Mỹ - Trung bàn chuyện gì tại Washington?

Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào và Tổng thống Mỹ Barack Obama tại Washington. Ảnh: EPA

Nước Mỹ đánh giá tầm quan trọng của chuyến thăm chính thức do Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào thực hiện qua hàng loạt những quốc tiệc ở nghi thức cao nhất như tiệc trưa tại Bộ Ngoại giao và đặc biệt là tiệc tối tại Nhà Trắng. Nhiều CEO có tầm ảnh hưởng nhất nước Mỹ của các tập đoàn như General Electric, Coca-Cola, Microsoft và Boeing cũng có mặt chào đón phái đoàn Trung Quốc.

Đây có thể là chuyến thăm chính thức cuối cùng tới Mỹ của ông Hồ Cẩm Đào trước khi tiến hành chuyển giao quyền lãnh đạo cho thế hệ tiếp theo vào năm 2013. Trong cuộc họp báo chung giữa ông Hồ Cẩm Đào và Barack Obama sau cuộc hội đàm tại Nhà Trắng, hai bên đã công bố các nội dung bàn thảo.

Thoả thuận kinh tế

Một trong những trọng tâm bàn thảo của hai bên tại Nhà Trắng là tìm cách giải quyết vấn đề nổi cộm là kiểm soát tiền tệ và bất đồng thương mại. Hai nguyên thủ cam kết sẽ hợp tác trong vấn đề tỷ giá đồng Nhân dân tệ, từng đẩy hai bên đến bên bờ một cuộc chiến tiền tệ. Phía Mỹ cáo buộc Bắc Kinh kìm không cho đồng nội tệ tăng giá đúng với thực tế nhằm có lợi thế không công bằng trên thị trường xuất khẩu.

Ông Obama cho rằng giá trị thực của đồng Nhân dân tệ cần phải được thị trường tự điều chỉnh mà không có sự can thiệp. Tổng thống Mỹ cũng nhấn mạnh Trung Quốc là thị trường xuất khẩu hàng đầu của nước này, đang hỗ trợ cho gần một nửa triệu việc làm tại Mỹ, do đó điều quan trọng là hai nước cần phải hợp tác trong khi vẫn cạnh tranh với nhau.

Bên cạnh đó, tổng thống Mỹ đánh giá cao quan hệ với Trung Quốc, nhấn mạnh hai nước có lợi ích lớn trong sự phát triển của nhau và cho rằng Mỹ - Trung sẽ thịnh vượng và ổn định hơn khi hợp tác. "Chúng tôi chỉ muốn đảm bảo rằng sự phát triển của Trung Quốc diễn ra theo cách củng cố các nguyên tắc quốc tế, gia tăng an ninh và hoà bình, đồng thời phản đối việc sự phát triển này là nguyên nhân của xung đột cả ở khu vực lẫn trên thế giới", ông Obama bày tỏ.

Nhân chuyến thăm của ông Hồ Cẩm Đào, Mỹ cũng ký các hợp đồng xuất khẩu với Trung Quốc trị giá 45 tỷ USD, gồm việc Bắc Kinh mua 200 chiếc máy bay Boeing tổng trị giá 19 tỷ USD. Tổng thống Barack Obama cho biết những hợp đồng này sẽ tạo ra hơn 200.000 việc làm tại Mỹ. Cuối tuần này, ông Hồ sẽ tới thành phố Chicago, nơi được dự đoán ông sẽ chứng kiến tiếp lễ ký một loạt thoả thuận thương mại và đầu tư Mỹ -Trung.

Kim ngạch thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc hiện đạt mốc 400 tỷ USD, so với mức 100 triệu USD khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao 30 năm trước. Trung Quốc hiện cũng là nước có dự trữ ngoại tệ lớn nhất thế giới với 2,85 nghìn tỷ USD và là chủ nợ chính trong các khoản vay của chính phủ Mỹ. Vấn đề là việc Mỹ đang bị thâm hụt lớn với Trung Quốc trong cán cân thương mại, dẫn đến những lo ngại tại Washington. 

Trung Quốc 'còn nhiều việc phải làm về nhân quyền'

"Trung Quốc là một nước đang phát triển với dân số khổng lồ và cũng là nước đang phát triển trong giai đoạn cốt yếu của công cuộc cải cách. Trung Quốc đối mặt với nhiều thách thức trong phát triển kinh tế xã hội và có rất nhiều việc phải làm ở Trung Quốc về vấn đề nhân quyền", Chủ tịch Hồ Cẩm Đào thừa nhận trong cuộc họp báo.

Trong khi đó, BBC dẫn lời Tổng thống Mỹ Obama khẳng định đã "rất thẳng thắn" về nhân quyền với người đồng cấp đến từ Bắc Kinh, đồng thời thừa nhận sự khác biệt trong vấn đề này "đôi khi là nguyên nhân căng thẳng" giữa Mỹ và Trung Quốc. Bên cạnh đó ông cũng nhận xét: "Tôi nghĩ một phần của công lý và nhân quyền là việc người dân có thể sống với đủ nơi ăn chốn ở và điện sinh hoạt. Nước Mỹ có lợi ích khi hàng trăm triệu người Trung Quốc thoát cảnh đói nghèo".

Nhà lãnh đạo Trung Quốc bày tỏ nước này sẵn sàng tiếp tục đối thoại về vấn đề nhân quyền với Mỹ, trên cơ sở hai bên tôn trọng con đường phát triển riêng của nhau và không can thiệp vào công việc nội bộ Trung Quốc. Người đứng đầu Nhà Trắng thì khẳng định thêm, việc hai nước còn nhiều khác biệt cũng không ngăn cản hợp tác song phương "trong các lĩnh vực cốt yếu".

Ông Obama chào đón lãnh đạo Trung Quốc. Ảnh: AP

Muốn Triều Tiên ngừng khiêu khích

Tổng thống Mỹ Barack Obama cho biết, cả Mỹ và Trung Quốc đều muốn Bình Nhưỡng "không có thêm các hành động khiêu khích". Telegraph dẫn lời người đứng đầu Nhà Trắng nói trong cuộc họp báo chung với Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào: "Chúng tôi đánh giá cao việc giảm căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên và Bình Nhưỡng cần phải tránh gây ra thêm các hành động khiêu khích.

Ông Obama cũng nói thêm rằng hai nhà lãnh đạo Trung - Mỹ đều thống nhất "mục tiêu tối thượng là thực hiện việc phi hạt nhân hoá bán đảo Triều Tiên". Theo đó, cộng đồng quốc tế sẽ tiếp tục nêu quan điểm chương trình tinh chế uranium của Triều Tiên là sự vi phạm các cam kết và nghĩa vụ quốc tế của nước này.

Vấn đề Triều Tiên được dự đoán từ trước sẽ là nội dung bàn thảo quan trọng của hai nhà lãnh đạo tại Washington. Mỹ là đồng minh quan trọng nhất của Hàn Quốc, trong khi Trung Quốc là nước có ảnh hưởng nhất tới Triều Tiên, nên hai cường quốc này đóng vai trò mang tính quyết định đến tình hình bán đảo.

Diễn biến của bán đảo Triều Tiên trước thềm cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Trung đã bị đẩy lên mức căng thẳng lịch sử. Sau vụ miền bắc nã pháo đảo Yeonpyeong hôm 23/11 năm ngoái và vụ đánh chìm chiến hạm Cheonan trước đó, quan hệ hai miền lâm vào tình trạng nghiêm trọng nhất kể từ cuộc chiến tranh 1950-1953.

Đình Nguyễn