"Điều đáng lo ngại là sau hai năm ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, tỷ lệ tiêm vaccine sởi tại TP HCM rất thấp, nay lại bị gián đoạn nguồn vaccine nên nguy cơ tái bùng phát dịch sởi trong năm nay là rất lớn", Giám đốc Sở Y tế TP HCM Tăng Chí Thượng nói, chiều 14/9.
Theo Chương trình Tiêm chủng Mở rộng quốc gia, để có thể kiểm soát được dịch sởi, tỷ lệ bao phủ vaccine sởi phải đạt ít nhất 95% trẻ dưới một tuổi. Trong khi đó tại TP HCM, tính đến tháng 8, hơn 75% trẻ sinh năm 2020 được tiêm nhắc vaccine sởi mũi hai. Nhóm trẻ sinh năm 2019, tỷ lệ này hơn 83%. Tỷ lệ tiêm vaccine sởi mũi một cho trẻ sinh năm 2021 là gần 80%.
Trẻ mắc sởi điều trị tại bệnh viện. Ảnh: T.Q.
Thực tế, ngành y tế ghi nhận cứ bốn năm một lần dịch sởi lại xảy ra theo chu kỳ. Gần nhất là các đợt bùng phát vào năm 2013-2014 và đặc biệt phát mạnh là năm 2018-2019.
Như vậy, ngoài chu kỳ bốn năm theo thông lệ, tỷ lệ trẻ tiêm vaccine không đạt theo yêu cầu khiến nguy cơ xảy ra dịch lớn hơn rất nhiều lần so với trước, ông Thượng phân tích.
Mỗi tháng, TP HCM cần hơn 8.000 liều vaccine sởi trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng để tiêm miễn phí cho trẻ đủ 9 tháng tuổi và vaccine DPT (bạch hầu, ho gà, uốn ván) tiêm trẻ đủ 18 tháng tuổi. Tuy nhiên TP HCM hiện hết hai loại vaccine này. Sở Y tế đã ba lần gửi công văn vào tháng 6, tháng 8 và tháng 9, đề nghị Chương trình Tiêm chủng Mở rộng phân bổ kịp thời đủ số lượng cho thành phố để tiêm miễn phí cho trẻ, đến nay vẫn chưa được cung cấp.
Trước tình hình thiếu vaccine, Bộ Y tế cho biết đang đôn đốc Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương và các đơn vị sản xuất "khẩn trương hoàn thiện các thủ tục đặt hàng để có vaccine cung ứng cho công tác tiêm chủng".
Cơ quan này lý giải hàng năm giao Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đặt hàng và ký hợp đồng với các đơn vị sản xuất vaccine trong nước để cung ứng một số loại vaccine (DPT, uốn ván, BCG, viêm não Nhật Bản, viêm gan B, sởi, sởi-rubella, bOBV) phục vụ cho tiêm chủng mở rộng.
Các vaccine được quản lý, điều phối theo quy trình nghiêm ngặt để bảo đảm chất lượng giao cho các Viện Pasteur/Vệ sinh dịch tễ khu vực, sau đó cung cấp cho các địa phương, đơn vị triển khai tiêm chủng. Riêng năm 2022, do chưa hoàn thiện thủ tục đặt hàng, ký hợp đồng, nên thiếu một số vaccine như sởi, DPT.
Chương trình Tiêm chủng Mở rộng thuộc Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, thuộc Bộ Y tế, cung cấp vaccine tiêm miễn phí cho trẻ em dưới một tuổi, bảo vệ trẻ khỏi mắc một số loại bệnh truyền nhiễm phổ biến và gây tử vong cao như lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B, sởi, viêm não Nhật Bản, tả, thương hàn, viêm phổi/viêm màng não mủ do Hib...
Trẻ mắc bệnh sởi điều trị tại phòng cấp cứu đặc biệt, Bệnh viện Nhi đồng 1, trong dịch sởi năm 2018. Ảnh: Thành Nguyễn
Trong tình hình gián đoạn tạm thời vaccine, các trạm y tế lập danh sách trẻ đủ tuổi nhưng chưa được tiêm chủng để mời tiêm ngay khi có vaccine. Trường hợp phụ huynh quá lo lắng và muốn trẻ được tiêm đúng lịch, nhân viên y tế tư vấn đến các cơ sở tiêm chủng dịch vụ (tiêm trả tiền). Trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên chưa được tiêm sởi thì có thể tiêm vaccine MR (kết hợp sởi - rubella) trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng, hoặc tiêm MMR (sởi - quai bị - rubella) thuộc nhóm vaccine dịch vụ.
Sở Y tế khuyến cáo mọi người chủ động biện pháp dự phòng chung cho các bệnh truyền nhiễm, như thường xuyên rửa sạch bàn tay, đặc biệt là trước khi tiếp xúc với trẻ em, mang khẩu trang khi có triệu chứng hô hấp, vệ sinh các bề mặt tiếp xúc, giữ nhà cửa thông thoáng...
Lê Phương