Quan điểm này được Thủ tướng Phạm Minh Chính chia sẻ với VnExpress bên hành lang Quốc hội chiều 2/11. Việc nghiên cứu giao một đầu mối quản lý xăng dầu sẽ được thực hiện trong quá trình rà soát, sửa đổi Nghị định 95 sửa đổi, bổ sung Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu.
"Tất nhiên còn phải rà soát, nhưng cơ bản sẽ theo hướng một bộ quản lý duy nhất xăng dầu", Thủ tướng nói.
Riêng với những diễn biến bất ổn trên thị trường xăng dầu hiện nay, ông cho biết, đã giao Phó thủ tướng Lê Minh Khái chủ trì, chỉ đạo các cơ quan quản lý, có giải pháp cho thị trường.
Trước đó, tại thảo luận kinh tế xã hội ngày 28/10, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, sẽ đề xuất chuyển quyền quản lý xăng dầu về một đầu mối thống nhất là Bộ Công Thương, gồm cả việc điều hành giá, chi phí kinh doanh định mức... Việc này theo ông Phớc sẽ đảm bảo nguồn cung thuận lợi hơn.
Nhiều đại biểu Quốc hội cũng đồng tình, cho rằng "hợp lý" nếu một đầu mối điều hành xăng dầu là Bộ Công Thương.
Ông Trịnh Xuân An, đại biểu tỉnh Đồng Nai, đánh giá, một bộ quản lý sẽ linh hoạt, tránh tái diễn cảnh "đá qua, đá lại" giữa các bộ.
"Cách thức quản lý xăng dầu phải xem trên thế giới có nước nào làm như mình không? Xăng dầu là thiết yếu đặc biệt cần sự điều tiết nhất định nhưng cũng không thể can thiệp một cách phi thị thường, những nguyên tắc của thị trường vẫn phải được tôn trọng", ông An nêu quan điểm.
Nhân viên một trạm xăng trên đường Phan Xích Long, quận Phú Nhuận, TP HCM bơm xăng dầu cho khách, ngày 1/11. Ảnh: Thành Lộc
Theo ông, xáo trộn đang diễn ra có thể lý giải do chiết khấu thấp, điều chỉnh chi phí kinh doanh xăng dầu chưa kịp thời... nhưng đây chỉ là lý do bề nổi. Bản chất là cơ chế điều hành xăng dầu phải thay đổi.
"Ở đây câu chuyện linh hoạt, tuân thủ nguyên tắc thị trường đã không được đảm bảo. Một đất nước hội nhập, nền kinh tế mở với quy mô GDP vài trăm tỷ USD, đang có nhu cầu phát triển lớn lại thiếu xăng ở các đô thị, thành phố lớn thì không thể chấp nhận được, dù lý do lý gì đi nữa", ông An nói và đề nghị minh định rõ ai chịu trách nhiệm, tránh tình trạng đùn đẩy nhau.
Ông Trần Văn Lâm, Uỷ viên Uỷ ban Tài chính ngân sách cũng đồng tình quan điểm trên. Ông cho hay, theo dự thảo Luật Giá sửa đổi vừa được Chính phủ trình Quốc hội, sẽ tăng phân cấp, phân quyền quản lý với một số mặt hàng thuộc diện Nhà nước quản lý về cho các bộ, ngành liên quan quản lý trực tiếp, chứ không tập trung hết về đầu mối quản lý giá là Bộ Tài chính.
Theo ông Nguyễn Thành Nam, đại biểu tỉnh Phú Thọ, khi Bộ Công Thương chủ trì điều hành xăng dầu, cũng cần sự tham mưu, giám sát từ các cơ quan chuyên môn trong quá trình thực hiện. Nhờ vậy, đảm bảo đồng bộ, toàn diện của các bộ ngành liên quan nhưng vẫn đảm bảo trách nhiệm của cơ quan chủ trì.
Ở khía cạnh này, ông Hoàng Văn Cường, Uỷ viên Uỷ ban Tài chính ngân sách bổ sung thêm khi Bộ Công Thương được giao nhiệm vụ chính quản lý nguồn cung, tính toán chi phí, giá, vẫn cần vai trò kiểm tra, giám sát, thẩm định của bộ ngành chuyên môn.
TS Đinh Thế Hiển cho rằng tính trách nhiệm trong quản lý xăng dầu vừa qua "mờ nhạt và dường như không có". Trước nay, sản lượng tiêu thụ xăng dầu của Việt Nam biến động quá nhiều qua các năm. Kế hoạch dự trữ quốc gia cũng không có nguyên nhân khách quan gây đột biến. Do đó, việc để thiếu nguồn cung, ông Hiển cho rằng, cơ quan quản lý "cần nhìn lại chính họ.
Trong chuyên môn, nếu một bộ có những chuyên ngành cần tham vấn các Bộ khác thì cần chủ động. "Liên bộ thì cuối cùng đầu mối chung vẫn là Chính phủ nên không cần phải 2 bộ cùng lúc quản lý, sẽ chồng chéo và chậm chạp. Nếu người đứng đầu cơ quan quản lý không làm tròn trách nhiệm nên xin từ chức", ông Hiển nói.
Không riêng các chuyên gia, đại biểu Quốc hội, doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu cũng cho rằng việc thống nhất một bộ quản lý (nguồn cung, giá, chi phí...) sẽ khắc phục bất cập hiện nay. Khi đó Bộ sẽ chủ động và hiểu được cơ chế về chi phí tăng giảm thế nào, từ đó có phương án xây dựng giá tốt nhất.
Ông Đỗ Thanh Hán, Giám đốc Công ty TNHH Quốc Thắng, một doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu với 8 cửa hàng bán lẻ tại Bình Dương, cho hay nếu vẫn để tình trạng hai bộ quản lý, mọi hoạt động khó thông suốt, tình trạng thiếu xăng dầu vẫn sẽ diễn ra từ nay đến cuối năm, thậm chí kéo dài sang 2023.
"Bộ Công Thương cũng như một doanh nghiệp, nếu vừa chủ động sản xuất vừa cân đối đầu ra thì doanh nghiệp sẽ không bị phụ thuộc và còn hoạt động tốt, thích ứng thị trường nhanh", ông Hán nói.
Giám đốc này cũng đề nghị, sau khi thống nhất về một đầu mối trách nhiệm, Bộ Công Thương cần quy hoạch lại doanh nghiệp nhập khẩu, giảm bớt đầu mối nhập hàng thiếu trách nhiệm và không có kế hoạch dự trữ.