Bình Nhưỡng hôm nay tấn công miền nam mạnh nhất kể từ cuộc chiến tranh Triều Tiên hơn nửa thế kỷ trước, khi bắn phá đảo Yeonpyeong của miền nam làm hơn 60 ngôi nhà bị thiêu cháy và dân thường bỏ chạy trong hoảng loạn. Ngay lập tức Hàn Quốc cho máy bay chiến đấu F-16 xuất kích nhưng chưa có động thái tấn công nào, trong khi bộ binh của nước này đã bắn trả.
Vụ giao tranh giữa hai miền xung quanh hòn đảo Yeonpyeong, nằm cách đường biên giới Liên Triều trên biển khoảng 3 km về phía nam và cách thủ đô Seoul của Hàn Quốc 120 km về phía tây, diễn ra trong khoảng một tiếng sau đó đột ngột im tiếng súng. Tuy nhiên dư âm của nó chắc chắn sẽ tác động mạnh đến bầu không khí trên bán đảo Triều Tiên.
Những cuộc diễn tập quân sự của Hàn Quốc như thế này khiến Triều Tiên tức giận. Ảnh: AFP |
"Hành động khiêu khích"
Trong khi Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung-bak có cuộc họp khẩn với hội đồng an ninh và quân đội có những triển khai trong tư thế sẵn sàng chiến đấu, thì Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc cũng chuẩn bị nhóm họp khẩn để đánh giá ảnh hưởng của vụ tấn công tới thị trường. Đồng won của Hàn Quốc đã phản ứng tiêu cực khi mất giá do lo ngại kinh tế sụt giảm vì căng thẳng leo thang.
Vụ tấn công của miền bắc xảy ra ngay sau khi đặc phái viên của Mỹ Stephen Bosworth có mặt trên bán đảo Triều Tiên và Bình Nhưỡng cũng vừa hé lộ về nhà máy tinh chế uranium của mình. Một chuyên gia hạt nhân Mỹ là Siegfried Hecker có dịp hiếm hoi được tới thăm khu phức hợp nguyên tử Yongbyon của Triều Tiên xác nhận nước này đã có một nhà máy tinh chế uranium hiện đại không kém Mỹ ở quy mô công nghiệp nhỏ.
Tinh chế uranium sẽ cho phép Triều Tiên có cách thứ hai để chế tạo bom nguyên tử, sau cách thức đã biết là chương trình dựa trên quá trình sản xuất plutonium. Nếu tinh chế ở mức độ thấp, uranium có thể được sử dụng làm nhiên liệu trong các lò phản ứng phát điện hạt nhân. Nhưng nếu được tinh chế ở mức độ cao hơn nó có thể được sử dụng trong chế tạo bom nguyên tử.
Trong khi đó, Bình Nhưỡng gần đây bày tỏ mong muốn nối lại vòng đàm phán 6 bên về hạt nhân vốn bế tắc trong hai năm qua. Những diễn biến này khiến ít người nhận định Triều Tiên lại bất ngờ "ra đòn" với miền nam một cách "mạnh tay" như vậy. Nhìn chung giới quan sát đều coi hành động của miền bắc là sự khiêu khích một cách có chủ đích.
Giáo sư ngành quan hệ quốc tế Đại học Bắc Kinh Zhu Feng thốt lên: "Thật không thể tin nổi. Tin tức hôm nay chứng tỏ Triều Tiên đã bắn phá đảo của Hàn Quốc dù không hề có sự khiêu khích nào. Đây chính là sự khiêu khích một cách liều lĩnh. Họ muốn tạo ra cú nổ lớn và đưa cuộc đàm phán quay lại theo cách họ muốn. Đó là một chiêu thức cũ rích".
Giáo sư Kim Yong-Hyun thuộc Đại học Dongguk Hàn Quốc cũng nhấn mạnh với AFP: "Đây là hành động khiêu khích có chủ đích nhằm gia tăng căng thẳng biên giới hai miền. Miền bắc đã có một loạt động thái nhưng không có phản ứng gì từ miền nam và Mỹ. Giờ đây họ đang sử dụng chiến lược 'bên miệng hố chiến tranh', nhằm buộc Seoul và Washington phải có hành động và đồng ý đối thoại". Ông cũng phân tích rằng Triều Tiên sẽ cố sử dụng vũ lực để thúc đẩy đoàn kết người dân trong nước trong quá trình chuyển giao quyền lãnh đạo.
Không hoàn toàn bất ngờ
Tuy nhiên, vụ tấn công hôm nay của Bình Nhưỡng không phải là hành động quá bất ngờ. Trên thực tế khu vực quanh hòn đảo Yeonpyeong từng là hiện trường của 3 vụ giao tranh giữa hải quân hai miền vào các năm 1999, 2002 và 2009 khiến một số thuỷ thủ thiệt mạng. Tháng 3 vừa qua, chiến hạm Cheonan của Hàn Quốc cũng bị một ngư lôi được cho là mang dấu hiệu của Triều Tiên đánh chìm khiến 46 thuỷ thủ thiệt mạng. Seoul buộc tội Bình Nhưỡng đứng sau vụ tấn công, nhưng miền bắc bác bỏ trách nhiệm.
Sự kiện tàu Cheonan đã đánh dấu sự leo thang căng thẳng trở lại trên bán đảo Triều Tiên. Trong khi đó tại miền bắc năm nay cũng chứng kiến những chuyển biến chính trị mang tính lịch sử, khi ý định chuyển giao quyền lực của Chủ tịch Kim Jong-il cho con trai út chưa đầy 30 tuổi của mình, Kim Jong-un, ngày càng trở nên rõ ràng.
Hơn nữa, về mặt lý thuyết thì Hàn Quốc và Triều Tiên vẫn đang trong tình trạng chiến tranh với nhau. Nguyên nhân vì cuộc chiến giai đoạn 1950-1953 giữa hai miền chỉ được kết thúc bằng một lệnh ngừng bắn chứ không phải là một hoà ước chính thức.
Trong khi đó, vụ tấn công xảy ra khi Hàn Quốc đang diễn tập quân sự trong khu vực, động thái luôn khiến Triều Tiên tức giận. Theo lời một quan chức trong Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Hàn Quốc, sớm nay Bình Nhưỡng đã gửi một thông điệp yêu cầu miền nam dừng cuộc tập trận này, nhưng Hàn Quốc vẫn tiếp tục. Bình Nhưỡng doạ sẽ có hành động trả đũa các cuộc tập trận của miền nam gần khu vực căng thẳng trên biển, nên họ pháo kích hòn đảo hôm nay chỉ là việc hiện thực hoá lời đe doạ từng đưa ra rất nhiều lần của mình.
Khó nổ ra chiến tranh
Diễn biến quân sự hôm nay được coi là nghiêm trọng, nhưng không có nhiều khả năng sẽ châm ngòi cho cuộc chiến thực sự giữa hai miền Triều Tiên. Theo một nguồn tin từ văn phòng tổng thống Hàn Quốc, ông Lee Myung-bak ra lệnh đáp trả miền bắc một cách nghiêm khắc, nhưng cũng kêu gọi các quan chức dưới quyền phải đảm bảo "tình hình không leo thang".
Đồng minh chính trị và kinh tế quan trọng nhất của Triều Tiên là Trung Quốc cũng kêu gọi miền bắc bình tĩnh. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi cho biết Bắc Kinh "bày tỏ mối lo ngại về tình hình nói trên", đồng thời kêu gọi hai bên "có nhiều việc làm hơn nữa để góp phần cho hoà bình và ổn định trên bán đảo".
Một quốc gia cũng có ảnh hưởng lớn đến Triều Tiên là Nga cùng chung quan điểm với Trung Quốc, khi bày tỏ lo ngại về tình hình trên bán đảo sau vụ tấn công của Bình Nhưỡng.
Đình Nguyễn