Tranh minh họa về trận bóng giữa Đức và Anh năm 1914. Ảnh: BBC.
Sáng sớm ngày 25/12/1914, hàng nghìn binh sĩ Anh, Bỉ và Pháp cùng buông súng, bước ra khỏi chiến hào, tạm gác cuộc chiến với người Đức để cùng nhau tận hưởng giây phút Giáng sinh tại mặt trận phía tây của Thế chiến I.
Đây là câu chuyện vẫn được kể lại tại Anh cho tới ngày nay về một "phép lạ", về giây phút hòa bình hiếm hoi trong cuộc chiến từng cướp đi sinh mạng của hơn 15 triệu người trên khắp thế giới, theo Time.
Theo câu chuyện này, sau khi trao đổi tặng phẩm như thuốc lá, thực phẩm, mũ và chôn cất những đồng đội thiệt mạng, binh sĩ hai bên đã tổ chức một trận đấu bóng đá "hòa bình" ngay tại địa điểm từng đọ súng ác liệt.
Trong một cuộc phỏng vấn năm 1983, binh nhì Ernie Williams thuộc tiểu đoàn 8, trung đoàn Cheshire của quân đội Anh, kể lại rằng khi ông đang đứng trên chiến hào, đột nhiên một quả bóng không biết từ đâu bay tới. Ông quả quyết rằng quả bóng không phải từ phía Anh mà do các binh sĩ Đức đá sang. Cuốn nhật ký của trung úy người Anh Charles Brocklebank cũng xác nhận về trận bóng này.
"Các sĩ quan cho rằng đây là một cái bẫy và yêu cầu binh lính quay lại chiến hào, nhưng họ phớt lờ và trao tặng phẩm cho nhau rồi cùng nhau uống rượu", Williams kể. "Một trận bóng sau đó diễn ra".
"Tôi tiến tới phía quả bóng. Lúc đó tôi 19 tuổi và chơi khá tốt môn thể thao này. Rồi mọi người thấy hứng thú với trò chơi. Chúng tôi chơi không trọng tài, không điểm số", Williams hồi tưởng.
Ông miêu tả trận đấu như một trận hỗn chiến với trái bóng tròn, không giống như môn bóng đá vẫn thấy trên truyền hình hiện nay. Binh sĩ hai bên điều khiển bóng bằng những đôi bốt to và quả bóng da nhanh chóng thấm đẫm nước.
Thông tin về trận đấu sau đó lan tỏa khắp trên chiến trường Thế chiến I như biểu tượng của hòa bình và thậm chí gây ảnh hưởng mạnh đến tận ngày nay trên hai lĩnh vực thể thao và giáo dục.
Vào năm 2014, Liên đoàn bóng đá Anh và ban tổ chức giải vô địch Ngoại hạng Anh (Premier League) đã tổ chức hàng loạt sự kiện cũng như ra mắt nhiều chương trình giáo dục cho trẻ em, nhân kỷ niệm 100 năm trận bóng diễn ra.
"Tôi nghĩ điều quan trọng là những người trẻ phải học được bài học từ lịch sử. Việc sử dụng trận đấu này để phục vụ giáo dục rất quan trọng. Trận đấu chứa nhiều thông điệp về sự hòa giải, tình bạn và sự tôn trọng", giám đốc bộ phận giáo dục của Premier League Martin Heather nhấn mạnh.
Tượng đài kỷ niệm trận đấu năm 1914 tại thành phố Liverpoll của Anh. Ảnh: BBC.
Tuy nhiên, nhiều nhà sử học sau này tỏ ý nghi ngờ về tính xác thực của câu chuyện. Giáo sư lịch sử Anh hiện đại Mark Connelly nhận định không có bằng chứng xác thực nào cho thấy trận đấu đã diễn ra. Đây có thể không hẳn là một trận đá bóng thực sự mà có ai đó tung ra quả bóng rồi những binh sĩ lao vào đá qua đá lại.
"Lệnh ngừng bắn rất phổ biến trong các cuộc chiến. Tuy nhiên đây là quãng thời gian mà binh sĩ hai bên thường không chú ý đến đối phương mà chỉ tập trung chôn người chết và tìm kiếm người bị thương", giáo sư Connelly phân tích.
Giáo sư Thomas Weber, giảng viên thỉnh giảng Đại học Harvard cho rằng không có cơ sở khẳng định trận đấu hoàn toàn được hư cấu, nhưng cho biết thời điểm đó vai trò của bóng đá đã được thổi phồng để phục vụ nhiều mục đích, bao gồm cả chính trị.