Thủ tướng Canada Justin Trudeau ngày 27/9 phát biểu trước các nghị sĩ, cho rằng việc một cựu binh từng chiến đấu cho Đức Quốc xã được mời tới quốc hội trong chuyến thăm của Tổng thống Volodymyr Zelensky tuần trước là "là sai lầm khủng khiếp".
"Tất cả những người có mặt tại Hạ viện hôm 22/9 đều vô cùng hối hận vì đã đứng lên vỗ tay, dù chúng ta không biết rõ bối cảnh của sự việc", ông nói. "Tôi muốn gửi lời xin lỗi chân thành về những gì đã xảy ra, đồng thời xin lỗi Tổng thống Zelensky cùng phái đoàn Ukraine vì bị đặt vào tình huống như vậy".
"Đây là sai lầm khiến quốc hội và Canada vô cùng xấu hổ", Thủ tướng Trudeau cho biết.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau phát biểu trong sự kiện với cộng đồng người Canada gốc Ukraine tại Toronto ngày 22/9. Ảnh: AFP
Tổng thống Zelensky tuần trước thăm Canada nhằm tăng cường sự ủng hộ của phương Tây. Khi ông xuất hiện tại quốc hội với tư cách khách mời danh dự, Chủ tịch quốc hội Anthony Rota đã giới thiệu Yaroslav Hunka, 98 tuổi, là "cựu binh người Canada gốc Ukraine trong Thế Chiến II đã chiến đấu vì nền độc lập của Ukraine" và ca ngợi ông này là "người hùng của cả hai nước".
Các nghị sĩ Canada sau đó đứng dậy hoan nghênh Hunka, Tổng thống Zelensky cũng giơ nắm tay thể hiện sự ủng hộ với người đàn ông này.
Tuy nhiên, nhóm hoạt động vì quyền của người Do Thái FSWC sau đó chỉ ra rằng Hunka từng phục vụ trong sư đoàn Waffen Grenadier số 14, đơn vị thuộc sự chỉ huy của Adolf Hitler chống lại Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến II.
Giới chức Canada đã lên tiếng xin lỗi về bê bối này, gọi phát ngôn của chủ tịch quốc hội Rota là đáng xấu hổ. Ông Rota đã từ chức.
Thủ tướng Trudeau cũng xin lỗi người dân Canada và người Do Thái trên khắp thế giới. "Đó là sự chà đạp khủng khiếp đối với ký ức về hàng triệu người đã chết trong thảm họa diệt chủng Holocaust", ông cho hay.
Chính phủ của ông Trudeau đang chịu áp lực lớn về việc này. Lãnh đạo phe đối lập Pierre Poilievre mô tả đây là bê bối ngoại giao lớn nhất trong lịch sử Canada, đất nước có cộng đồng người Ukraine hải ngoại lớn thứ hai trên thế giới sau Nga.
Thủ tướng Trudeau cho biết Canada đã liên hệ với Ukraine và ông Zelensky để xin lỗi. Tổng thống Zelensky là người gốc Do Thái và có nhiều thân nhân thiệt mạng trong thảm họa diệt chủng Holocaust.
"Thật vô cùng khó khăn khi nghĩ sai lầm nghiêm trọng này đang bị Nga và những người ủng hộ Moskva chính trị hóa để đưa ra tuyên truyền sai lệch về những gì Ukraine đang đấu tranh", ông nói.
Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm 27/9 nói rằng Canada "có nhiệm vụ đưa kẻ phạm tội này ra trước công lý hoặc dẫn độ tới các bên muốn thực thi công lý". Đại sứ Nga tại Canada Oleg Stepanov nói Ottawa nợ công dân Nga cùng cộng đồng người Canada gốc Nga lời xin lỗi khi tôn vinh cựu lính quốc xã Hunka ngay tại quốc hội.
Cựu lính quốc xã Yaroslav Hunka tại quốc hội Canada ngày 22/9. Ảnh: The Star
Theo đại sứ Nga, các thành viên trong sư đoàn Waffen Grenadier số 14, đơn vị cựu binh Hunka từng tham gia, đã "phạm nhiều tội ác chiến tranh chống lại người Nga và người gốc Nga".
Ba Lan thông báo đang khẩn trương xác định liệu Hunka có bị truy nã vì tội ác chống lại người Ba Lan gốc Do Thái hay không và "thực hiện các bước" hướng tới dẫn độ ông này.
Huyền Lê (Theo AFP, CNN)