Theo quy định, ngày 4/5 là thời điểm Cơ quan Sáng chế và nhãn hiệu Mỹ (USPTO) công bố thông tin về hồ sơ đăng ký nhãn hiệu ST25 của I&T Enterprise, Inc.,. Các bên có thể nêu ý kiến phản đối trước và trong 30 ngày sau ngày 4/5. Nếu không có ý kiến phản đối hoặc ý kiến phản đối không thuyết phục, USPTO sẽ cấp chứng nhận bảo hộ nhãn hiệu ST25 tại Mỹ.
Chia sẻ với VnExpress, ông Bùi Huy Sơn - Phụ trách Thương vụ Việt Nam tại Mỹ cho biết, Thương vụ đã trao đổi với đại diện USPTO và khẳng định nguồn gốc giống lúa ST25 do nhóm các nhà khoa học Việt Nam sáng chế. Giống lúa này đã đạt giải nhất tại cuộc thi Gạo ngon nhất thế giới năm 2019 tại Philippines và giải nhì năm 2020 tại Mỹ.
"Chúng tôi nhấn mạnh với họ đây là niềm tự hào của ngành nông nghiệp Việt Nam và bày tỏ quan ngại về thông tin liên quan đến việc nhãn hiệu này có thể bị các cá nhân, tổ chức khác đăng ký bảo hộ tại Mỹ", ông Sơn nói.
Phía USPTO sau đó đã hướng dẫn quy trình phản đối việc doanh nghiệp khác đăng ký nhãn hiệu ST25 tại Mỹ, kể cả trước khi cơ quan này công bố thông tin về hồ sơ của I&T Enterprise, Inc vào ngày 4/5.
"Có vẻ như trước khi nhận được ý kiến trao đổi của Thương vụ, cơ quan USPTO không biết về nguồn gốc từ Việt Nam của ST25. Việc nhanh chóng hướng dẫn thủ tục phản đối cho thấy họ đã nắm rõ quan ngại của phía Việt Nam", ông Sơn nói và khẳng định Thương vụ Việt Nam tại Mỹ luôn sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp Việt trong vụ việc này.
Gạo ST25 bày bán tại một đại lý trên đường 3/2, quận 10 ngày 23/4/2021. Ảnh: Quỳnh Trần
Các cơ quan gồm đại diện Bộ Khoa học & Công nghệ, Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn cũng đã làm việc với ông Hồ Quang Cua và doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí.
Ông Nguyễn Văn Bảy - Phó cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học & Công nghệ) cho biết, cơ quan chức năng đã hỗ trợ tích cực những thông tin cần thiết, hướng dẫn ông Hồ Quang Cua các bước khiếu nại với USPTO. "Giờ việc còn lại, doanh nghiệp cần nhanh chóng có các bước phù hợp tiếp theo như thuê, cùng hãng luật gửi đơn tới USPTO, bác đơn xin bảo hộ thương hiệu của I&T Enterprise, Inc., khi ngày 4/5 cận kề", ông nói
Trong 5 hồ sơ của 4 doanh nghiệp Mỹ đăng ký bảo hộ nhãn hiệu gạo ST25 tại Mỹ, hồ sơ của Công ty I&T Enterprise, Inc sẽ được Cơ quan Sáng chế và nhãn hiệu Mỹ (USPTO) công bố chấp thuận thông qua bước đầu vào vài ngày tới (4/5). Nếu bị doanh nghiệp này đăng ký bảo hộ hoàn toàn thành công với nhãn hiệu ST25, doanh nghiệp Việt Nam sẽ không được dùng nhãn hiệu này ở Mỹ. Hệ quả là gạo ST25 sẽ bị mất thị trường này hoặc sẽ phải lệ thuộc vào doanh nghiệp đã đăng ký bảo hộ nhãn hiệu đó.
Vì thế, các chuyên gia sở hữu trí tuệ cho rằng, ngoài nhanh chóng nhờ hãng luật tư vấn làm văn bản phản đối gửi USPTO, đảm bảo không xảy ra việc cấp văn bằng bảo hộ có cụm từ ST25 cho gạo của bất kỳ tổ chức nào, ông Hồ Quang Cua và doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí cũng cần nhanh chóng thực hiện các thủ tục đăng ký bảo hộ nhãn hiệu này tại Mỹ và một số thị trường trọng điểm khác.
Theo quy định của Mỹ, việc phản đối nhãn hiệu ST25 do doanh nghiệp Mỹ "đã xí phần" không cần qua luật sư. Nhưng muốn đăng ký bảo hộ nhãn hiệu cần có luật sư tại Mỹ đại diện. Phía ông Hồ Quang Cua hiện đã thuê luật sư đăng ký bảo hộ nhãn hiệu ST25 tại Mỹ.
Công ty Luật quốc tế TDL của ông Ken D. Dương xác nhận với VnExpress đang hỗ trợ ông Hồ Quang Cua và doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí thực hiện các thủ tục tiếp theo trong vụ việc này tại Mỹ, nhưng không tiết lộ chi tiết do liên quan tới quyền lợi, bảo mật thông tin.
Năm 2020, kim ngạch xuất khẩu gạo sang thị trường Mỹ đạt gần 14 triệu USD, tăng 17% so với 2019. Tỷ trọng xuất khẩu gạo sang thị trường Mỹ trong "miếng bánh xuất khẩu gạo" trị giá 3 tỷ USD năm 2020 được đánh giá là "không lớn". Tuy nhiên, quý I năm nay, kim ngạch xuất khẩu gạo sang Mỹ tăng đột biến, tới 40% so với cùng kỳ, đạt 3,8 triệu USD.
Hoài Thu - Phương Ánh