Theo nội dung chỉ thị 27 vừa được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ký ban hành, lãnh đạo Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Công Thương rà soát, bổ sung quy định về việc tạm dừng các hoạt động tạm nhập, tái xuất, quá cảnh, trung chuyển hàng hóa là phế liệu nhập khẩu vào lãnh thổ Việt Nam. "Kiên quyết buộc tái xuất các lô hàng lợi dụng nhập khẩu phế liệu để đưa chất thải vào Việt Nam, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật", chỉ thị của Thủ tướng nêu.
Bộ Tài chính cũng được giao chỉ đạo cơ quan hải quan cho thông quan nhanh các lô hàng phế liệu nhập khẩu của tổ chức, cá nhân đã có giấy chứng nhận/giấy xác nhận đủ điều kiện bảo vệ môi trường.
Lực lượng hải quan áp dụng các biện pháp ngăn chặn từ xa các lô hàng phế liệu nhập khẩu không đáp ứng các quy định của pháp luật Việt Nam; hướng dẫn các hãng tàu, đại lý hãng tàu khi khai thông tin e-Manifest trước khi tàu cập cảng phải khai đầy đủ thông tin cụ thể về chủ hàng, mô tả cụ thể hàng hoá để xác định được loại phế liệu thuộc Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất...
Bên trong một container rác phế liệu ở Tân Cảng, Sài Gòn.
Trong khi đó Bộ Tài nguyên & Môi trường chịu trách nhiệm về công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường đối với hoạt động nhập khẩu và sử dụng phế liệu làm nguyên liệu sản xuất.
Bộ Tài nguyên không cấp mới, không gia hạn giấy xác nhận đối với đơn vị nhận ủy thác nhập khẩu phế liệu; không cấp phép nhập khẩu phế liệu về chỉ để sơ chế.
Cơ quan ngành môi trường chỉ được cấp mới, cấp lại giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất. Đơn vị xin nhập khẩu phế liệu về làm nguyên liệu sản xuất phải chứng minh được nhu cầu và năng lực sử dụng phế liệu.
Cụ thể, Bộ này không được cấp phép cho các cơ sở sản xuất nhập khẩu phế liệu về chỉ để sơ chế, xử lý và bán lại nguyên liệu; thực hiện ký quỹ bảo đảm phế liệu nhập khẩu trước khi phế liệu được nhập vào lãnh hải, lãnh thổ Việt Nam.
Cũng liên quan tới kiểm soát nhập khẩu phế liệu, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc cho biết, chủ đề kiểm toán việc quản lý nhập khẩu phế liệu từ nước vào Việt Nam cũng đang được ngành này nhắm tới và đưa vào chương trình thực hiện năm tới.
Hiện có đến hơn 5.700 container phế liệu nhập khẩu tồn đọng tại các cảng biển, trong đó tập trung nhiều nhất ở các cảng của TP HCM. Tại Tân cảng Sài Gòn, tính đến ngày 26/6, số lượng phế liệu nhập khẩu tồn đọng là 4.480 container, trong đó riêng tại Cảng Cát Lái là 3.464 container. Trong một văn bản phát đi tuần trước hải quan Hải Phòng cũng đang truy tìm tung tích chủ nhận của 600 container phế liệu đang nằm tồn tại cảng Hải Phòng.
Nguyễn Hoài