt hơn trước công chúng. Các đồng minh của Trump còn đi xa hơn. Nghị sĩ Joe Murphy của Bắc Carolina tháng trước nói rằng Biden "mất trí".
Điều đó có nghĩa là nếu Biden không thể hiện kém trong phiên tranh luận trực tiếp, chiến thuật công kích này sẽ phản tác dụng.
Hai ứng viên sẽ bước vào cuộc tranh luận đầu tiên tại Cleveland, Ohio lúc 21h ngày 29/9 (8h ngày 30/9 giờ Hà Nội). 6 chủ đề sẽ được thảo luận là hồ sơ của Donald Trump và Joe Biden, Tòa án Tối cao, kinh tế, đại dịch Covid-19, vấn đề chủng tộc và bạo lực ở các thành phố, và tính toàn vẹn của bầu cử. Các ứng viên có 15 phút để tranh luận về mỗi chủ đề trong sự kiện kéo dài 90 phút.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden. Ảnh: AFP.
Brett O'Donnell, chiến lược gia của đảng Cộng hòa, cho rằng chiến dịch của Trump có thể đã vô tình "tặng quà" cho Biden. "Khi truyền đi thông điệp rằng Biden không thích hợp cho chức vụ tổng thống, chiến dịch của Trump khiến mọi người không đặt nhiều kỳ vọng về màn thể hiện của ông ấy khi tranh luận", O'Donnell nói.
"Kỳ vọng của mọi người với Biden rất thấp. Vì thế, ông ấy chỉ cần thể hiện khá một chút thôi là người ta đã thấy ổn", Chủ tịch Newsmax Christopher Ruddy, bạn thân của Trump, nói.
Khi nghiên cứu các cuộc tranh luận trước đây của Biden, các phụ tá cảnh báo Trump rằng cựu phó tổng thống đã làm tốt trong cuộc tranh luận một chọi một với thượng nghị sĩ Bernie Sanders trong vòng bầu cử sơ bộ hồi tháng ba. Nhiều người cảnh báo Trump rằng ông cần thay đổi chiến lược.
Vì vậy, Trump miễn cưỡng thừa nhận Biden có thể tranh luận tốt, nhưng nhấn mạnh Biden cần dùng chất kích thích thì mới làm được điều đó. Ông gợi ý rằng cả hai người cùng làm xét nghiệm chất kích thích trước hoặc sau tranh luận. "Chỉ có chất kích thích mới có thể tạo ra sự khác biệt trong các cuộc tranh luận của Biden", Trump viết trên Twitter.
Trong những tuần gần đây, Biden đã giảm hoạt động vận động tranh cử, ở lại Delaware để dành thời gian chuẩn bị cho cuộc tranh luận. Trong khi đó, Trump chủ yếu tập dượt khi liên tục di chuyển giữa các cuộc vận động tranh cử. Ông và phụ tá đã thảo luận cách tập trung vào những vấn đề gây khó chịu nhất đối với Biden, như nhắm vào con trai nhiều bê bối Hunter hay việc cựu trợ lý Tara Reade cáo buộc ông tấn công tình dục. Họ thậm chí còn thảo luận về khả năng mời bà này đến xem cuộc tranh luận.
Năm 2016, Hillary Clinton đã dẫn trước trong các cuộc thăm dò sau ba cuộc tranh luận. Nhưng Clinton nổi tiếng là người giỏi tranh luận. Trong khi đó, Biden, dù không tệ như Trump thường mô tả, đã có một vài cuộc tranh luận không suôn sẻ trong vòng bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ năm ngoái. Biden thường tự ngắt lời trước khi hết thời gian phát biểu, khiến khán giả thấy ông không diễn tả được ý của mình. Đôi khi ông còn nói nhầm, nói ngược với ý mình muốn nói.
"Tôi sẽ loại bỏ thuế trên thặng dư vốn, nhầm, tôi sẽ tăng thuế trên thặng dư vốn", Biden nói trong cuộc tranh luận năm ngoái.
Karl Rove, cựu chiến lược gia của George W. Bush từng đưa ra lời khuyên cho chiến dịch của Trump, thừa nhận việc Trump khiến khán giả không đặt kỳ vọng cao đối với Biden có thể vô tình giúp ích cho cựu phó tổng thống.
Tuy nhiên, ông cho rằng Biden có những vấn đề lớn hơn cần khắc phục chứ không chỉ đơn giản là vượt qua ngưỡng kỳ vọng thấp đó. Các cuộc thăm dò "cho thấy người ta biết rằng Joe Biden từng là phó tổng thống dưới thời Obama và ông ấy từng ở trong chính quyền trong một thời gian dài. Nhưng họ không thực sự hiểu về ông ấy", Rove nói. "Cử tri ủng hộ Biden chỉ đơn giản vì họ không thích Trump. Điều gì sẽ xảy ra nếu rốt cục ông ấy vẫn không thể khiến cử tri bầu cho ông ấy vì những chính sách và mục tiêu của mình?".
Trong khi đó, chiến dịch của Biden nói với mọi người rằng không cuộc tranh luận nào sẽ thay đổi được tình thế của cuộc đua đã được đình hình kể từ tháng ba do cách xử lý Covid-19 của Trump, ngay cả khi Tổng thống tranh luận tốt. Trong cuộc tranh luận, Biden dự kiến tiếp tục nhấn mạnh Tổng thống phải chịu trách nhiệm về hơn 200.000 ca tử vong do Covid-19 tại Mỹ, trong khi cố gắng thể hiện mình sẽ là một lãnh đạo không đưa ra thông tin sai lệch và cố gắng hàn gắn những chia rẽ trong đất nước.
Các thành viên đảng Dân chủ lo ngại rằng Trump có thể khiến Biden mất bình tĩnh khi nói về con trai Hunter. Hunter, 50 tuổi, từng giữ chức trong hội đồng quản trị của một công ty năng lượng Ukraine trong khi cha mình điều phối chính sách Ukraine của chính quyền Obama. Trump đã bị xem xét bãi nhiệm vì gây sức ép thúc giục Ukraine điều tra nhà Biden, nhưng Thượng viện đã tha bổng ông.
Biden đã chật vật trong việc đưa ra câu trả lời dứt khoát cho các câu hỏi về công việc của con trai ông ở nước ngoài và nghi vấn về xung đột lợi ích. Rove cáo buộc Biden cố gắng "bênh vực cho người vốn không thể bênh nổi". Tuy nhiên, không rõ việc Trump cố gắng làm Biden mất tinh thần bằng những cáo buộc mơ hồ có tác dụng với cử tri hay không.
O'Donnell dự đoán Trump sẽ "cố gắng gây áp lực" với Biden thông qua các chiến thuật như ngắt lời, lăng mạ hay thể hiện sự lấn át trên sân khấu. "Không ai biết nên tranh luận với Tổng thống thế nào, vì ông ấy rất khó đoán. Vì những người điều hành tranh luận không ngăn ông ấy làm những điều đó, đối thủ cũng không thể làm gì được".
Tuy nhiên, các đảng viên Dân chủ cho rằng người cần lo lắng không phải là Biden. "Áp lực đã chuyển sang Trump", David Axelrod, cựu cố vấn của Obama, nói. "Cuộc đua sắp đi đến hồi kết, một số người đã bỏ phiếu sớm. Biden dẫn trước 7-8 điểm phần trăm. Đây là cơ hội cuối cùng của ông ấy để cố gắng thay đổi tình thế".
Phương Vũ (Theo NYTimes)
