Klaus Kleinfeld. Ảnh: AFP |
Đất nước có 80 triệu dân, thường được miêu tả là hay lo âu và ngại thay đổi này, hiện đứng đầu thế giới về giá trị hàng xuất khẩu kể từ khi qua mặt Mỹ năm 2003.
Năm 2004, năm gần đây nhất mà Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế có thể cung cấp số liệu so sánh đối chiếu, xuất khẩu của các công ty Đức đạt 1.000 tỷ USD, gần bằng cả Anh, Pháp và Hà Lan cộng lại. Thặng dư thương mại của nước này gấp 6 lần Trung Quốc.
Xuất khẩu đã trở thành đầu tàu thúc đẩy phát triển ở Đức. Ngày nay, 9 triệu việc làm phụ thuộc trực tiếp vào nguồn này và nó tạo ra 40% GDP.
“Ở đây, cứ hai việc làm được tạo ra, thì một liên quan đến xuất khẩu. Nền kinh tế Đức sẽ cực kỳ tồi tệ nếu không có nó”, Klaus Kleinfeld, chủ tịch hội đồng quản trị Siemens, nhận định.
Nhưng xuất khẩu chỉ là một nửa câu chuyện. Ở mức 1,2 tỷ euro (khoảng 1,5 tỷ USD), doanh số tại các chi nhánh nước ngoài của các công ty Đức giờ đây đã qua mặt xuất khẩu. Năm 2004, các doanh nghiệp Đức đầu tư 584 tỷ euro và tuyển dụng 4 triệu nhân công bên ngoài đất nước.
“Nước Đức ngày nay tham gia nhiều vào bộ phận lao động quốc tế hơn bất kỳ một nền kinh tế nào khác”, một chuyên gia về thương mại quốc tế tại Bộ Kinh tế nhận xét.
Fester, nhà sản xuất động cơ cho công nghệ tự động hóa là một ví dụ điển hình cho xu hướng này. Hãng này sản xuất các bộ phận ở Đức nhưng lại lắp ráp tất cả tại 55 chi nhánh ở nước ngoài.
“Hoạt động phát triển diễn ra ở nước ngoài nhưng nhờ đó, các việc làm được bảo đảm ở Đức. Công ty của chúng tôi sống nhờ toàn cầu hóa”, Eberhard Veit, chủ tịch hội đồng quản trị của hãng phát biểu.
Còn tại Flender, nhà sản xuất cần số thuộc Siemens, 80 – 85% các sản phẩm được đưa ra ngoài nước Đức và công ty có các cơ sở sản xuất trên khắp thế giới.
“Chúng tôi cần đi đến những nơi có khách hàng của chúng tôi, những nơi có nhu cầu”, Manfred Egelwisse, đứng đầu Flender, nhận xét.
Thành công toàn cầu này khiến người ta nảy sinh những câu hỏi: Nguyên nhân là ở đâu? Liệu nó có lâu bền không? Nó có đem lại lợi ích nói chung cho nền kinh tế Đức hay không? Và ở một nước mà nhiều người không thích toàn cầu hóa, các ảnh hưởng xã hội sẽ là gì, trường hợp người Đức cảm thấy họ không được hưởng thụ những lợi ích mà nó đem lại?
Về nguyên nhân, một cách giải thích là bản chất của sự phát triển kinh tế toàn cầu. Bởi vì lĩnh vực kỹ thuật chiếm một tỷ lệ lớn trong GDP của Đức hơn các nền kinh tế khác, nước này cũng thu được nhiều lợi ích hơn từ đầu tư về phương diện này. Nói cách khác, các công ty Đức cung cấp máy móc và phương tiện cho những nền kinh tế đang phát triển nhanh, để những nước này xây dựng các xí nghiệp và cơ sở hạ tầng.
Hưởng lợi không chỉ các công ty lớn. Thu lợi nhiều nhất ở Đức từ toàn cầu hóa thực ra lại các các công ty kỹ thuật vừa và nhỏ, được gọi là Mittelstand. Tuy nhỏ, nhưng họ lại mang tính chuyên môn hóa cực kỳ cao và thường chiếm lĩnh những thị trường đặc thù. Như Kleinfeld thuộc Siemens bình luận: “Không nước nào trên thế giới có nhiều chuyên gia như ở Đức”.
Ví dụ, chiếc máy xúc lớn nhất thế giới để khoan hai tuyến đuờng ngầm khổng lồ bên dưới lòng sông Trường Giang hiện đang được Herrenknecht lắp đặt ở Thượng Hải. Có trụ sở ở Black Forrest, công ty này có chưa đầy 1.500 nhân viên, nhưng doanh thu thì đạt 384 triệu euro, trong số đó 92% là ở nước ngoài.
Hàng thập kỷ tích lũy kinh nghiệm và chuyên môn đã khiến những công ty như vậy, thường được gọi là “các nhà vô địch ẩn mình” trở thành những đối thủ đáng sợ đối với những ai mới bước vào thị trường. Bởi vì họ chuyên môn hóa quá cao, cách duy nhất để họ có thể thu lợi trên quy mô lớn là hoạt động toàn cầu.
Theo một cuộc thăm dò do Học viện Ifm có trụ sở ở Bonn thực hiện, 98% các công ty vừa và nhỏ của Đức có mặt tại thị trường nước ngoài, tăng 15% trong 10 năm qua. Như Mansfeld Wittenstein, phó chủ tịch hiệp hội kỹ thuật của VDMA, nhận xét: “Toàn cầu hóa giúp nước Đức tìm ra mặt mạnh của mình”.
Một nguyên nhân nữa trong thành công của các công ty Đức là họ mới giành lại được thế cạnh tranh ở khu vực. Nhờ vào các điều chỉnh về lương, giờ làm tăng và việc đưa ra nước ngoài một số phần việc, chi phí lao động ở Đức dậm chân tại chỗ từ năm 2000. Trong khi đó, trên toàn khu vực sử dụng đồng euro, mức này tăng gần 6%.
Điều này cho phép các công ty Đức mở rộng thị phần, mặc dù đồng euro khá mạnh so với các đồng triền khác. Tỷ lệ hàng hóa của Đức trong số hàng nhập khẩu của các nước giảm trong giai đoạn 1995 – 2000, nhưng nó đã tiếp tục tăng kể từ khi đó.
“Tôi gặp các đồng nghiệp Pháp và Italy và họ nói rằng khả năng cạnh tranh của chúng tôi cao đến mức chúng tôi đang giết chết họ theo đúng nghĩa đen”, một quan chức chính phủ Đức nhận xét.
Continental, nhà cung cấp phụ tùng ôtô, đã tạo được cú lội ngược dòng như vậy. Hồi đầu thập kỷ, họ có nguy cơ bị thâu tóm do chi phí cao so với các đối thủ châu Á. Nhưng kể từ đó, phần lớn hoạt động sản xuất được chuyển tới các nước có mức chi phí thấp, và lợi nhuận tăng vọt. Giá cổ phiếu đã tăng 6 lần chỉ riêng 3 năm qua.
M.C. (theo Financial Times)