Thái tử Maha Vajiralongkorn và Vương phi Srirasmi. Ảnh: Reuters
Thái tử Thái Lan Maha Vajiralongkorn hôm 29/11 yêu cầu tước bỏ họ mà hoàng gia ban tặng cho gia đình Vương phi Srirasmi, sau khi một số người bị bắt giữ với cáo buộc tham nhũng. Người đứng đầu đường dây ăn hối lộ là cựu cục trưởng cục Điều tra Trung ương, Trung Tướng Pongpat Chayapan, chú của Vương phi.
Một số người bị đã bị bắt giam và buộc tội khi quân. Cảnh sát cho biết họ đã "đưa ra những lời lẽ sai sự thật" về hoàng tộc để biện minh cho những tội danh từ ăn hối lộ, mua bán chức tước, hoạt động sòng bạc bất hợp pháp cho đến buôn lậu dầu, bắt cóc và tống tiền.
Tội khi quân
Điều luật xử lý tội khi quân nhằm ngăn chặn hành vi xúc phạm và đe dọa các thành viên cao quý nhất của hoàng gia Thái Lan.
Điều 112 của Bộ luật hình sự của Thái Lan cho biết những ai "phỉ báng, lăng mạ hoặc đe dọa nhà vua, hoàng hậu, người thừa kế, hoặc các quan nhiếp chính" sẽ bị phạt tù lên đến 15 năm. Quy định này hầu như không thay đổi kể từ khi bộ luật hình sự đầu tiên được ban bố vào năm 1908.
Quy định này cũng được ghi trong tất cả hiến pháp gần đây của Thái Lan, trong đó nêu rõ: "Nhà vua đứng ở một vị trí tôn kính và không ai được phép xúc phạm". Tuy nhiên không có định nghĩa rõ ràng hành vi như thế nào được coi là xúc phạm hoàng tộc.
Bất cứ ai ở Thái Lan cũng có thể tố cáo người khác có hành động khi quân, những kẻ tình nghi luôn bị cảnh sát điều tra chính thức. Trong khi đó, giới chức trách hiếm khi công bố các tội danh cụ thể vì lo sợ sẽ có người lặp lại hành vi sai phạm.
Nhà vua có vị trí rất quan trọng trong xã hội Thái Lan. Quốc vương Bhumibol Adulyadej được người dân yêu mến và kính trọng như một vị thần. "Hoàng tộc vượt trên bất kỳ cuộc xung đột nào", Winthai Suvaree, phát ngôn viên quân đội Thái Lan hồi tháng 6 nói với AFP.
Quân đội Thái Lan nắm quyền kiểm soát đất nước từ ngày 22/5, sau các cuộc biểu tình chống chính phủ. Tư lệnh lục quân Thái Lan Prayuth Chan-ocha, người lật đổ chính phủ của Thủ tướng Yingluck Shinawatra và thay thế vị trí của bà được cho là hết mực trung thành với hoàng gia.
Theo Bangkok Post, Thủ tướng Prayuth hồi tháng 9 cảnh báo người dân Thái Lan không nên bị các phần tử chống hoàng tộc dẫn dắt theo con đường sai trái. Ông Prayuth nhấn mạnh rằng cần phải bảo vệ hoàng gia.
Một trong những lý do được đưa ra cho cuộc đảo chính quân sự năm 2006 là Thủ tướng Thái Lan vào thời điểm đó, Thaksin Shinawatra, đã phá hoại thể chế quân chủ, cáo buộc mà ông Thaksin bác bỏ.
Các trường hợp phạm tội
Từ tháng 1/2006 đến tháng 5/2011, Thái Lan xét xử hơn 400 vụ phạm tội khi quân. Năm 2007, một người Thụy Sĩ có tên Oliver Jufer bị giam giữ 10 năm sau khi phun sơn vào một tấm áp phích in hình Quốc vương Bhumibol Adulyadej. Người này hành động trong trạng thái say rượu và sau đó được ân xá.
Vào năm 2011, một người đàn ông 61 tuổi bị kết án 20 năm tù vì gửi tin nhắn được cho là xúc phạm hoàng hậu.
Cùng năm đó, Jatuporn Promphan, một nghị sĩ của phe đối lập, đồng thời là thủ lĩnh của phe áo đỏ bị bỏ tù sau khi Tướng Prayuth, nay là Thủ tướng Thái Lan tố cáo ông với tội danh này.
Từ sau cuộc đảo chính ngày 22/5, chính phủ do quân đội kiểm soát đẩy mạnh truy tố những người chỉ trích hoàng tộc, kể cả các trường hợp báng bổ những quốc vương quá cố. Một vụ việc nổi bật trong năm nay là học giả nổi tiếng Sulak Sivaraksa, bị cáo buộc xúc phạm hoàng gia khi đưa ra nghi ngờ về một trận đấu voi giữa Hoàng tử Miến Điện Mingyi Swa và Quốc Vương Naresuan, người qua đời hơn 400 năm trước.
Trong vụ việc có liên quan đến người thân Vương phi Srirasmi, ông trùm năng lượng Nopporn Suppipat của Thái Lan là nhân vật cấp cao mới nhất dính vào bê bối. Cảnh sát hôm 4/12 cho biết ba người bị tước họ hoàng tộc thuộc băng nhóm do ông này thuê để bắt cóc, đe dọa chủ nợ của mình.
"Tòa án quân sự hôm 1/12 phê chuẩn lệnh bắt giữ ông Nopporn Suppipat vì tội khi quân và giữ người bất hợp pháp", Trung tướng hôm qua Prawut Thavornsiri nói.
Ông Nopporn là người đứng thứ 31 trong xếp hạng những người giàu nhất Thái Lan của tạp chí Forbes vào năm ngoái, với tổng tài sản ước tính khoảng 800 triệu USD. Cảnh sát cho biết ông có thể đã chạy trốn khỏi Thái Lan. Cho đến nay, ít nhất 22 người đã bị bắt giữ vì dính líu đến đường dây phạm tội do chú của Vương phi đứng đầu.
Phương Vũ