Về vấn đề nợ xấu, theo đánh giá của Standard Chartered là khó có thể giải quyết triệt để dù Việt Nam đã nhận thấy việc cần thiết phải dọn dẹp nợ. 2 vấn đề cơ bản mà ngân hàng ngoại này cho rằng có liên quan mật thiết là sự đóng băng của thị trường bất động sản và những tồn tại trong hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước. Nếu như địa ốc được xem như chất xúc tác dẫn đến tình trạng nợ xấu tăng cao tại các ngân hàng thì việc lạm dụng tín dụng giá thấp của các doanh nghiệp nhà nước góp phần làm tín dụng bùng nổ và tình hình càng phức tạp thêm.
 |
|
Các lãnh đạo của Standard Chartered tại các nước. Ảnh: T.Lan. |
Standard Chartered vẫn giữ quan điểm cho rằng nợ xấu Việt Nam còn thiếu rõ ràng. Nguyên nhân là có quá nhiều số liệu chênh lệch khác nhau về quy mô nợ xấu cũng như các chuẩn mực kế toán khác nhau giữa Việt Nam và thế giới. "Ngoài ra, sự thiếu minh bạch trong ngành ngân hàng và việc nắm giữ cổ phiếu chéo cũng dẫn đến sự thiếu rõ ràng này", báo cáo của ngân hàng này cho biết.
Mặc dù vậy, với các kịch bản nợ xấu ở Việt Nam khoảng (5%, 10%, 15% hay 20%), Standard Chartered đều đưa ra những chi phí ước tính của quá trình xử lý cho Việt Nam. (Xem bảng chi tiết).
 |
|
Chi phí ước tính với nợ xấu theo các mức độ khác nhau. Nguồn: Standard Chartered |
Dựa trên kinh nghiệm của nhiều nước, nghiên cứu của Standard Chartered cho rằng Việt Nam hoàn toàn có thể kiểm soát được nợ xấu, miễn là nó không vượt quá 20%. Thực tế, chi phí tái cấp vốn của Thái Lan là 35% GDP so với mức ước tính của Việt Nam là 14,9% GDP (nếu nợ xấu lên tới tới 20%). Một yếu tố thuận lợi là lĩnh vực ngân hàng Việt nhìn chung thiếu kết nối với hệ thống tài chính toàn cầu và chỉ có những sản phẩm khá đơn giản. "Do đó, bức tranh toàn cảnh sẽ đơn giản hơn dù vẫn thiếu minh bạch", Standard Chartered kết luận.
Đề án tái cơ cấu ngân hàng đã được Chính phủ thông qua hồi tháng 3/2012 trong khi việc thành lập Công ty quản lý tài sản (AMC) quy mô quốc gia để xử lý nợ xấu cũng đang được tiến hành. Tuy nhiên, nguồn chi phí lớn cho cải cách sẽ được tài trợ như thế nào vẫn chưa được rõ ràng.
Theo gợi ý của Standard Chartered, dựa trên kinh nghiệm của quốc tế, sự tham gia của Chính phủ, dù qua cấp tín dụng hay tài trợ ngân sách, sẽ là chìa khóa để triển khai nhanh quy trình này. Một trong những kênh tài trợ tốt là Chính phủ hoặc ngân hàng chính sách đứng ra mua lại nợ xấu bằng phát hành trái phiếu và mua nợ từ ngân hàng, bao gồm cả việc xóa một ít nợ xấu. "Biện pháp này có thể tách nợ xấu khỏi bảng cân đối của ngân hàng và coi đó là những nhiệm vụ cộng đồng nhưng việc xác định mức nợ có thể sẽ phát sinh vấn đề", các tác giả nghiên cứu của Standard Chartered đưa ra lo ngại.
Trong khi đó, nếu Chính phủ sử dụng ngân sách để rót vốn cho ngân hàng thì Chính phủ sẽ phải đẩy mạnh doanh thu bằng cách mở rộng thu thuế. Tuy nhiên, phương án này có thể bị phản đối bởi một số người sẽ cho rằng đây là cách dùng tiền của người nộp thuế để cứu trợ ngân hàng.
Một số nước khác có thể tìm nguồn vốn bằng cách dùng dự trữ ngoại hối để bơm vốn thẳng cho ngân hàng. Tuy nhiên, với trường hợp cụ thể của Việt Nam, dự trữ ngoại hối vẫn chưa đủ nhiều để dùng cách này.
Nợ xấu theo công bố mới nhất của đại diện Chính phủ đã giảm xuống 6% từ mức 8,86% của tháng 10/2012. Nguyên nhân chính khiến nợ xấu giảm được Thanh tra Ngân hàng Nhà nước giải thích do các ngân hàng tăng trích lập dự phòng rủi ro.
Thanh Thanh Lan