Trùm khủng bố al-Qaeda Osama bin Laden. Ảnh: AP.
Chẳng có gì bất thường nếu một chiếc laptop hay ổ cứng rời chứa những bức hình cũ, tài liệu, các video gia đình, phần mềm hay phim ảnh. Nhưng khi những thứ này xuất hiện trong các tài liệu số về trùm khủng bố Osama bin Laden, chúng chắc chắn gây chú ý, theo Wired.
Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) ngày 1/11 công bố 470.000 tài liệu thu được trong cuộc đột kích tiêu diệt trùm khủng bố Osama bin Laden vào tháng 5/2011 tại nơi ẩn náu của y ở Abbottabad, Pakistan. Các tài liệu mới được giải mật bao gồm 174 GB video, 7,4 GB ảnh và 18 GB văn bản cùng nhiều tài liệu khác.
Được giới nghiên cứu và các chuyên gia quan hệ quốc tế hoan nghênh như một động thái thể hiện sự minh bạch của CIA, các tài liệu mật này cung cấp cái nhìn cận cảnh hơn về những kế hoạch và cách tiếp cận của bin Laden cũng như giúp hiểu rõ về cơ cấu tổ chức của nhóm khủng bố al-Qaeda.
Các tài liệu cũng cho thấy những góc cá nhân rất khác của Osama bin Laden, giống với bất kỳ người sử dụng Internet nào khác. Trong laptop của tên trùm khủng bố là những bộ phim kinh điển, các tập phim hoạt hình Tom & Jerry, các clip gây sốt trên mạng xã hội cùng 28 clip hướng dẫn về đan móc.
Những tài liệu trên nằm trong số những dữ liệu mà đặc nhiệm Mỹ thu được từ nơi bin Laden trú ẩn ở Abbottabad, được Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ (ODNI) công bố từng phần một suốt ba năm qua.
"Tôi nghĩ Osama bin Laden là một người hâm mộ Tom & Jerry. Nhưng tôi đồ rằng có nhiều tài liệu cá nhân vặt vãnh liên quan đến gia đình y hơn", Bill Roggio, học giả cấp cao thuộc Quỹ Bảo vệ các nền Dân chủ (FDD) ở Washington kiêm tổng biên tập trang tin Long War Journal, nhận xét.
Quan tâm truyền thông phương Tây
Cuốn nhật ký và các thông tin liên lạc khác trong số tài liệu công bố lần này cho thấy dù một số báo cáo thời điểm đó nói al-Qaeda đã buộc bin Laden phải về hưu, y vẫn tích cực lãnh đạo tổ chức.
Chúng cũng tiết lộ rằng Osama bin Laden và những người thân cận với y rất quan tâm đến việc truyền thông phương Tây mô tả y thế nào. Các nhân viên tình báo Mỹ đã tìm thấy những bộ phim tài liệu và các bản tin báo chí như "Tiểu sử Osama bin Laden", "Osama bin Laden đang trốn nơi đâu trên thế giới này?" hay "Theo dấu chân bin Laden" trong tòa nhà ẩn náu của y ở Abbottabad.
Những tài liệu khác bao gồm một bộ sưu tập hình họa, nhiều tập trong bộ hoạt hình "Những cuộc phiêu lưu của Thành Long", các clip hài Mr. Bean, vài video về những "chú mèo vui nhộn" và một hình ảnh chú khỉ nhồi bông xinh xắn.
Dù công bố khối tài liệu trên song CIA vẫn khuyến cáo người dân không nên tải chúng về thiết bị cá nhân.
"Trước khi thẩm định bộ tài liệu này, xin vui lòng lưu ý rằng chúng được tịch thu từ một tổ chức khủng bố. Dù chúng từng trải qua các đợt kiểm tra liên ngành, không có gì đảm bảo tuyệt đối rằng các phần mềm độc hại đã được xóa bỏ", CIA cho hay.
Mối quan hệ giữa al-Qaeda với Iran
Với khối tài liệu khổng lồ như vậy, các chuyên gia phải mất nhiều thời gian để phân tích và sắp xếp thông tin. Dù vậy, ngay trong giai đoạn giải mã ban đầu, một số chi tiết có thể gây chú ý đã xuất hiện bên cạnh các nội dung văn hóa bình thương.
Chẳng hạn, có hai video được quay từ đám cưới của Hamza bin Laden, con trai Osama bin Laden. Al-Qaeda đã ra sức gây thanh thế cho Hamza bin Laden kể từ sau khi cha y bị tiêu diệt nhưng tổ chức này chỉ công bố các hình ảnh y lúc nhỏ chứ không phải lúc trưởng thành.
Các video được quay từ vài năm trước nhưng giúp mọi người hình dung rõ ràng hơn về chân dung y hiện nay và cho thấy những ai có mặt tại đám cưới, một manh mối hữu ích cho việc truy tìm các mối kết nối và quan hệ bên trong al-Qaeda.
Các tài liệu cũng chứa một bản báo cáo dài 19 trang về những mối quan hệ của al-Qaeda với Iran. Báo cáo này cùng với các tài liệu giải mật được công bố lần trước vẽ nên bức tranh lớn hơn về mối quan hệ hợp tác nhưng căng thẳng giữa al-Qaeda và chính phủ Iran trong nhiều năm.
"Dựa trên các báo cáo ban đầu, có vẻ như câu chuyện chính của tập tài liệu mới giải mật sẽ là các mối quan hệ giữa al-Qaeda với Iran, ít nhất đối với Mỹ", William Wechsler, học giả cấp cao nghiên cứu về an ninh quốc gia và chống khủng bố thuộc Viện Trung Đông, Washington, bình luận.
Trước các căng thẳng hiện nay giữa Mỹ và Iran do Tổng thống Donald Trump mới đây tuyên bố rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran, bất cứ thông tin mới nào về mối liên hệ của Iran với các tổ chức khủng bố đều có thể đổ thêm dầu vào ngọn lửa hiềm khích giữa hai nước, Wechsler nói.
Hồng Vân