Chứng cứ có lợi cho phía Việt Nam chính là 2 bức thư mật nhằm dàn xếp vụ kiện do ông Maurizio Liberati – bên đứng đơn kiện, gửi cho Công ty Falcomar – cùng bị kiện với Vietnam Airlines và từng làm đại lý cho Vietnam Airlines tại Italy.
Tổng giám đốc Vietnam Airlines Phạm Ngọc Minh cho biết, phiên toà ngày 2/4 có ý nghĩa quyết định, nếu án tuyên tích cực sẽ mở ra cơ hội mới cho phía Việt Nam Airlines để tìm công lý, ngược lại hầu như không còn cơ hội nào để bác bỏ khiếu kiện và yêu cầu bồi thường hàng triệu euro của luật sư người Italy Liberati.
Vụ kiện được ông Liberati khởi xướng cách đây hơn 15 năm, sau khi Vietnam Airlines ký hợp đồng đại lý bán vé với Công ty Italy Falcomar vào năm 1991-1992. Trong đơn kiện, ông Liberati cho biết từ tháng 9/1991 đến tháng 12/1992, đã được Falcomar - với tư cách đại diện của Vietnam Airlines – thuê làm một số việc, song chưa được thanh toán tiền công. Cả Falcomar và Vietnam Airlines cùng bị kiện và đối mặt với khoản bồi thường không dưới 537.910.000 Lia Italy.
Năm 1994, thông qua Đại sứ quán Italy tại Hà Nội, Tòa sơ thẩm Roma gửi giấy triệu tập cho Vietnam Airlines tham dự phiên tòa đầu tiên diễn ra vào ngày 30/11/1995. Tuy nhiên, Vietnam Airlines đã không tham dự, phiên tòa vẫn được đưa ra xét xử.
Sau nhiều phiên toà xét xử, đến 7/3/2000, Tòa sơ thẩm Roma ra phán quyết Vietnam Airlines phải bồi thường cho luật sư Liberati gần 4 tỷ 852 triệu lia (khoảng 4,3 triệu euro). Do không tham dự phiên tòa đầu tiên, nên Vietnam Airlines không nhận được phán quyết cũng như bất cứ thông tin nào liên quan đến vụ việc. Hơn 2 năm sau, ngày 2/5/2002, khi đã hết hạn kháng cáo, Vietnam Airlines mới nhận được thư của luật sư Liberati cùng bản sao bản án của Tòa sơ thẩm Roma, yêu cầu bồi thường 4,3 triệu euro.
Ông Liberati sau đó đã yêu cầu thi hành bản án tại Pháp. Ngày 18/2/2004, Vietnam Airlines nhận thông báo của Ủy ban Đòi nợ và Tịch biên Pháp thông báo phong tỏa số tiền 1,3 triệu euro tại tài khoản BSP Pháp (tài khoản thu từ bán vé máy bay ở đại lý) của Vietnam Airlines để thanh toán theo phán quyết của tòa. Tòa phúc thẩm Paris cũng xác nhận số tiền mà Vietnam Airlines phải trả là gần 5,2 triệu euro (bao gồm cả lãi phát sinh tính đến cuối 2003).
Trong tháng 4/2004, Vietnam Airlines gửi đơn kháng án tới Toà phúc thẩm Paris xin huỷ lệnh phong toả và Toà phúc thẩm Roma xin xem xét lại bản án đã có hiệu lực từ 2000 của Toà sơ thẩm Roma. Toà Paris và gần đây nhất là Toà phúc thẩm Roma đều bác đơn của Vietnam Airlines, với lý do đã quá thời hạn kháng án.
Tuy nhiên, tia hy vọng mở ra cho phía Việt Nam Airlines khi toà Paris bác đơn kháng án song chưa yêu cầu thực thi ngay bản án, mà chỉ tạm giữ 5,2 triệu euro để chờ kết luận cuối cùng của vụ kiện đang diễn ra tại Roma. Trao đổi với báo chí chiều nay, Tổng giám đốc Vietnam Airlines Phạm Ngọc Minh cho biết trong năm 2006, hãng đã nộp đủ 5,2 triệu euro vào tài khoản phong toả của Chủ tịch đoàn luật sư Paris để thi hành bản án. Việc toà Paris chưa yêu cầu thi hành án ngay giúp hãng có thêm thời gian tìm chứng cứ bảo vệ mình.
Ngoài đơn kháng án gửi lên 2 toà phúc thẩm nói trên, vào tháng 10/2005, hãng cũng nộp thêm đơn đặc biệt lên Toà sơ thẩm Roma xin huỷ bản án năm 2000, sau khi phát hiện ra hai bức thư mật do luật sư Liberati gửi cho Công ty Falcomar. Hai bức thư cùng gửi vào năm 1996, một năm sau phiên xử đầu tiên tại Toà sơ thẩm Roma, trong đó ông Liberati đề nghị phía Falcomar khai trước toà đã thuê ông làm việc cho Vietnam Airlines. Sau hai bức thư này, Falcomar tuyên bố giải thể để chuyển phần trách nhiệm sang Vietnam Airlines, với tư cách bị đơn thứ hai. Ông Liberati cùng luật sư của Falcomar còn xây dựng kịch bản để đưa con số đòi bồi thường lên đến hàng triệu euro.
Đến 2/4 tới đây, Toà sơ thẩm sẽ có phiên làm việc thứ 6 nhằm xem xét đơn đặc biệt của Vietnam Airlines xin huỷ bản án 2000. Luật sư của Vietnam Airlines tiên lượng đây có thể là phiên làm việc cuối cùng, toà án có thể đưa ra bản án ngay sau phiên hoặc chậm nhất vào mùa hè năm nay.
“Cho dù kết luận tới đây như thế nào, chúng tôi vẫn mong muốn theo đuổi vụ kiện đến cùng nhằm tìm ra công lý, bảo vệ danh dự của Vietnam Airlines và tránh tiền lệ xấu cho doanh nghiệp Việt Nam khi vướng mắc về pháp lý tại nước ngoài”, ông Minh nói thêm.
Toà phúc thẩm Roma đã bác đơn kháng án của Vietnam Airlines vào tháng 12 năm ngoái, sau 7 phiên làm việc. Nhưng theo Vietnam Airlines, vị thẩm phán phụ trách vụ việc này đã thốt lên rằng đây là một vụ kiện rất bất bình thường. Từ việc toà Roma gửi giấy triệu tập thong qua Đại sứ quán Italy tại Hà Nội thay vì gửi tới Đại sứ quán Việt Nam tại Italy, cho tới những lời buộc tội của luật sư Liberati, lá thư dàn xếp giữa vị luật sư này với đại lý Falcomar đều cho thấy dấu hiệu bất thường. Tổng giám đốc Phạm Ngọc Minh cho biết thêm, hợp đồng đại lý mà Vietnam Airlines ký với Công ty Falcomar có điều khoản ghi rằng Falcomar chỉ bán vé, Vietnam Airlines không chịu trách nhiệm với bất cứ thoả thuận hay hợp đồng khác do Falcomar ký kết.
Ngày 9/3 vừa qua, Thủ tướng đã giao các bộ, ngành liên quan có hình thức tác động phù hợp và hỗ trợ Vietnam Airlines để đề nghị phía Italy xét xử vụ kiện một cách công bằng, khách quan.
Song Linh