Tiền đặt cọc đè nặng lên tôm xuất khẩu

Tiền thuế phải nộp nếu tôm Việt Nam muốn vào Mỹ dự kiến là 25 triệu USD.

Nếu USITC giữ nguyên quan điểm của mình trong phán quyết chính thức gửi DOC tới đây, các nhà nhập khẩu sẽ phải nộp thuế cho hải quan khi mua tôm của 6 nước bị đơn. Cụ thể, mức thuế bình quân với tôm Thái Lan là 6,03%; Brazil là 10,4%, Ấn Độ là 9,45%; Ecuador là 3,26%, Việt Nam 5% và Trung Quốc nộp thuế trong khoảng 27,89-112,81%. Các mức thuế này là bình quân thuế suất của tất cả các doanh nghiệp xuất khẩu tôm bị kiện của mỗi nước. Việt Nam có 38 doanh nghiệp nằm trong danh sách bị kiện, với các mức thuế phá giá dao động từ 4,13 đến 25,76%.

Dự báo xuất khẩu tôm của Việt Nam sang Mỹ 2004 tăng không đáng kể so với 2003, đạt khoảng 500 triệu USD. Vì vậy, tính chung số tiền thuế mà các nhà nhập khẩu của Mỹ phải nộp khi mua tôm của Việt Nam sẽ là 25 triệu USD. Các doanh nghiệp Việt Nam sẽ chia xẻ gánh nặng này với các đối tác Mỹ.

Trao đổi với VnExpress, Chủ tịch Uỷ ban Tôm Việt Nam Nguyễn Văn Kịch cho rằng, số tiền 25 triệu USD phải nộp mỗi năm không phải nhỏ nhưng khó khăn vẫn chưa kết thúc ở đây. Căn cứ theo thủ tục pháp lý của Mỹ, vụ kiện sẽ tiếp tục kéo dài trong năm năm, mỗi năm Washington sẽ xem xét lại hoạt động xuất khẩu của các nước bị kiện (thường được gọi là "review 1 year") và sẽ quyết định lại về các mức thuế. "Mức thuế bình quân 5% hiện tại có thể tạm ổn với Việt Nam. Nhưng biết đâu trong những lần review sắp tới, Washington sẽ thay đổi theo hướng tiêu cực thì sao?", ông lo ngại.

Cũng theo ông Kịch, mối lo lớn nhất của các doanh nghiệp xuất khẩu tôm 6 nước lúc này không phải là chuyện thuế suất kể trên mà chính là những thay đổi về quy định ký quỹ liên tục Hải quan Mỹ đang có kế hoạch triển khai. Theo yêu cầu của Hải quan Mỹ, ngoài số tiền thuế tính theo biên độ riêng biệt dành cho mỗi doanh nghiệp, các nhà nhập khẩu còn phải nộp khoản đặt cọc tương ứng với thuế suất "country-wide rate", tức biên phá giá cao nhất. Ví dụ, một doanh nghiệp mua tôm của Công ty Minh Phú (Cà Mau) để nhập khẩu vào Mỹ, sẽ phải nộp 2 khoản. Khoản thứ nhất là tiền thuế tính với mức 4,21% (thuế suất mà DOC áp cho Minh Phú) x giá trị lô hàng. Khoản thứ 2 là tiền đặt cọc được tính theo công thức: 25,76% (thuế suất country-wide rate) x giá trị nhập khẩu tôm của Minh Phú trong thời gian tính từ khi vụ kiện phát sinh đến khi lệnh áp thuế có hiệu lực (khoảng 12-13 tháng). Khoản tiền đặt cọc sẽ phải nộp toàn bộ 1 lần và trước khi hàng nhập khẩu cập cảng Mỹ. "Đây chính là vật cản lớn nhất ép các nhà nhập khẩu tôm phải chuyển hướng sang thị trường khác không bị kiện bán phá giá. Và ngành xuất khẩu tôm của 6 nước sẽ lâm vào cảnh khốn khó nếu quy định mới của hải quan chính thức có hiệu lực", ông Kịch nói.

Công việc tiếp theo đối với các doanh nghiệp tôm, theo ông Kịch, chính là đoàn kết lại, cùng đấu tranh để Washington không áp dụng quy định mới. Đồng thời, tuân thủ đúng theo thủ tục pháp lý của Mỹ để tránh hậu quả xấu trong những lần review 1 year sau này.

Trong cuộc bỏ phiếu sáng nay, USITC đã loại tôm đóng hộp ra khỏi phạm vi của vụ kiện bán phá giá. Giới chuyên môn nhận định, điều này mang lại cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam. Các doanh nghiệp có thể chuyển đổi cơ cấu sản phẩm, làm tôm đóng hộp hay các sản phẩm giá trị gia tăng khác để tránh thuế phá giá khi vào Mỹ. Tuy nhiên, trên thực tế, cả nước mới có 1-2 doanh nghiệp đầu tư sản xuất tôm đóng hộp. Bây giờ, nếu chuyển hướng đầu tư cho dây chuyền sản xuất này hơi trễ bởi các nước khác cũng có ý định tương tự. Hơn nữa, tôm đóng hộp, tôm bao bột hay các sản phẩm giá trị gia tăng khác lại là sản phẩm có thế mạnh của doanh nghiệp Mỹ.

Song Linh