Vụ phun trào núi lửa Krakatoa năm 1883 gây ra những thiệt hại nặng nề. Ảnh: Science Alert.
Núi lửa trên đảo Krakatoa, nằm giữa đảo Java và Sumatra, Indonesia, tạo ra âm thanh lớn trong đợt phun trào kỷ lục ngày 27/8/1883, theo Science Alert. Âm thanh này có thể nghe rõ trong vòng gần 5.000 km ở nhiều vị trí địa lý và được coi là lớn nhất lịch sử.
Người dân New Guinea và Tây Australia, cách Krakatoa khoảng 3.200 km, nghe thấy tiếng nổ lớn giống như pháo hướng tây bắc, theo Nautilus. Trên đảo Rodrigues, Ấn Độ Dương, cách xa hơn 4.800 km, người dân địa phương báo cáo nghe thấy âm thanh giống tiếng súng bắn từ xa.
Vụ phun trào khiến khói bốc lên cao gần 80 km và tro bụi rơi xuống biển cách đó khoảng 20 km. Sóng xung kích từ vụ phun trào đi vòng quanh thế giới vài lần. Vật chất nóng bắn ra từ miệng núi lửa Krakatoa với vận tốc đến 2.575 km/h, hơn gấp đôi vận tốc âm thanh.
Đây được coi là thảm họa thiên nhiên lớn nhất thế kỷ 19 do khu vực xung quanh phải hứng chịu hậu quả nặng nề. Ảnh hưởng của vụ phun trào tạo ra trận sóng thần cao đến 45 m ập xuống bờ biển trên đảo Java và Sumatra, phá hủy nghiêm trọng khu vực ven bờ. Khoảng 36.000 người thiệt mạng trong thảm họa này.
Ở vùng biển Nam Phi xa xôi, tàu thuyền cũng chao đảo do tác động của những đợt sóng lớn. Khu vực cách Krakatoa dưới 100 km cảm nhận rõ sức mạnh của vụ phun trào. Khi đó, tàu Norham Castle của Anh đang hoạt động cách Krakatoa 64 km.
"Một tiếng nổ đáng sợ. Âm thanh thật khủng khiếp. Tôi đang viết trong bóng tối mịt mù. Tiếng nổ dữ dội đến mức phá hỏng màng nhĩ của hơn nửa thủy thủ đoàn. Suy nghĩ cuối cùng của tôi là về người vợ yêu quý. Tôi cho rằng tận thế đã đến", thuyền trưởng con tàu viết trong nhật ký hành trình.
Sức mạnh của vụ phun trào lớn gấp 10.000 lần bom nguyên tử thả xuống thành phố Hiroshima, Nhật Bản, năm 1945. Âm thanh ghi nhận là khoảng 172 decibel (dB) ở khoảng cách 160 km. Trong khi đó, 130 dB đã là ngưỡng khiến con người gần như không thể chịu nổi và tiếng động cơ phản lực khi đứng ngay sát cũng chỉ là 150 dB.