Chiều tháng 3, khi những trận gió trút mưa lá xuống sân viện dưỡng lão ở Đông Ngạc, quận Bắc Từ Liêm, mấy cụ ông, cụ bà chầm chậm chống gậy bước vào phòng. Trên ghế đá ngoài sân, ông Thọ kéo kín khăn choàng cho vợ, rồi bảo: "Về thôi em". Hai mái đầu bạc thong dong khuất dần sau những dãy phòng.
Nơi ở của ông bà là một căn phòng riêng rộng khoảng 30 m2. Hàng ngày, nhân viên của viện lo ăn uống, dọn dẹp, cũng như chăm sóc sức khỏe cho hai người. "Chúng tôi đã cùng nhau vượt qua những giai đoạn khó khăn của lịch sử cũng như những thăng trầm cá nhân. May mắn là giờ này vẫn được cùng nhau bình yên trải qua những ngày tháng cuối của cuộc đời", ông Nguyễn Ngọc Thọ, 90 tuổi, chia sẻ.
Ông Thọ, người từng là Tổng biên tập đầu tiên của báo Đại biểu Nhân dân, giảng viên Đại học Đông Đô cho biết, điều tự hào nhất hiện nay là cả hai vợ chồng vẫn còn minh mẫn và tự chăm sóc được bản thân.
Không gian sống của ông Thọ và bà Tú tại viện dưỡng lão. Trong ảnh ông Thọ khoe cuốn sổ tập hợp những bức tranh ông phác họa từ ảnh của hai vợ chồng mấy chục năm qua. Ảnh: Phan Dương.
Sáu mươi lăm năm trước, ông Thọ là thầy giáo trường cấp 3 Việt Đức phải lòng cô giáo trẻ Đinh Thị Dục Tú ngay phút đầu gặp mặt. Để chinh phục "nàng", chàng trai trổ tài vẽ tranh và chơi nhạc bằng kèn harmonica. Song, điều khiến cô gái Hà Nội xiêu lòng là tính tình của ông. "Ông ấy vô cùng hiền", cụ bà 86 tuổi đúc kết về chồng.
Họ cưới nhau năm 1960. Sau vài năm không có con, người vợ đã đến gặp những danh y hàng đầu, uống đủ loại thuốc, cơ thể vốn đã nhỏ bé, vì ba lần làm thủ thuật mà chỉ còn chưa đầy 40 kg. Xót vợ, người chồng không cho chữa trị nữa với tuyên bố: "Không biết có con hạnh phúc đến mức nào nhưng nhìn mình đau tôi đang mất dần hạnh phúc".
Tình yêu, sự đồng cảm của chồng và gia đình hai bên dần khiến bà Tú chấp nhận không thể sinh nở. Tuy nhiên, bà vẫn luôn dằn vặt bởi suy nghĩ "không thể ích kỷ cướp đi hạnh phúc làm cha" của chồng. Vì yêu mà bà viết đơn ly dị. Cả năm lần đưa đơn đều bị xé vụn trong nước mắt. Lần cuối cùng, người chồng quả quyết: "Suốt đời này anh chỉ có em là vợ. Em làm thế là xúc phạm anh". Kể từ đó, họ không bao giờ đề cập đến chuyện sinh con hoặc ly hôn nữa.
Trải qua những khó khăn của chiến tranh hay thời bao cấp, cả hai ngày càng trân trọng tình yêu của mình. Có thời gian các trường phải sơ tán về nông thôn tránh chiến tranh phá hoại, đôi vợ chồng ở cách nhau 40 cây số. Chẳng có cuối tuần nào họ không đạp xe đến thăm nhau. Mỗi lần chào từ biệt, người này dúi vào tay người kia lá thư, dặn khi về tới nơi mới được mở.
Nhiều đêm cuối tuần, thầy giáo Thọ đèo vợ trên chiếc xe đạp cọc cạch, vượt qua những con đường đất tối om về căn phòng trọ nhỏ ở phố Hàng Cân. Họ trân trọng những lúc cùng nhau đi ăn phở "không người lái" hay một quả chuối bẻ đôi. "Vì gặp nhau trong gian khổ mà tình thương càng quyện chặt với tình yêu", ông Thọ kể.
Năm 1972, thầy giáo Nguyễn Ngọc Thọ chuyển sang làm phóng viên của Đài tiếng nói Việt Nam và tham gia đoàn nhà văn, nhà báo vào chiến trường Quảng Trị. Vào đến thành cổ, ông bị chảy máu dạ dày, phải cấp cứu dưới hầm địa đạo. Tác nghiệp xong quay ra thì địch ném bom ác liệt, xe ông bị trúng bom ở bến phà Xuân Sơn suýt chết.
"Sau hai tháng tôi gặp lại được chồng trong bệnh viện. Ông ấy gầy, đen, râu ria tua tủa. Tôi xót xa xen lẫn niềm vui, bởi sống sót trở về đã hạnh phúc rồi", bà Tú rơm rớm kể.
Các cháu chắt tổ chức kỷ niệm 60 năm ngày cưới cho ông Thọ - bà Tú vào tháng 4/2020. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Thời trẻ, tình yêu của họ không thể tách rời, nhưng giai đoạn nghỉ hưu tình cảm của cặp vợ chồng mới thực sự thăng hoa nhất. Từ lúc xác định không có con cái, ông bà lên kế hoạch tìm niềm vui theo cách khác. Ông chăm chỉ làm thêm, dịch sách và dạy học tới khi nghỉ hưu đầu những năm 90 đã có một số tích lũy khá lớn.
Họ thực hiện ước mơ đi du lịch thế giới cùng nhau. Chuyến đi để lại ấn tượng sâu đậm nhất với cả hai là tới Ấn Độ và Nam Phi. "Chúng tôi ngồi trên thuyền đi trên sông Nile. Một bên là khung cảnh hoang sơ, hàng quán và người bán hàng ăn mặc theo kiểu cổ đại, một bên là các khách sạn hiện đại, nước sông trong vắt nhìn thấy đáy", bà Tú kể về chuyến đi năm 1992. Trong hai thập kỷ, cặp vợ chồng già đã đi qua ba châu lục, tới thăm 15 quốc gia. Đôi chân của họ chỉ dừng lại cách đây 5 năm khi sức khỏe không cho phép.
Một niềm vui khác lúc nghỉ hưu của họ là khiêu vũ. Khắp các sàn nhảy ở Hà Nội, mỗi lúc nhạc cất lên, cụ ông hóa thành người nam lịch thiệp, cụ bà thành người nữ đoan trang. Qua mỗi bước nhảy, họ tìm thấy sức khỏe, sự dẻo dai và cả thanh xuân.
Vào viện dưỡng lão đã nằm trong kế hoạch của vợ chồng ông Thọ từ khi xác định không có con. Bốn tháng trước họ làm tiệc từ biệt bạn bè và người thân. Cuộc chia tay không hụt hẫng hay nỗi buồn man mác mà là niềm vui về một thứ hạnh phúc viên mãn.
Đúc kết lại cuộc hôn nhân 61 năm, cặp vợ chồng già cho biết vợ chồng sống với nhau sẽ không thể tránh được lúc cơm chẳng lành canh chẳng ngọt nhưng tuyệt nhiên họ không bao giờ to tiếng hay để lại ấn tượng xấu trong lòng người kia. "Là người đàn ông không có quyền làm đau khổ phụ nữ, nhất là khi người phụ nữ ấy là vợ mình", ông Thọ âu yếm nhìn vợ nói.
Vợ chồng ông Thọ khiêu vũ trước những tiếng trầm trồ của các cụ ông bà trong lễ mừng năm mới tại trung tâm dưỡng lão. Ảnh: Thiên Đức.
Trong căn phòng nhỏ ở viện dưỡng lão, hai ông bà mỗi người có một vali riêng, cất thứ họ quý trọng nhất. Chiếc vali của ông Thọ có một cuốn vở tự đóng, phác họa lại những bức ảnh của họ đã chụp sáu thập kỷ qua. Chiếc ở đầu giường bà Tú là một tập thư dầy cộp, được bọc cẩn thận trong tấm lụa và vài lớp túi nilon. Đây là những lá thư mà chồng gửi cho bà trong những khoảng thời gian họ phải xa nhau.
"Tương lai của chúng tôi giờ đặt trọn vào viện dưỡng lão này. Hàng ngày tìm niềm vui ở chính mình và góp phần vào làm vui cho tập thể các cụ ở đây", cặp vợ chồng già nói.
Video cụ Thọ khoe tài thổi kèn harmonica bài "Ngày mùa" của cố nhạc sĩ Văn Cao.
Phan Dương