Sách do Walter Isaacson, nhà báo nổi tiếng người Mỹ, viết trong hai năm. Bản tiếng Việt do AlphaBooks chuyển ngữ, dày 756 trang, ra mắt ngày 20/12. Cuốn sách giống một thước phim, tái hiện cuộc đời tài phiệt giàu nhất thế giới từ lúc ấu thơ đến khi trở thành ông trùm công nghệ. Qua cuốn tiểu sử, Musk hiện lên là một thiên tài điên loạn, người khó kiềm chế cảm xúc của bản thân và xử lý các mối quan hệ xung quanh. Theo cách nói của Walter Isaacson, "luôn có một con quỷ dữ" bên trong tỷ phú. "Nghịch cảnh nhào nặn nên tôi. Ngưỡng đau của tôi ở mức rất cao", Elon Musk nói trong sách.
Washington Post đánh giá tiểu sử hấp dẫn dù khá dài, nhờ lối viết súc tích, các chương ngắn nhưng bao hàm nhiều dữ kiện. AP cho rằng phần hấp dẫn nhất nằm ở đầu sách, khi tác giả đào sâu nhiều chi tiết về quá trình trưởng thành, cuộc sống gia đình của Musk.
Tác giả dẫn dắt người đọc khám phá từng góc khuất trong con người tỷ phú, từ khi là đứa trẻ yếu ớt lớn lên ở Nam Phi. Musk sinh ra trong gia đình có phần hỗn loạn và hoang dã, người mẹ ưa phiêu lưu mạo hiểm và người cha là kỹ sư công nghệ lắm tài nhiều tật, vướng vào nhiều mối quan hệ tình ái phức tạp. Bà Maye - mẹ Elon Musk - nói nỗi sợ trở thành bản sao của cha đã dẫn lối đưa Musk đến thành công.
Cuốn sách "Tiểu sử Elon Musk" của Walter Issacson. Ảnh: AlphaBooks
Cha Elon - ông Eroll Musk - đối xử khắt khe với các con, từng cho Elon và em trai Kimball vào trại sinh tồn kiểu bán quân sự, để họ tự học cách tồn tại. Là cậu bé nhỏ thó, Musk thường xuyên trở thành mục tiêu bị bắt nạt ở trường. Đỉnh điểm, Elon từng bị đánh đến nỗi phải nhập viện điều trị một tuần. 10 năm sau, ông vẫn phải phẫu thuật chỉnh hình để sửa các mô trong mũi.
Tuy nhiên, so với nỗi đau thể xác, Elon bị tổn thương nhiều hơn về mặt tinh thần. Sau mỗi lần bị đánh đập ở trường học, cậu bé luôn bị bố đổ lỗi, mắng nhiếc hàng tiếng đồng hồ. Trong cuốn tiểu sử, ông Eroll thừa nhận với tác giả rằng "bạo lực đơn thuần là một phần trải nghiệm học tập" của các con. Ông tự hào kết luận rằng đã thực hành "chế độ chuyên quyền kiểu đường phố vô cùng cứng rắn" với các con trai và nhấn mạnh quan điểm: "Sau này, Elon cũng sẽ áp dụng chế độ chuyên quyền cứng rắn như vậy với chính mình và những người khác".
Từ nhỏ, tỷ phú đã bị coi là đứa trẻ khác thường. Bà Maye, tin rằng con mình là thiên tài, muốn cho Musk đi học sớm. Tuy nhiên, ở trường, các thầy cô giáo kết luận Musk chậm phát triển, kém tập trung. Musk cũng gặp khó khăn trong việc kết bạn, giao tiếp xã hội. Bà Maye nói: "Thật ra Elon chưa bao giờ được chẩn đoán, nhưng nó tự bảo là nó mắc Asperger, và tôi chắc chắn nó nói đúng". Tình trạng này càng trầm trọng thêm bởi những sang chấn tuổi thơ. Người bạn thân Antonio Gracias cho biết mỗi khi cảm thấy bị bắt nạt hay đe dọa, cách phản ứng của Musk khá tiêu cực.
Elon Musk ở tuổi 44. Ảnh: Reuters
Sau khi ly hôn, bà Maye từng chật vật nuôi con vì thiếu tiền. Elon Musk và các em thường xuyên phải dùng lại quần áo, đồ dùng học tập cũ. Do thường xuyên xa nhà diễn thuyết về dinh dưỡng, bà Maye để cho các con tự lập, sống cùng quản gia. Elon thử nghiệm tên lửa, chất nổ từ khi học mẫu giáo, từng cho biết ngạc nhiên vì qua thời thơ ấu mà các ngón tay vẫn còn nguyên vẹn.
Ở các phần sau, sách kể câu chuyện Elon Musk khởi nghiệp, xây dựng Tesla và SpaceX rồi chống đỡ hai công ty này trên bờ vực phá sản, cho đến khi trở thành doanh nhân hàng đầu trong lĩnh vực hàng không và trí tuệ nhân tạo và là người đầu tiên sở hữu 300 tỷ USD. Tác giả cũng khắc họa một Elon Musk điên rồ trong mắt nhiều người khi mua lại Twitter (nay là X), kẻ liên tục xuất hiện trên truyền thông, khiến các nhân viên cấp dưới nhiều phen lao đao khi tái cơ cấu công ty này.
Giống Steve Jobs, Elon Musk được miêu tả có khả năng "bóp méo thực tại", một đức tính mà chính nhờ nó, họ có thể thuyết phục người khác làm những điều không tưởng để thay đổi hiện thực.
Cuốn sách cũng hé lộ các mối quan hệ của Musk với nhiều người đẹp như Amber Heard, Grimes hay mối tình với cấp dưới. Giống như cha mình - ông Eroll - có bảy con với ba phụ nữ, Elon Musk cũng có 11 con với ba người.
Ông Hoàng Nam Tiến - Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT - nói khâm phục cách khai thác, kể chuyện của tác giả Walter Isaacson. "Ông dựng lên một
không gian đa chiều, kiên trì dẫn dắt độc giả bước về những ngày Musk còn bé
đến khi thành danh, khéo léo chắp nối những mảnh vụn ký ức, tỉnh táo lý giải
những ẩn ức và tác động từ môi trường đến số phận con người.
Ông dứt khoát gỡ vỏ bọc hào nhoáng mà truyền thông tô vẽ quanh Musk, trả lại cho độc giả một người hùng trần trụi đời thường. Con người ấy đi chơi vơi giữa đỉnh cao và vực sâu, giữa ước vọng cao đẹp và nội tâm tăm tối, giữa cơn cuồng vọng thành công của thực tại và những vết thương luôn há miệng không lành từ quá khứ.
Elon Musk (tên đầy đủ Elon Reeve Musk), 52 tuổi, là nhà sáng lập, CEO của SpaceX; CEO, kiến trúc sư sản phẩm của Tesla, nhà sáng lập của PayPal, đồng sáng lập Neuralink, chủ tịch SolarCity. Theo Forbes, Musk hiện là người giàu nhất thế giới với tổng tài sản 251,3 tỷ USD.
Musk có 11 con, gồm sáu con với vợ đầu Justine (trong đó con trai đầu qua đời khi mới 10 tuần tuổi), ba con với ca sĩ Grimes và hai con với Shivon Zilis - cấp dưới của ông tại Neuralink.
Tác giả Walter Isaacson sinh năm 1952, là nhà báo, giáo sư, tác giả nổi tiếng người Mỹ. Ông là cựu chủ tịch, giám đốc điều hành của CNN, biên tập viên tạp chí Time. Ông là tác giả nhiều cuốn tiểu sử nổi tiếng của các nhân vật như Steve Jobs, Benjamin Franklin, Einstein.
Hà Thu