Đòi hỏi về một nền kinh tế hùng cường được Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền Thông Nguyễn Mạnh Hùng đặt ra ngay trong bài phát biểu khai mạc Diễn đàn Doanh nghiệp Công nghệ sáng 9/5 tại Hà Nội.
Lời giải cho việc tăng năng suất lao động, phát triển nhanh, bền vững, thoát bẫy thu nhập trung bình chính là công nghệ, Bộ trưởng khẳng định. Sự phát triển của Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đã tạo ra cơ hội, thời cơ "có một không hai" cho Việt Nam. Slogan "Make in Vietnam" chính là chiến lược để tạo ra kỳ tích này.
Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng.
'Make in Vietnam' là gì
Được Bộ Thông tin và Truyền thông hé lộ trước Diễn đàn ít ngày, khẩu hiệu này khiến nhiều người thắc mắc rằng nó khác gì so với "made in Vietnam", hay có giống với chiến dịch "Make in India" nổi tiếng của Ấn Độ.
Nay tại Diễn đàn, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng lý giải, "Make in Vietnam" là một cách gọi sáng tạo, muốn nói đến sự sáng tạo, thiết kế và sản xuất đều thực hiện tại Việt Nam. "Đây là trách nhiệm của chúng ta trong việc xây dựng một quốc gia toàn cầu và công dân toàn cầu. Nếu chỉ lắp ráp thì không thể giải bài toán năng suất lao động", Bộ trưởng nói.
Tinh thần "Make in Vietnam" được khẳng định một lần nữa trong bài phát biểu chỉ đạo Diễn đàn của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát triển chỉ đạo.
Theo Thủ tướng, nền kinh tế dựa vào tài nguyên, nhân công giá rẻ không còn là lợi thế, đổi mới sáng tạo là yếu tố sống còn của doanh nghiệp và nền kinh tế. Đây là một trong những động lực mới để phát triển nền kinh tế Việt Nam.
Sau 30 năm lắp ráp, gia công, nay đã đến lúc Việt Nam có đủ điều kiện để chuyển sang sáng tạo làm ra các sản phẩm công nghệ Việt. Việt Nam cần xây dựng và tuyên bố dứt khoát chiến lược để phát triển doanh nghiệp công nghệ. "Sáng tạo tại Việt Nam, thiết kế tại Việt Nam, Việt Nam làm chủ công nghệ, chủ động trong sản xuất. Đó chính là tuyên bố của chúng ta công bố hôm nay", Thủ tướng nói.
Khán phòng chật kín khách tham dự.
Việt Nam cần làm gì để làm chủ có sản phẩm 'Make in Vietnam'
Người Việt có làm được hay không? Ông Nguyễn Thế Tân, Tổng giám đốc VCCorp đã trả lời câu hỏi này bằng dẫn chứng như Vingroup có thể sản xuất tự động hóa 4.0, Viettel tự làm thiết bị mạng 5G. Việt Nam có hàng trăm công ty công nghệ cùng đội ngũ hàng trăm nghìn lập trình viên.
Tổng giám đốc VCCorp Nguyễn Thế Tân.
Tuy vậy, ông cho biết nhiều công ty muốn làm nhưng không dám làm. Với thái độ dứt khoát, ông cho rằng, tồn tại đầu tiên là tư duy cũ. "Liệu một xã hội khủng long có thể xây dựng khung pháp lý cho loài người, cấp phép cho sinh vật dạng người được tồn tại?", ông nói khiến khán phòng bên dưới bật cười tán thưởng.
Để khuyến khích doanh nghiệp Việt, ông đề xuất nhiều cơ chế hỗ trợ cái mới, bao gồm coi ngành nội dung số là ngành kinh tế trọng điểm, phát triển thị trường trong nước bằng cách coi trọng các công ty Việt phục vụ thị trường Việt Nam, coi trọng các công ty có tiềm năng xuất khẩu sản phẩm/dịch vụ công nghệ trọn gói ra quốc tế (không phải outsourcing).
Có quan điểm tương đối khác so với đại diện VCCorp, Chủ tịch startup Got It! Trần Việt Hùng chỉ ra nhiều cái còn thiếu và yếu của doanh nghiệp công nghệ Việt như thiếu đội ngũ lãnh đạo công nghệ kỳ cựu với kinh nghiệm thị trường toàn cầu; đội ngũ quản lý sản phẩm hầu như chưa có; đội ngũ thiết kế sản phẩm phù hợp với người dùng ở nhiều thị trường bên ngoài Việt Nam chưa có nhiều; chưa có đội ngũ kỹ sư phần mềm với khối kiến thức nền vững chắc. Quá nhiều kỹ sư làm gia công phần mềm thay vì sản phẩm; chưa sử dung được tiếng Anh thành thạo.
Còn giám đốc ADB tại Việt Nam, ông Eric Sidgwick đưa ra một thông số là Việt Nam có xếp hạng tương đối tốt so với 100 quốc gia được đánh giá theo 59 tiêu chí. Trong đó, xếp hạng thấp nhất của Việt Nam rơi vào lĩnh vực công nghệ và đổi mới sáng tạo và nguồn nhân lực.
Ông Eric Sidgwick, Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam.
Theo ông Eric Sidgwick, để nâng cao tính sẵn sàng cho kinh tế số, Việt Nam cần đầu tư vào công nghệ, đầu tư chất lượng giáo dục và kỹ năng, đồng thời tạo hệ sinh thái công nhệ starup thuận lợi tạo môi trường bình đẳng để các doanh nghiệp phát triển. Việt Nam cần đầu tư nhiều hơn nữa cho công nghệ và đổi mới công nghệ. Ngoài ra, Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm hệ sinh thái khởi nghiệp của Ấn Độ, Hàn Quốc, Indonesia, ông gợi ý.
Việt Nam học được gì từ kinh nghiệm đi lên bằng công nghệ của Hàn Quốc
Có sự tương đồng về xuất phát điểm, nền văn hóa với Việt Nam, Hàn Quốc đã vượt lên nhanh chóng với GDP năm 2017 là 1.530 tỷ USD gấp 765 lần so với năm 1960.
Đem câu chuyện của Hàn Quốc đến Diễn đàn, Giáo sư Yongrak Choi - Nguyên thành viên Ban cố vấn của Tổng thống Hàn Quốc cho biết điểm mạnh cốt lõi của Hàn Quốc là chuyển mình thành công từ nhập khẩu công nghệ thành quốc gia đi đầu về công nghệ, sở hữu nhiều doanh nghiệp tư nhân.
Giáo sư Yongrak Choi, nguyên cố vấn Tổng thống Hàn Quốc tại Diễn đàn.
Nếu như vào thập kỷ 60 của thế kỷ trước, nước này cũng tập trung vào tài nguyên thiên nhiên thì đến thập kỷ 70 tập trung vào công nghiệp nhẹ và đến nay thành cường quốc công nghệ...
Ông lấy dẫn chứng về sự phát triển của những doanh nghiệp tư nhân hàng đầu thế giới như Samsung, Hyundai... Thời gian đầu, Samsung đẩy mạnh nhập khẩu công nghệ, đầu tư nguồn lực lớn để học hỏi công nghệ. Sau 10 năm phát triển, Samsung trở thành một trong những tập đoàn lớn nhất thế giới
Trong khi đó, Hyundai cũng nhập khẩu mạnh mẽ công nghệ của nước ngoài, chịu khó học hỏi công nghệ lõi từ các nước sau đó phát triển công nghệ cho riêng mình. Tập đoàn Posco cũng nhận được sự phát triển mạnh mẽ của Chính phủ về đầu tư ban đầu và hạ tầng. Trong vòng 15 năm, doanh nghiệp này đã phát triển nhiều công nghệ tối tân để sản xuất thép.
Phát triển lĩnh vực CNTT và truyền thông (CTC) cũng là động lực tăng trưởng quan trọng của Hàn Quốc, chiếm tỷ trọng 34% trong tổng sản lượng xuất khẩu. Chính phủ đã xác định một số ngành mũi nhọn như viễn thông, bán dẫn, điện thoại di động...
Ngoài ra, Hàn Quốc cũng đẩy mạnh cuộc cách mạng công nghệ 4.0 như trí tuệ nhân tạo, IoT, Robot, Blockchain... Xác định các chương trình R&D là công nghệ lõi của cách mạng 4.0, quốc gia này định vị được phân khúc, phát triển nguồn nhân lực, thúc đẩy quá trình chuyển đổi sản xuất thông minh...
Để phát triển mạnh về công nghệ, Chính phủ Hàn Quốc đã đề ra nhiều chính sách phát triển cơ sở hạ tầng, tăng cường đầu tư R&D, phát triển nguồn nhân lực, đi đầu trong việc chuyển đổi cấu trúc hệ thống đổi mới...
Các chính sách chính gồm: kết hợp quy hoạch CNTT dài hạn, ưu đãi tài chính, phát triển các chương trình R&D quốc gia...
Cũng theo đại diện Ban cố vấn của Tổng thống Hàn Quốc, trao quyền tự chủ cho các cơ sở kinh tế hiện nay là cần thiết, song song với đó là việc phân tích tính khả thi của các khoản đầu tư trong khoa học công nghệ, thu hút nhân tài cho Chính phủ và tuyển dụng nhân tài.
Chuyên gia từ Hàn Quốc trong bài tham luận tại Diễn đàn.
Để làm được điều này, Giáo sư Youngrak Choi cũng đưa ra một số khuyến nghị cho doanh nghiệp công nghệ tại Việt Nam.
Một là khuyến nghị về chính sách. Theo đó, Việt Nam cần tích hợp Khoa học công nghệ một cách hệ thống vào nền kinh tế và sản xuất công nghiệp; hỗ trợ mạnh mẽ về mặt chính trị cho việc phát triển Khoa học công nghệ. Giáo sư nhấn mạnh việc đầu tư mạnh tay cho R&D; phát triển nguồn nhân lực và cho rằng quyết tâm là một trong những yếu tố góp phần thành công cho sự phát triển này. "Chúng ta cần xác định động lực là sức mạnh nội tại của các doanh nghiệp", ông nói.
Hai là khuyến nghị chính sách quan điểm về kinh tế và công nghiệp. Giáo sư người Hàn cho rằng, cách tiếp cận "Chính phủ kiến tạo phát triển" hay chủ nghĩa tân tự do tại Việt Nam chưa thoả mãn. Chính phủ cần kết hợp tốt với các doanh nghiệp, theo đuổi động lực tăng trưởng dài lâu thay vì ngắn hạn. Đối với ngành kinh doanh mang tính mạo hiểm cao, Chính phủ cần có khoản bảo lãnh tốt để khuyến khích mạo hiểm, vượt qua ngại ngần cho các doanh nghiệp.
Thủ tướng công bố chiến lược phát triển doanh nghiệp công nghệ
Những bài phát biểu trong Diễn đàn được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao trong bài phát biểu chỉ đạo. Thủ tướng nhắc lại cách đây một tuần, tại Diễn đàn kinh tế tư nhân Việt Nam 2019, ông cũng đã nhấn mạnh nền kinh tế Việt Nam chỉ có thể phát triển nếu có thể cạnh tranh toàn cầu, xông vào tìm kiếm, nắm bắt các cơ hội do công nghệ và thị trường mang lại.
Thủ tướng tham quan các gian hàng tại Diễn đàn.
Từ đó, Thủ tướng công bố chiến lược phát triển doanh nghiệp công nghệ với 5 giải pháp.
Thứ nhất, công nghệ là nhân tố chính cho tăng trưởng, thoát bẫy thu nhập trung bình, đưa Việt Nam thành nước phát triển để đến năm 2045 thành nước công nghiệp thịnh vượng, 50% dân số ở tầng lớp trung lưu.
Hai là, doanh nghiệp công nghệ là hạt nhân để thực hiện khát vọng một dân tộc "hoá rồng", có vai trò bản lề để phát triển kinh tế đất nước trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4.
Thứ ba, cuộc cách mạng công nghiệp lần 4 là cơ hội cho những ý tưởng, sáng tạo mới thay đổi nền kinh doanh. Việt Nam dù đi sau vẫn có thể thành công nếu nắm được cơ hội, hành động cụ thể, kịp thời, hành động đồng bộ để chuyển đổi nền kinh tế.
Giải pháp thứ tư, Việt Nam cần vượt qua rào cản và thách thức bằng bản lĩnh và trí tuệ Việt. Doanh nghiệp công nghệ Việt Nam thực hành khẩu hiệu "sáng tạo tại Việt Nam, thiết kế tại Việt Nam, Việt Nam làm chủ công nghệ và chủ động trong sản xuất".
Cuối cùng, ông kêu gọi thời gian không chờ đợi, cơ hội không tự đến. "Do đó, Việt Nam cần hành động, hành động và hành động hơn nữa".
Xem diễn biến chính