Ngày 12/4, một nhóm cựu quan chức trong chính quyền cựu tổng thống Donald Trump thành lập Viện Chính sách Nước Mỹ Trước tiên (AFPC), một tổ chức nghiên cứu nhằm thúc đẩy "quyền tự do, tự do doanh nghiệp, sự vĩ đại quốc gia, ưu thế quân sự của Mỹ, chính sách đối ngoại vì lợi ích Mỹ và vị thế của người lao động Mỹ", theo thông báo trên trang web của tổ chức.
Trump nhanh chóng tán thành nỗ lực này, nói rằng những người sáng lập AFPC, trong đó có con gái Ivanka Trump và con rể Jared Kushner, "nhận được sự ủng hộ hoàn toàn của tôi bởi họ không chỉ làm việc để bảo toàn những thành tựu lịch sử của chính quyền tôi mà còn thúc đẩy chương trình nghị sự Nước Mỹ trước tiên trong tương lai".
Đây là minh chứng mới nhất và được đầu tư nhiều nhất, với ngân sách ban đầu lên tới 20 triệu USD, về cách Trump và người ủng hộ ông đang xây dựng một nhóm chính trị, pháp luật và chính sách song song với cấu trúc của đảng Cộng hòa.
"Có nhiều bằng chứng cho thấy Donald Trump không chỉ không có kế hoạch rút lui khỏi chính trường mà ông còn đang xây dựng một đảng ngầm tương đương với đảng Cộng hòa", Chris Cillizza, bình luận viên của CNN, viết.
Cựu tổng thống Donald Trump tại Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ tại Orlando, bang Florida hôm 28/2. Ảnh: AP.
Trung tâm của thế lực chính trị này là Siêu Ủy ban Hành động Chính trị (PAC) Cứu nước Mỹ của Trump, tổ chức mà ông đã tích cực gây quỹ trong nhiều tháng, ngay cả trong lúc theo đuổi cuộc chiến pháp lý nhằm thay đổi kết quả bầu cử năm 2020. Theo thông tin một trợ lý của Trump chia sẻ với New York Times, ngân sách của PAC này đã lên tới 85 triệu USD tính tới đầu tháng 4, tương đương với khoảng 84 triệu USD tiền mặt mà Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa (RNC) công bố cùng thời điểm.
Cựu tổng thống đã và sẽ sử dụng PAC để tài trợ cho hoạt động chính trị của ông. Trump từng cam kết vận động chống lại thượng nghị sĩ Alaska Lisa Murkowski, trong khi ủng hộ nghị sĩ Mo Brooks trong cuộc đua vào ghế thượng nghị sĩ bang Alabama và ủng hộ nghị sĩ Jody Hice trở thành tổng thư ký tiếp theo của bang Georgia.
"Tôi đứng trước các bạn trong buổi tối hôm nay với niềm tin rằng năm 2022, chúng ta sẽ lấy lại Hạ viện và Thượng viện", Trump nói với người ủng hộ của RNC tại Florida cuối tuần qua. "Và sau đó vào năm 2024, một ứng viên Cộng hòa sẽ giành được Nhà Trắng".
Ngoài ra, Stephen Miller, người thân tín của Trump, cuối tháng 3 cũng thành lập Quỹ Pháp lý nước Mỹ Trước tiên nhằm tiến hành các thách thức pháp lý đối với chính sách của Tổng thống Joe Biden và chính quyền của ông. Trump cũng công khai ủng hộ tổ chức này khi lên tiếng ca ngợi Miller.
"Miller là chiến binh dũng cảm và có nguyên tắc của phong trào Nước Mỹ trước tiên. Ông ấy là người nghị lực, chính trực và không bao giờ bỏ cuộc", Trump nói.
Cillizza cho rằng một phần của thế lực ngầm mà Trump đang xây dựng là Viện Đối tác Bảo thủ, một tổ chức đào tạo những người bảo thủ ủng hộ Trump do cựu thượng nghị sĩ Nam Carolina Jim DeMint thành lập. Cựu chánh văn phòng Nhà Trắng Mark Meadows hồi tháng 1 cũng gia nhập tổ chức này.
"Khi kết hợp với nhau, các tổ chức này cho phép Trump phát huy tối đa ảnh hưởng đối với đảng Cộng hòa và định hướng của đảng trong thời gian tới", Cillizza nhận định.
Nhà phân tích của CNN tin rằng mục tiêu lớn nhất của các nhóm chính là việc đưa Trump trở thành ứng viên tranh cử tổng thống năm 2024 của đảng Cộng hòa nếu ông quyết định tái tranh cử.
Trong khi đó, các "cây đa cây đề" của đảng Cộng hòa dưới sự dẫn dắt của Lãnh đạo phe Thiểu số Thượng viện Mitch McConnell đang cố gắng rời xa ảnh hưởng của Trump. McConnell đã chỉ trích Trump vì vai trò của ông trong cuộc bạo loạn ở Đồi Capitol ngày 6/1, dù vẫn bỏ phiếu phản đối luận tội cựu tổng thống. Một nhóm có liên quan tới McConnell đã có động thái đối đầu Trump khi lên tiếng ủng hộ thượng nghị sĩ Murkowski trong cuộc đua ở Alaska.
Tuy nhiên, Cillizza cho rằng nỗ lực gạt bỏ Trump của McConnell và các thành viên cấp cao đảng Cộng hòa sẽ đối mặt nhiều thách thức, khi Trump cho thấy ông sẽ không từ bỏ tham vọng của mình và nhiều thành viên cấp cơ sở của đảng vẫn coi Trump là "lãnh đạo không thể thay thế".
Nỗ lực xây dựng một kiểu "Tập đoàn Trump" trong lĩnh vực chính trị là bằng chứng cho thấy cựu tổng thống và nhiều người thân cận của ông không chỉ tiếp tục theo đuổi các kế hoạch lâu dài, mà họ còn không ngần ngại phá vỡ những trụ cột của đảng Cộng hòa.
"Những gì Trump đang làm sẽ buộc nhiều nhà tài trợ phải quyết định giữa việc quyên tiền cho 'đảng ngầm' của ông hay cho RNC. Đây chính là một rắc rối lớn đối với đảng Cộng hòa hiện tại", Cillizza cho hay.
Thanh Tâm (Theo CNN)