Trong phiên tòa kéo dài 10 tuần ở New York liên quan vụ án dân sự về gian lận thuế và kinh doanh của gia đình cựu tổng thống Donald Trump, bên công tố và bên bào chữa đã tranh cãi về giá trị thực của Mar-a-Lago. Khu nghỉ dưỡng này được nhân viên thẩm định thuế định giá 18 triệu USD, song một nhân chứng tại tòa nói rằng nó sẽ được bán với giá hơn một tỷ USD.
Tổng chưởng lý Letitia James hồi tháng 9/2022 đệ đơn kiện cựu tổng thống Trump cùng các cộng sự của ông với cáo buộc "thổi phồng" tài sản thêm 17-35%, tương đương khoảng 812 triệu đến 2,2 tỷ USD, trong giai đoạn 2011-2021, nhằm hưởng khoản vay, hợp đồng có lợi hơn từ ngân hàng, công ty bảo hiểm. Những khoản lợi này đã giúp gia đình ông Trump tiết kiệm hơn 150 triệu USD trong hơn một thập kỷ, theo bà James.
Bà đề xuất khoản tiền phạt 250 triệu USD, đồng thời cấm vĩnh viễn hoạt động kinh doanh của ông Trump cùng con trai Donald Jr. và Eric tại New York, cũng như cấm họ tham gia thị trường bất động sản ở bang này trong vòng 5 năm.
Thẩm phán Arthur Engoron, chủ tọa phiên tòa, ủng hộ lập luận của bà James, chỉ ra hồ sơ tài chính của gia đình ông Trump "rõ ràng chứa các định giá gian lận mà các bị cáo đã sử dụng trong hoạt động kinh doanh", thêm rằng họ phải chịu trách nhiệm về hành vi gian lận này.
Theo kế hoạch, cựu tổng thống Trump ra tòa cung cấp lời khai vào ngày 11/12, song ông tuyên bố trên mạng xã hội Truth Social rằng ông không còn gì để nói bởi đã đưa ra lời khai "rất thành công và thuyết phục" trước đó. Ông Trump nhiều lần gọi phiên tòa là "cuộc săn phù thủy mang mục đích chính trị".
Khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của cựu tổng thống Donald Trump tại Palm Beach, bang Florida hồi tháng 8/2022. Ảnh: Reuters
Ông Trump tỏ ra bức xúc với cáo buộc Mar-a-Lago bị thổi phồng giá trị. "Họ nói Mar-a-Lago chỉ trị giá 18 triệu USD, trong khi nó gấp 50-100 lần số đó", ông cho hay.
Nhiều người làm về bất động sản ở Palm Beach, bang Florida cũng bác bỏ ý tưởng cho rằng giá trị thực của Mar-a-Lago thấp như giá thẩm định thuế 18 triệu USD.
"Thật lố bịch", Liza Pulitzer, người làm việc cho công ty Brown Harris Stevens, nói về mức gia thẩm định, cho rằng những ngôi nhà có kích bằng 1/10 Mar-a-Lago ở Palm Beach đã được bán với giá đó. "Cộng đồng bất động sản cảm thấy thật buồn cười khi thấy con số đó".
"Khu nghỉ dưỡng này sẽ được mua với mức giá hàng trăm, hàng trăm triệu USD. Nó không thể được bán với giá chỉ 40-50 triệu USD", Rob Thomson, chủ sở hữu công ty bất động sản Waterfront Properties, nói.
Dinh thự Mar-a-Lago của Trump rộng hơn 5.800 m2 với 126 phòng. Đây cũng là câu lạc bộ, khu nghỉ dưỡng ven biển riêng tư.
Được xây dựng năm 1927 bởi nữ doanh nhân Mỹ Marjorie Merriweather Post và người chồng thứ hai, nhà tài chính E.F. Hutton, bất động sản này được đặt tên là Mar-a-Lago, trong tiếng Tây Ban Nha nghĩa là biển đến hồ, bởi gần 70 m2 của khu nghỉ dưỡng này trải dài từ Đại Tây Dương đến hệ thống kênh Intracoastal Waterway ở Florida.
Sau khi ly hôn, bà Post giữ lại khu nghỉ dưỡng và sử dụng nó để tổ chức các buổi dạ tiệc sang trọng. Năm 1969, Mar-a-Lago được đưa vào danh sách di tích lịch sử quốc gia.
Bà Post, người qua đời năm 1973, đã để lại tài sản này cho chính phủ Mỹ để làm nơi nghỉ ngơi mùa đông cho các tổng thống, song Richard Nixon, Gerald Ford và Jimmy Carter chưa từng sử dụng nó. Chính phủ Mỹ năm 1981 trả Mar-a-Lago lại cho quỹ của bà Post với lý do chi phí bảo trì quá cao.
Năm 1985, ông Trump mua lại khu nghỉ dưỡng với giá khoảng 10 triệu USD (tương đương 30 triệu USD hiện nay) và đầu tư rất nhiều tiền để tân trang nó.
Tuy nhiên, đến đầu những năm 1990, ông Trump gặp khó khăn về tài chính, sau khi một số doanh nghiệp trong đế chế kinh doanh của mình lao đao. Ông nói với quan chức thị trấn Palm Beach rằng không thể đủ khả năng chi trả khoảng 3 triệu USD phí bảo trì hàng năm cho khu nghỉ dưỡng và đề xuất chia nhỏ khu đất để xây biệt thự. Chính quyền Palm Beach bác bỏ phương án này.
Các cuộc đàm phán tiếp tục và vào năm 1993, thị trấn Palm Beach đồng ý rằng ông có thể biến bất động sản này thành câu lạc bộ tư nhân, giúp mang lại doanh thu để duy trì chi phí bảo trì. Thỏa thuận chỉ cho phép câu lạc bộ tiếp nhận tối đa 500 thành viên, với phí gia nhập ban đầu là 500.000 USD và phí hàng năm là 20.000 USD.
Ông Trump thường sống ở Mar-a-Lago từ tháng 10 tới tháng 5 năm sau, trước khi tới nghỉ hè ở New Jersey.
Rosalind Clarke, nhân viên bất động sản ở Palm Beach từ những năm 1980 và từng là chủ tịch Hội đồng Môi giới bất động sản Palm Beach, nói rằng vấn đề định giá Mar-a-Lago bắt nguồn từ việc nó không thể chia nhỏ, có chi phí bảo trì cao và chỉ có thể được sử dụng như một câu lạc bộ tư nhân.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại dinh thự Mar-a-Lago, bang Florida ngày 4/4. Ảnh: AFP
Bà thêm rằng giá trị của Mar-a-Lago nên dựa trên lợi nhuận của câu lạc bộ thay vì "giá trị thực của khu đất". Bà nói nếu không có những hạn chế trên, giá trị của bất động sản này có thể cao hơn đáng kể.
Từ năm 2011 tới 2021, ông Trump bị cáo buộc định giá Mar-a-Lago mà không tính đến những hạn chế của tài sản này.
Khi làm chứng tại tòa trước đó, ông Trump nói rằng ông không bị ràng buộc về mặt pháp lý bởi những hạn chế của Mar-a-Lago. Ông nói định giá tài sản này sẽ cao hơn nếu họ tính đến giá trị thương hiệu Trump.
Các luật sư của ông cũng tranh luận rằng giá trị của tài sản không phải là vấn đề, bởi các ngân hàng có quá trình thẩm định riêng và không hoàn toàn dựa vào báo cáo tài chính để quyết định khoản vay.
Ông Trump cũng cho rằng các ngân hàng không quan tâm đến vấn đề định giá tài sản bởi họ kiếm được tiền. "Không ngân hàng nào bị ảnh hưởng hay thiệt hại gì", ông nói.
Sau phiên lấy lời khai cuối cùng tuần này, các bên sẽ có thời gian dài nghỉ ngơi trước phiên tranh luận vào tháng 1/2024. Thẩm phán Engoron khi đó sẽ ra phán quyết về cáo buộc gian lận và các hình phạt nếu có.
Trong trường hợp xấu nhất, ông Trump và các bị cáo có thể bị cấm kinh doanh ở New York và bị phạt ít nhất 250 triệu USD. Tập đoàn Trump Organization có thể sẽ bị buộc phải chuyển giao quyền kiểm soát cho một người do tòa án chỉ định hoặc bán những tài sản mang tính biểu tượng, thậm chí có thể là Mar-a-Lago.
Thanh Tâm (Theo BBC, Tampa Bay Times)