Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi TS.BS Trà Anh Duy, Trung tâm sức khỏe Nam giới Men's Health.
Định nghĩa
- Triệt sản (sterilization) ở nam giới còn gọi thắt ống dẫn tinh (vasectomy), là một trong những phương pháp ngừa thai hiệu quả, kinh tế và an toàn nhất hiện nay.
- Hiệu quả tránh thai có thể đạt tới 99%.
- Triệt sản bằng phương pháp cột thắt ống dẫn tinh là một tiểu phẫu gây tê tại chỗ kéo dài khoảng 20 phút.
Cơ chế
- Tinh trùng được tạo ra tại tinh hoàn. Từ tinh hoàn, tinh trùng chui vào ống dẫn tinh để ra ngoài.
- Ống dẫn tinh là một ống nhỏ đường kính cỡ 1,5-2 mm, dài khoảng 30-40 cm, chạy từ tinh hoàn qua bẹn chui vào bụng, luồn ra sau bàng quang, nối vào niệu đạo. Tại đây tinh trùng được trộn chung với dịch của túi tinh và tuyến tiền liệt rồi phóng xuất ra ngoài.
- Bản chất triệt sản nam chính là triệt đường ra của tinh trùng, tức là ống dẫn tinh. Triệt sản nam là cắt bỏ đi 1-2 cm ống dẫn tinh, rồi cột kín hai đầu lại khiến đường ra của tinh trùng bị triệt. Tinh trùng sẽ nằm lại trong tinh hoàn và tự tan đi.
Bác sĩ sử dụng kính vi phẫu để nối ống dẫn tinh. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Triệt sản có làm giảm ham muốn?
Trong tinh dịch, tinh trùng chỉ chiếm một thể tích rất nhỏ, khoảng 1-2%. Phần còn lại là dịch của túi tinh và tuyến tiền liệt.
Triệt sản chỉ ngăn không cho tinh trùng chui ra ngoài chứ không ngăn dịch của túi tinh và tuyến tiền liệt. Cho nên, sau triệt sản, lượng tinh dịch vẫn xuất ra như cũ.
Triệt sản không làm hại đến các tế bào tiết ra testosterone - hormone đảm bảo độ nam tính nên không làm mất hay giảm râu, lông cũng như khả năng tình dục. Do đó, triệt sản nam không hề làm giảm ham muốn và phong độ đàn ông.
Triệt sản có thể có con không?
Sau thủ thuật thắt ống dẫn tinh, phải chờ một thời gian cho lượng tinh trùng tồn đọng trong ống dẫn tinh ra ngoài hết hoặc tự tiêu đi. Tốt nhất là sau 20 lần xuất tinh hoặc 3 tháng, nam giới nên đi thử lại tinh dịch đồ. Nếu lượng tinh trùng là 0 thì có thể an tâm.
Tuy nhiên, khoảng 1% người triệt sản vẫn còn tinh trùng trong tinh dịch do cột sót hoặc cơ thể tự "tái thông", hoặc cột rồi nhưng tinh trùng vẫn luồn lách được từ đầu ống này tới đầu ống nên có thể có thai. Trong y văn, vẫn có những trường hợp hy hữu xảy ra. Có trường hợp chồng triệt sản đã 8 năm nhưng bất ngờ vợ vẫn mang thai.
Triệt sản xong có nối lại được không?
Nối lại ống dẫn tinh là một vi phẫu phức tạp.
Đường kính ngoài của ống dẫn tinh là 1,5-2 mm nhưng lòng ống lại rất nhỏ, chỉ rộng khoảng 0,3-0,4 mm. Vì thế, nối thông lại hai đầu ống dẫn tinh không thể thực hiện được bằng mắt thường mà cần đến kỹ thuật vi phẫu gồm kính vi phẫu, chỉ vi phẫu và cả bộ dụng cụ vi phẫu.
Phẫu thuật nối thông lại hai đầu ống dẫn tinh mất khoảng hai tiếng. Sau mổ một ngày, bệnh nhân có thể về nhà, đi lại và làm việc bình thường.
Sau mổ, nam giới đi thử lại tinh dịch đồ, nếu có tinh trùng trong tinh dịch hoặc vợ mang bầu thì chứng tỏ việc nối lại đã thành công.
Thùy An