Chiếc U-570 sau khi bị bắt giữ. Ảnh: History Wings.
Trong cuộc chiến trên Đại Tây Dương thời Thế chiến II, phát xít Đức thường sử dụng tàu ngầm để tập kích các đoàn tàu hàng của phe Đồng minh, đặc biệt là các phương tiện tiếp tế cho Anh. Một trong những sự cố kỳ lạ nhất trong cuộc chiến này là tàu ngầm Đức đầu hàng trước máy bay Anh, theo War History.
Năm 1941, tàu ngầm U-570 được biên chế cho hải quân Đức, đóng quân ở Na Uy do trung tá hải quân Hans-Joachim Rahmlow chỉ huy. Dù là sĩ quan giàu kinh nghiệm, nhưng đó là lần đầu tiên Rahmlow phụ trách một tàu ngầm. Các thủy thủ còn lại là những người non kinh nghiệm và phần lớn mới nhập ngũ.
Ngày 23/8, Cơ quan tình báo hải quân Đức (B-Dienst) nghe lén các cuộc liên lạc của Anh, cho biết một biên đội tàu hàng Đồng minh quy mô lớn đã rời khỏi Iceland. 16 tàu ngầm Đức được lệnh xuất phát để phục kích đoàn tàu này.
Sáng hôm sau, tàu ngầm U-570 lên đường thực hiện chuyến tuần tra tác chiến đầu tiên. Tuy nhiên, thông điệp trên chỉ là cái bẫy phía Anh giăng ra để tiêu diệt tàu ngầm Đức.
Đến ngày 27/8, tàu ngầm U-570 đã hoạt động ở vùng biển động dữ dội được vài ngày nhưng không thấy đoàn tàu của quân Đồng minh đâu. Các thủy thủ trên tàu bị say sóng, trong đó một số thành viên nằm liệt giường. Tuyệt vọng vì phải chờ đợi, Rahmlow ra lệnh cho tàu nổi lên mặt nước, trái với quy định và những gì được huấn luyện, khiến tàu dễ bị phát hiện từ trên không.
Đúng lúc đó, trung sĩ Bathy Mitchel thuộc Phi đội 269 của không quân hoàng gia Anh đang tuần tra trên oanh tạc cơ Lockheed Hudson thì phát hiện tàu ngầm U-570 nổi lên mặt nước. Phi công này lập tức hạ độ cao, ấn nút thả bom chìm nhưng quả bom bị kẹt ở giá treo. Mitchell thông báo vị trí tàu ngầm Đức và chờ đồng đội trên không.
Phi đội 269 với các máy bay Lockheed Hudson. Ảnh: Defence of the Realm.
Trong khi đó, Rahmlow không hề biết sự hiện diện của chiếc oanh tạc cơ Anh ngay phía trên đầu mình, có thể do non kinh nghiệm hoặc thậm chí không thèm quan sát qua kính tiềm vọng. Lúc 10h50, tàu U-570 nổi lên ngay dưới máy bay của James Thompson, chỉ huy Phi đội 269 vừa mới đến tiếp ứng. Dù bất ngờ, Thompson vẫn bay vòng lại và hạ thấp độ cao, rồi bay thẳng về phía tàu ngầm Đức với hy vọng quả bom không bị kẹt trên giá treo.
Rahmlow nghe thấy tiếng động cơ máy bay qua lớp vỏ tàu ngầm, vội vã ra lệnh cho tàu lặn xuống nhưng đã quá muộn. Thompson thả 4 quả bom chìm nặng 113 kg xuống biển ở góc 30 độ so với phần đuôi tàu. Chiếc U-570 tăng tốc di chuyển, tránh bị trúng bom trực tiếp.
Quả bom chìm cuối cùng của Thompson nổ cách tàu ngầm khoảng 9 m. Lực cộng hưởng từ các vụ nổ đã tác động đến chiếc tàu ngầm, khiến nó gần như chồm lên và đứng im. Động cơ bị hỏng, nước biển tràn vào trong tàu và thấm vào các cục pin, gây ra phản ứng hóa học hình thành khí độc, khiến các kỹ sư trên tàu hoảng loạn.
Rahmlow ra lệnh nổi lên, sau đó yêu cầu thủy thủ mặc áo phao và lên tháp chỉ huy. Cho rằng lính tàu ngầm Đức định sử dụng pháo phòng không chống trả, Thompson quay lại khai hỏa, cho đến khi nhìn thấy họ vẫy cờ trắng đầu hàng mới dừng lại.
Trên tàu U-570, Rahmlow liên lạc với cấp trên yêu cầu cử lực lượng ứng cứu, trong khi cấp dưới bắt đầu phá hủy máy mã Enigma và vứt sách chứa chìa khóa mật mã xuống biển. Trong cơn hoảng loạn, Rahmlow không mã hóa liên lạc của mình, khiến quân Anh nắm được thông tin.
Chỉ huy Đức ra lệnh cho các tàu ngầm U-boat đến hỗ trợ. Chiếc U-82 đến nơi nhưng không thể tiếp cận do lo sợ bị các oanh tạc cơ Đồng minh phát hiện. Trong khi đó, tàu kéo chống ngầm HMT Northern Chief của Anh đến vị trí chiếc U-570, dọa giết chết tất cả lính Đức, kể cả những người trên xuồng, nếu quân Đức cố tình đánh đắm tàu ngầm.
Sáng sớm ngày 28/8, mọi thứ trở nên xấu đi, người Đức yêu cầu cứu hộ ngay nhưng người Anh muốn bảo vệ tàu ngầm trước tiên. Trong lúc hai bên lời qua tiếng lại, một phi công Na Uy bay ngang qua và thả bom vào chiếc U-570 do không nắm được tình hình. Người này cho rằng Northern Chief là tàu cứu hộ Đức nên đã ngắm bắn, buộc tàu Anh bắn trả cho đến khi có lệnh ngừng bắn từ tàu khu trục HMS Burwell ở gần đó.
Thời tiết ngày càng tệ hơn. Quân Anh cố gắng gắn móc dây kéo vào chiếc tàu ngầm, nhưng quân Đức cản trở quyết liệt, buộc tàu Burwell bắn cảnh cáo làm 5 người bị thương.
Thủy thủ đoàn Đức trèo lên boong để thoát thân. Ảnh: History Wings.
Sau khi tàu kéo HMS Kingston Agate và HMCS Niagara đến nơi, phía Anh cuối cùng cũng gắn được dây kéo vào chiếc tàu ngầm và sơ tán thủy thủ Đức. Tàu ngầm U-570 được kéo về Iceland.
Sau khi sửa chữa và kiểm tra tính năng, U-570 cung cấp cho hải quân Anh và Mỹ các thông tin quan trọng về tàu ngầm Đức. Sau đó nó được biên chế cho hải quân Anh, trở thành chiếc tàu ngầm U-boat đầu tiên phục vụ trong hai phe trong Thế chiến II.
Duy Sơn