Nhiều chuyên gia khẳng định khủng hoảng chính trị hiện nay ở Thái Lan nếu có chấm dứt cũng sẽ để lại dư chấn nặng nề đối với nền kinh tế quốc gia. AP có bài viết phân tích về những hậu quả của đợt khủng hoảng chính trị vừa qua đến nền kinh tế Thái và cơ hội của các nước láng giềng.
Một số công ty trong các lĩnh vực như dịch vụ hay công nghiệp nhẹ đã bắt đầu chuyển hoạt động kinh doanh ra khỏi Thái Lan. Những nhà đầu tư dài hạn hơn cũng đang toan tính có nên tiếp tục ở lại "xứ sở nụ cười".
Bức chân dung Thủ tướng Thái Lan Abhisit Vejjajiva trước đống hoang tàn của trung tâm mua sắm Central World sáng nay ở Bangkok. Đây từng là một trong các trung tâm mua sắm lớn nhất của Đông Nam Á. Ảnh: AP. |
Hôm qua, chính phủ Thái phát động chiến dịch đàn áp cuối cùng vào khu trung tâm Bangkok mà người biểu tình đã đóng trại hơn một tháng. Binh sĩ Thái nổ súng vào trại áo đỏ, xe bọc thép cán đổ hàng rào bằng lốp xe và tre nứa của người biểu tình. Ít nhất 6 người chết, đưa tổn thất về nhân mạng đến nay là 74 người từ khi áo đỏ bắt đầu biểu tình hồi giữa tháng 3.
Sau khi các thủ lĩnh áo đỏ tuyên bố đầu hàng, người biểu tình vẫn tiếp tục phóng hỏa đốt ít nhất 27 tòa nhà bao gồm sàn chứng khoán, công ty điện lực, ngân hàng và trung tâm mua sắm.
Thái Lan từng được các nhà đầu tư nước ngoài đánh giá là miễn nhiễm với bất ổn chính trị. Nơi này được gắn với hình ảnh của những bãi biển đầy nắng, những con người tươi cười, nồng ấm khỏa lấp khoảng cách giàu nghèo ngày càng gia tăng.
Nhưng hai đợt khủng hoảng chính trị nghiêm trọng trong gần ba năm qua đã làm thay đổi hoàn toàn cách nhìn về Thái Lan. Với số người chết gia tăng, khu vực trung tâm thủ đô thành mảnh đất hoang không bóng người, Thái Lan giờ đây mang hình ảnh của một đất nước không thể kiểm soát và suy yếu.
Quan điểm của giới kinh doanh về Thái Lan cũng thay đổi đáng kể.
"Các công ty bây giờ đang cân nhắc liệu có nên tiếp tục đầu tư vào Thái Lan hay không. Cách nghĩ của họ thay đổi so với trước kia, khi Thái Lan luôn được xem là một nơi dễ mến và thu hút khách", Jacob Ramsay, nhà nghiên cứu Đông Nam Á của Control Risks, công ty tư vấn rủi ro chính trị ở Singapore, phát biểu. "Tình hình đang tác động đến tất cả các công ty từ sản xuất đến công nghiệp nặng".
Suốt ba năm qua, ngành du lịch Thái Lan bị vùi dập tơi tả vì những cuộc biểu tình ngày càng gia tăng về độ bạo lực. Giờ đây, ngành công nghiệp này suy sụp khi hàng loạt khách sạn 5 sao và trung tâm mua sắm lớn hàng đầu châu Á phải đóng cửa trong thời gian biểu tình. Áo đỏ chiếm một khu vực rộng 3 km vuông của trung tâm thương mại Bangkok từ ngày 3/4.
Du lịch đóng góp 6% trong nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á. Các chuyên gia phân tích cho rằng ngành này có thể nhanh chóng gượng lại khi bạo lực chấm dứt song lòng tin của nhà đầu tư vào sự ổn định của Thái Lan thì đã bị tổn thương và rất khó hồi phục.
"Cuộc biểu tình đã tổn hại hình ảnh của Thái Lan", Preston Chang, một nhà kinh doanh người Đài Loan, xuất khẩu trái cây đóng hộp từ Thái Lan, nói. "Người Thái thường được cho là thân thiện, hay cười và biết thông cảm. Người ta từng nghĩ Thái Lan là đất nước ổn định về chính trị".
Cách nhìn đó đã thay đổi không thể cứu vãn được bởi tình trạng hỗn loạn diễn ra trong tháng này. Một số chuyên gia đánh giá cuộc khủng hoảng hiện tại tệ hại hơn rất nhiều những cuộc bạo lực xảy ra trước đó như xung đột giữa sinh viên và quân đội đầu những năm 70 và cuộc nổi dậy vì dân chủ ở Bangkok năm 1992.
"Những cuộc biểu tình trước không đẫm máu thế này", Chang nói. "Lần này, lòng tin của nhà đầu tư suy giảm trầm trọng".
Nhà sư thuộc lực lượng áo đỏ kéo chiếc ghế để đồ đạc cá nhân của ông đi qua trung tâm Central World vẫn còn đang đang bốc khói. Ảnh: AP. |
Những người biểu tình áo đỏ cho rằng chính quyền của Thủ tướng Abhisit lên nắm quyền bất hợp pháp. Họ cáo buộc chính phủ đại diện cho tầng lớp trên của Bangkok và thờ ơ với cuộc sống của người nghèo ở thành thị và nông thôn.
Cuộc biểu tình hiện nay cho thấy nông dân và tầng lớp lao động Thái đã được chính trị hóa nhiều hơn rất nhiều so với chính bản thân họ cách đây 10 năm. Biểu tình diễn ra không lâu sau vụ chính biến năm 2006, lật đổ cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra.
Khi cuộc đảo chính giúp chấm dứt những cuộc biểu tình kéo dài nhiều tháng trời diễn ra trước đó, các nhà đầu tư thở phào nhẹ nhõm. Nhưng sau đó họ nhận ra đã lạc quan quá sớm.
Lực lượng áo vàng, đại diện cho hoàng gia và tầng lớp trên, đổ xuống đường phố thủ đô sau khi phe thân Thaksin thắng cử cuối năm 2007. Trong cuộc biểu tình kéo dài một tháng đó, áo vàng chiếm hai sân bay của Bangkok, khiến 100.000 du khách mắc kẹt. Tòa án Thái sau đó đã tuyên bố giải tán đảng thân Thaksin.
Không có nhiều khả năng các nhà sản xuất như General Motors hay các ông lớn công nghiệp của Nhật, đang đầu tư hàng chục tỷ USD vào các nhà máy ở Thái Lan, sẽ đột ngột dừng góp vốn. Những công ty này đều trong trạng thái bị mắc kẹt ở Thái Lan vì quy mô đầu tư của họ quá lớn.
Tuy nhiên, các công ty nhỏ, dễ dàng thu hẹp hoạt động, thì có thể và đang rút vốn lại, vì đổ thêm tiền vào Thái Lan vào thời điểm này là hành động khó hiểu. Các công ty trước đó đã không mấy bằng lòng khi một tòa án đình chỉ 65 dự án ở một trong các khu công nghiệp lớn nhất Thái Lan vì lý do môi trường.
Theo các chuyên gia, nếu không có một dấu hiệu rõ ràng rằng sự bất ổn định trong những năm qua sẽ kết thúc thì ít người nghĩ tới chuyện khởi sự kinh doanh ở Thái Lan.
"Nhìn vào sự việc hiện nay có thể thấy rằng cuộc bạo loạn sẽ kết thúc mà chưa có giải pháp tận gốc cho những vấn đề cốt lõi gây chia rẽ các bên", Roberto Herrera-Lim, một nhà nghiên cứu châu Á của tổ chức Eurasia Group, cho biết.
"Xét về yếu tố đầu tư dài hạn, sự rối loạn hiện nay ở Thái Lan có thể tác động lớn đến những mối quan tâm của các nhà đầu tư", ông nói. "Việc tiếp diễn cảnh bất ổn này trong hai năm tới cũng sẽ ảnh hưởng tới các quyết định đầu tư từ 3-5 năm chẳng hạn như xây dựng một nhà máy mới".
Theo đánh giá của Andrew Yates, một giám đốc của Asia Plus Securities, chi nhánh ở Thái của Ngân hàng hoàng gia Scotland, thì các tổ chức tài chính như ngân hàng và đơn vị môi giới cũng có thể thu hẹp phạm vi hoạt động. Một số công ty đã buộc phải đưa nhân viên của họ ra nhiều địa điểm khác nhau của thành phố khi bạo lực bất ngờ leo thang.
"Rồi đây có thể thấy ngành công nghiệp tài chính sẽ chuyển nhân viên từ Bangkok đến những nơi như Singapore", Yates nói.
Chang, một nhà xuất khẩu trái cây và là chủ tịch Hiệp hội kinh doanh Thái Lan - Đài Loan, cho biết các lĩnh vực kinh doanh của Đài Loan từ giày đến sản xuất đồ gỗ đang dịch chuyển sang Việt Nam trong năm qua. Riêng công ty của Chang, Thai Bonanza, đã chuyển một phần hoạt động sang Việt Nam và bắt đầu xuất khẩu trái cây ở đây từ năm ngoái. Chang cho biết ông muốn giảm phụ thuộc vào Thái Lan bỏi nước này ngày càng bất ổn.
Chang cũng tiết lộ trong năm 2009, các nhà sản xuất Đài Loan đã cam kết rót hàng tỷ USD để xây dựng nhà máy và các trang thiết bị ở Việt Nam, so với chỉ 200 triệu USD mà họ đổ vào Thái Lan.
Nandor G. von der Leuhe, Chủ tịch hiệp hội các phòng thương mại nước ngoài tại Thái Lan, cho biết ngày càng nhiều công ty nghiên cứu tính khả thi của việc di chuyển hoạt động sang các thành phố khác trong khu vực. Ông cảnh báo thiệt hại sẽ tăng lên mỗi ngày khi bạo lực tiếp tục. "Hoặc là luật pháp và trật tự phải được khôi phục; hoặc là Thái Lan sẽ gánh chịu hậu quả".
Hải Minh