Tàu Carl Vinson diễn tập cùng các chiến hạm Nhật gần Triều Tiên tháng 4/2017. Video: US Navy.
Tàu sân bay USS Carl Vinson cùng hai tàu chiến hộ tống của hải quân Mỹ hôm nay sẽ tiến gần cảng Đà Nẵng, bắt đầu chuyến thăm kéo dài từ 5/3 đến 9/3 với nhiều hoạt động giao lưu quân sự, văn hóa giữa hai nước. Sự kiện này thu hút sự chú ý rất lớn của truyền thông Mỹ và thế giới.
Đề cập đến "chuyến thăm lịch sử" tới Việt Nam của tàu sân bay Mỹ, CNN khẳng định đây là lần đầu tiên một hàng không mẫu hạm Mỹ neo đậu tại Việt Nam kể từ khi chiến tranh với Mỹ kết thúc hơn 40 năm trước. Tờ báo này cũng nhắc lại quan điểm của phía Mỹ về chuyến thăm Đà Nẵng của tàu Carl Vinson cùng 5.000 thủy thủ là "cơ hội lịch sử để tăng cường mối quan hệ đang đơm chồi nảy lộc giữa hai cựu thù".
Tàu sân bay Carl Vinson sẽ neo đậu cách bờ hai hải lý tại cảng Đà Nẵng, nơi lính Mỹ lần đầu tiên đổ bộ lên lãnh thổ Việt Nam trong chiến tranh, biến đây thành một địa danh mang tính biểu tượng cao, theo BBC. Hãng tin này cũng cho rằng chuyến thăm của tàu Carl Vinson thể hiện mối quan hệ quốc phòng ngày càng tăng giữa Việt Nam và Mỹ.
Tờ Express của Anh đề cập chi tiết lịch trình hoạt động của các thủy thủ Mỹ trong chuyến thăm, gồm tới thăm một trại trẻ mồ côi và trung tâm chăm sóc nạn nhân chất độc da cam. Đây là loại chất độc mà quân đội Mỹ từng sử dụng phổ biến trong chiến tranh ở Việt Nam, khiến nhiều thế hệ người dân ở đây hứng chịu các hậu quả nặng nề về sức khỏe như ung thư, khuyết tật bẩm sinh cùng nhiều vấn đề về thần kinh và tâm lý khác.
Các hoạt động trao đổi văn hóa khác như ẩm thực và thể thao cũng sẽ diễn ra giữa các quân nhân trên tàu sân bay Mỹ với cán bộ, chiến sĩ Việt Nam.
Tờ Telegraph cho hay chuyến thăm đến Việt Nam của tàu Carl Vinson nằm trong khuôn khổ đợt diễn tập ứng phó thảm họa đa quốc gia tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương của hải quân Mỹ, đồng thời là nỗ lực khẳng định sự hiện diện và cam kết của Mỹ trong khu vực.
New York Times, một trong những tờ báo lớn nhất và lâu đời nhất của Mỹ, cho rằng chuyến thăm này của tàu Carl Vinson đánh dấu một mốc mới trong mối quan hệ đang ngày càng được cải thiện giữa Việt Nam và Mỹ trong bối cảnh tình hình địa chính trị khu vực đang có những thay đổi lớn.
"Đây là một bước tiến lớn mang tính lịch sử, bởi không một tàu sân bay Mỹ nào có mặt ở đây suốt 40 năm qua", NYTimes dẫn lời Chuẩn đô đốc John V. Fuller, chỉ huy cụm tác chiến tàu sân bay Carl Vinson, người có bố từng tham chiến ở Việt Nam.
"Chúng tôi hy vọng sẽ tiếp tục điều đã luôn làm từ trước tới nay, đó là thúc đẩy an ninh, ổn định và thịnh vượng trong khu vực", ông Fuller nhấn mạnh.
Trang bị, vũ khí trên tàu sân bay Carl Vinson. Bấm vào ảnh để xem chi tiết.
Tờ báo nhắc lại thực tế rằng nhiều tàu chiến Mỹ đã ghé thăm Việt Nam kể từ tháng 11/2003, khi tàu hộ tống USS Vandegrift lần đầu tiên cập cảng Việt Nam sau chiến tranh. Tuy nhiên, chuyến thăm của tàu sân bay thuộc về "một cấp độ khác", đặc biệt là khi nó diễn ra trong bối cảnh tình hình an ninh trên Biển Đông nói riêng và ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương nói chung đang có những diễn biến phức tạp.
Mỹ từ lâu đã duy trì sự hiện diện hải quân tích cực ở Đông Nam Á, trong nỗ lực nhằm đảm bảo Biển Đông luôn "mở và tự do" bởi đây là nơi luồng hàng hóa thế giới trị giá khoảng 5 nghìn tỷ USD đi qua mỗi năm.
Các tàu chiến Mỹ trong những năm qua cũng thường xuyên thực hiện các chuyến tuần tra tự do hàng hải trên Biển Đông. Dù không phải là một bên tranh chấp tại khu vực này, Mỹ luôn nhấn mạnh sự hiện diện hải quân trên Biển Đông có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh hàng hải, bảo vệ những điều kiện hòa bình, ổn định đã được hình thành và duy trì từ sau Thế chiến II.
"Đó là môi trường ổn định để bạn có thể thực sự thúc đẩy tăng trưởng kinh tế", ông Fuller nói. "Tôi cho rằng chúng tôi đã góp phần tạo ra môi trường đó để tạo điều kiện cho 70 năm tăng trưởng của khu vực".
Cơ hội hợp tác quốc phòng song phương
Tàu sân bay USS Carl Vinson hoạt động trên Thái Bình Dương. Ảnh: US Navy.
Tờ WSJ thì đánh giá chuyến thăm này của tàu Carl Vinson đánh dấu "mức cao nhất trong quan hệ Việt – Mỹ" suốt nhiều thập kỷ qua, đồng thời coi đây là "thắng lợi" của Mỹ trong nỗ lực duy trì hiện diện và ảnh hưởng về kinh tế, quân sự tại Đông Nam Á.
Theo hãng tin UPI, Mỹ coi chuyến thăm này là cơ hội quý giá để tăng cường hợp tác chiến lược với Việt Nam giải quyết những vấn đề chung mà hai nước và cả khu vực đang đối mặt, đặc biệt trong lĩnh vực an ninh và tự do hàng hải.
Reuters cho rằng tàu Carl Vinson đến Đà Nẵng trong bối cảnh chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục phát tín hiệu rằng Mỹ mong muốn phát triển hơn nữa quan hệ an ninh với Việt Nam trong nhiều lĩnh vực.
Quan hệ quốc phòng giữa Việt Nam và Mỹ được tăng cường từ năm 2016, khi ông Obama quyết định bãi bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Dưới thời Trump, quan hệ hợp tác quân sự giữa hai nước tiếp tục phát triển, mặc dù Mỹ quyết định rút khỏi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Trong chuyến thăm tới Hà Nội tháng 11/2017, ông Trump đã đề cập đến khả năng bán tên lửa và các tổ hợp vũ khí hiện đại cho Việt Nam. Một tháng sau, Chiến lược An ninh Quốc gia do chính quyền Trump công bố coi Việt Nam là "đối tác hợp tác hàng hải". Đến tháng 1, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đến Việt Nam, đặt nền tảng cho chuyến thăm Đà Nẵng của tàu Carl Vinson.
Reuters nhận định điều này mở ra rất nhiều cơ hội cho hợp tác quân sự Việt – Mỹ, trong bối cảnh Hà Nội cần nhiều nguồn lực để bảo vệ chủ quyền, an ninh trên biển, an toàn hàng hải.
Theo Derek Grossman, chuyên gia tại tổ chức tư vấn RAND, hợp tác quốc phòng giữa Việt Nam và Mỹ chưa rõ sẽ đi xa đến mức nào sau chuyến thăm lịch sử của tàu Carl Vinson, nhưng mối quan hệ này "nhiều khả năng sẽ tập trung vào những phương cách giúp Việt Nam tăng cường nhận thức khu vực hàng hải và năng lực an ninh trên biển".
Trí Dũng