Kim Jong-nam, anh trai cùng cha khác mẹ của lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. Ảnh: AP
Triều Tiên không có nhiều nước bạn bè. Họ chỉ có quan hệ hữu hảo với đồng minh thân cận nhất là Trung Quốc và Singapore, nơi giới thượng lưu Triều Tiên từ lâu đã đặt chân đến tìm kiếm các nhà đầu tư và các hợp đồng vận chuyển hàng hải. Ngoài ra, Triều Tiên còn quan hệ nồng ấm với nước láng giềng Nga và các nước khác cũng hứng chịu lệnh trừng phạt quốc tế như Syria và Cuba.
Malaysia gần đây trở thành nước bạn bè với Triều Tiên. Dù không phải là một trong những đối tác ngoại giao quan trọng của Bình Nhưỡng, Malaysia là một trong số ít các nước trên thế giới mà công dân Triều Tiên có thể nhập cảnh mà không cần thị thực, theo AP. Chính vì vậy, trong vài năm qua, Malaysia là điểm đến của nhiều người Triều Tiên muốn tìm kiếm việc làm, học hành và các thương vụ. Ngày nay, bạn có thể bắt gặp người Triều Tiên đang học trong các trường đại học của Malaysia, làm việc ở các hầm mỏ và quản lý hệ thống máy tính cho các công ty Malaysia.
"Người Triều Tiên có thể hoạt động thoải mái ở Malaysia", Lee Jae-hyon, nhà phân tích ở Viện Nghiên cứu Chính sách Asan có trụ sở ở Seoul, nói.
Nữ phục vụ biểu diễn trong nhà hàng Triều Tiên tại Malaysia
Tuần trước, người Triều Tiên mang hộ chiếu tên Kim Chol nghi bị hạ độc bởi hai phụ nữ tại sân bay quốc tế Kuala Lumpur. Phó thủ tướng Malaysia cho rằng nạn nhân là Kim Jong-nam, anh trai cùng cha khác mẹ với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un.
Tranh cãi
Tranh cãi ngoại giao đã nổ ra vì các quan chức Malaysia ra lệnh khám nghiệm tử thi Kim Jong-nam, dù đại sứ Triều Tiên tại Malaysia yêu cầu phía Malaysia phải bàn giao ngay lập tức cho Triều Tiên.
Cảnh sát Malaysia cũng bắt giữ một người Triều Tiên bị cáo buộc có liên quan đến vụ hạ độc và công bố tên của 4 nghi phạm Triều Tiên khác mà họ muốn thẩm vấn. Cả 4 người được cho là đã rời Malaysia ngay sau vụ tấn công.
"Malaysia cảm thấy rất muối mặt. Vụ việc đã gây tổn hại lớn cho Malaysia cũng như hình ảnh an toàn và ổn định chính trị của nước này", Lee Jae-hyon nhận xét.
Ông cho rằng các quan chức Malaysia đang làm việc để giải quyết vụ việc này càng nhanh càng tốt, vì lo ngại nó sẽ ảnh hưởng đến ngành du lịch cũng như khả năng thu hút đầu tư nước ngoài của nước này.
Trong khi các quan chức Malaysia khẳng định họ tuân thủ các quy trình điều tra theo thường lệ, đại sứ Triều Tiên Kang Chol vẫn phản ứng giận dữ.
Toàn bộ cuộc điều tra đã bị "Malaysia chính trị hóa và thông đồng với" Hàn Quốc, kẻ thù của Triều Tiên, ông nói.
Sau đó, Malaysia đã bày tỏ tức giận, Bộ Ngoại giao nước này ra tuyên bố nói các cáo buộc của đại sứ Triều Tiên là "suy diễn từ các ảo tưởng, dối trá và sự thật nửa vời", đồng thời phủ nhận bất cứ hành vi thông đồng nào với Seoul.
Thủ tướng Malaysia Najib cũng khẳng định cuộc điều tra đã diễn ra đúng quy trình. Malaysia không có lý do gì để "muốn làm điều gì đó bêu xấu người Triều Tiên", ông nói với các phóng viên. "Tuy nhiên, chúng tôi sẽ khách quan và chúng tôi mong họ hiểu rằng chúng tôi áp dụng tính thượng tôn pháp luật ở Malaysia".
Khoảnh khắc người mang hộ chiếu tên Kim Chol bị sát hại
Quan hệ bị ảnh hưởng
Các chuyên gia vẫn không chắc về hệ lụy ngoại giao từ vụ sát hại và ngôn từ tranh cãi ngày càng gay gắt giữa hai nước.
Họ cho rằng trong ngắn hạn, quan hệ đôi bên rõ ràng sẽ gập ghềnh. Malaysia đã triệu hồi đại sứ tại Bình Nhưỡng về nước để tham vấn và triệu đại sứ Triều Tiên để yêu cầu ông giải thích về những phát biểu xung quanh cuộc điều tra.
Tuy nhiên, khó có thể mổ xẻ mức độ gay gắt trong các tuyên bố chính thức của Triều Tiên, nước thường đưa ra những cáo buộc giận dữ và những lời đe dọa hủy diệt hạt nhân.
"Triều Tiên có truyền thống lâu đời là nước thường gây ồn ào về ngoại giao", Er-win Tan, một học giả nghiên cứu Triều Tiên ở Đại học Malaya, Malaysia, nói.
"Họ luôn như vậy nên tôi sẽ không quá đặt nặng những gì Triều Tiên đang nói", Tan giải thích. Trước vụ việc này, mối quan hệ giữa hai nước cũng tương đối tốt, chủ yếu về quan hệ thương mại và kinh tế, Tan nói thêm.
Dù kim ngạch thương mại hai chiều giữa Malaysia và Triều Tiên chỉ đạt tổng cộng 5,1 triệu USD trong năm 2015, đây là con số quan trọng ở một đất nước mà chỉ xuất khẩu 3,1 tỉ USD và nhập khẩu 3,9 tỉ USD hàng hóa trong năm 2014.
Triều Tiên có rất ít đòn bẩy về kinh tế và ngoại giao để đẩy một vài nước bạn bè của mình ra xa, giới quan sát nhận xét.
Hồng Vân