Dụng cụ cắt FGM gồm trứng để dán vết thương, dao lam, cồn. Ảnh: UNFPA.
Deeqa Dahir Nuur, 10 tuổi, được mẹ đưa đi cắt âm vật (FGM) tại một cơ sở truyền thống ở làng Olol, cách Dhusmareb, trung tâm bang Galmudug khoảng 65 km hôm 14/7. Sau hai ngày xuất huyết không ngừng, cô bé được đưa đi cấp cứu và chết vì mất máu ở viện Dhusmareb, theo Guardian.
Người đứng đầu cơ quan các vấn đề phụ nữ của bang Galmudug đã tới bệnh viện thăm hỏi gia đình và giải thích về nguy cơ tử vong khi làm FGM, nhà hoạt động Hawa Aden Mohamed của Trung tâm giáo dục vì hòa bình và tiến bộ Galkayo cho hay. Tuy nhiên, Mohamed đánh giá hành động của chính quyền chưa đủ.
"Người phụ nữ thực hiện thủ thuật vẫn chưa bị bắt, mà dù có bắt, cũng chẳng có điều luật nào đảm bảo bà ấy sẽ bị trừng phạt", Mohamed nói. "Rất khó ước tính số lượng các thiếu nữ chết vì FGM mỗi tháng hoặc mỗi ngày vì những vụ này luôn bị giấu kín, đặc biệt ở vùng nông thôn. Chúng tôi chỉ biết tin vài vụ khi có người can đảm đưa bệnh nhân đi cấp cứu".
Đây là trường hợp tử vong đầu tiên vì FGM ở Somalia được ghi nhận vào hồ sơ. 98% phụ nữ và trẻ gái ở Somalia từng trải qua FGM, tỷ lệ cao nhất thế giới. Các nhà hoạt động hy vọng công khai nguyên nhân cái chết của cô bé giúp xóa bỏ niềm tin mù quáng rằng FGM an toàn.
"Chính quyền thừa nhận sự việc là điều cực kỳ quan trọng, khi các nhà vận động hành lang ủng hộ FGM thỉnh thoảng lại nêu quan điểm rằng thủ thuật này vô hại", Brendan Wynne, chuyên gia của Donor Direct Action, một tổ chức quốc tế vì quyền phụ nữ nhận xét.
"Điều này hoàn toàn sai lầm. FGM gây hậu quả nặng nề cho sức khỏe và tâm lý suốt đời, và như chúng ta đã thấy, nó có thể gây chết người. Chúng ta không còn thời gian để tranh cãi về tác hại của FGM nữa. Vụ tử vong này, cũng như nhiều vụ khác, đã chứng minh điều đó".
FGM là thủ thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ phần bên ngoài của cơ quan sinh dục nữ nhằm kìm hãm ham muốn tình dục của phụ nữ. Nó bị cấm ở Somalia, nhưng áp lực từ các nhóm bảo thủ và tôn giáo ngăn cản các nhà lập pháp thông qua luật trừng trị người phạm tội.
Phần lớn trẻ gái từ 5-9 tuổi ở Somalia đều bị cắt âm vật, theo Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc. FGM cũng ảnh hưởng tới 130 triệu phụ nữ và trẻ gái trên toàn thế giới, đa số các ca do những bà đỡ không được đào tạo chuyên môn về y tế thực hiện, sử dụng công cụ thô sơ như dao, mảnh kính hoặc lưỡi lam.
Các nhà vận động ở Somalia đang đề ra nhiều chương trình giáo dục trong gia đình về hậu quả của FGM và khuyến khích họ từ bỏ hủ tục này.
"Chúng tôi biết tập tục này có từ rất lâu trong văn hóa dân gian Somalia, và chỉ có thể thay đổi nó một cách hiệu quả thông qua truyền bá tri thức", Mohamed nói. "Thông qua giáo dục, chúng tôi chỉ ra nguy cơ mất an toàn sức khỏe và vi phạm nhân quyền khi thực hiện FGM. Chúng tôi cũng muốn nhấn mạnh với họ rằng họ không cần phải tuân thủ hủ tục này để được xã hội tôn trọng và đề cao".
"Không may là hầu hết những người đến với chương trình của chúng tôi đề đã trải qua FGM. Nhưng chúng tôi hy vọng với kiến thức đã nhận được, họ sẽ đưa ra quyết định sáng suốt khi trở thành bố mẹ, để con gái không còn phải chịu đựng nỗi đau kinh hoàng của hủ tục này".