Cuốn tiểu thuyết lịch sử của tác giả Bùi Việt Sỹ xoay quanh nhân vật chính Phạm Ngũ Lão - xuất thân nông dân trở thành anh hùng. Bên cạnh đó, sách khắc họa chân dung của Trần Hưng Đạo, Trần Khánh Dư trong cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông. Một đoạn trong sách mô tả cảnh quan hệ tình dục của nhân vật Trần Khánh Dư với công chúa Thiên Thụy. Chi tiết này khiến nhiều độc giả chỉ trích, cho rằng tác phẩm gợi dục với từ ngữ thô thiển.
"Chim ưng và chàng đan sọt" của tác giả Bùi Việt Sỹ do Nhà xuất bản Hội Nhà văn phát hành.
Độc giả Đỗ Hòa bình luận: "Đọc và thấy sợ hãi cho những dòng chữ gán mác truyện lịch sử nhưng lại miêu tả trần trụi, thô tục như truyện người lớn. Nó trái ngược với lời giới thiệu 'nhẹ nhàng, sinh động, không sa đà vào chất liệu mà khá thanh thoát, bay bổng, thành một hình tượng nghệ thuật, lưu lại trong lòng người đọc' ở đầu sách".
Độc giả Ngọc Liên bình luận: “Không hiểu sao Nhà xuất bản Hội Nhà văn lại duyệt và ấn hành cuốn sách. Tôi từng đọc truyện thâm cung bí sử của Trung Quốc về các nhân vật như: Võ Tắc Thiên, Từ Hy Thái Hậu, Lã Bất Vi… Các tác giả cũng viết về sự suy đồi nhưng rất tế nhị. Còn ở tác phẩm này, tôi thấy kinh hoàng trong cách viết, cách miêu tả”.
Hồi tháng 4, tác phẩm đoạt giải C hạng mục sách hay trong lễ trao giải sách quốc gia lần thứ nhất tại Hà Nội. Nhiều người đọc thắc mắc về quy trình chấm giải của Hội đồng chuyên môn, gồm hơn 20 người từ vòng sơ khảo đến chung khảo. Việc để một tác phẩm lịch sử có nội dung phản cảm giành giải của cuộc thi sách quốc gia bị cho là thiếu sát sao.
Trước phản ứng của độc giả, ông Nguyễn Phan Hách - trưởng tiểu ban sách văn học của giải sách quốc gia 2018 - chia sẻ: "Chim ưng và chàng đan sọt là cuốn tiểu thuyết phản ánh giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc, chân dung các vị tướng lĩnh lừng danh. Trong quá trình chấm giải, chúng tôi làm việc nghiêm túc và xem xét kỹ càng trước khi đi đến quyết định cuối cùng. Hội đồng căn cứ vào thành tích mà tác phẩm từng giành được. Đánh giá tổng thể và cân nhắc kỹ lưỡng cuốn sách, dù có một số chi tiết nhạy cảm, chúng tôi vẫn quyết định trao giải".
Chim ưng và chàng đan sọt từng giành giải B cuộc thi viết tiểu thuyết giai đoạn 2011 - 2015 do Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức. Chủ tịch hội - nhà thơ Hữu Thỉnh - cho rằng cảnh ái ân trong tiểu thuyết chỉ là chi tiết phụ giúp người đọc thấy được lý do sau này Trần Khánh Dư chịu sự trừng phạt nghiêm khắc của vua Trần. "Chi tiết không ảnh hưởng đến chủ đề tư tưởng tác phẩm cũng như làm mờ phẩm cách, khí tiết của danh tướng sau này. Tiểu thuyết là nơi nhà văn phát huy trí tưởng tượng, để độc giả hình dung sinh động về giai đoạn lịch sử".
Theo ông Bùi Việt Sỹ - tác giả cuốn sách, cảnh ân ái trong truyện không mang tính kích dục. Yếu tố tình cảm nam nữ chỉ điểm xuyết ở một vài trang văn, chứ không phải nội dung chính thể hiện chủ đề, tư tưởng tác phẩm. "Tôi thấy tác phẩm không hề dung tục. Những tranh cãi tùy thuộc vào tiếp nhận của mỗi độc giả", ông chia sẻ.
Trọng Trường