Tỷ giá đôla, cung tiền đồng ra lưu thông và hút tiền về, cũng như biện pháp thắt chặt tiền tệ đột ngột gây sốc cho nền kinh tế, dồn dập xuất hiện trong các câu chất vấn Thống đốc Nguyễn Văn Giàu chiều 30/5.
Đây là lần thứ hai Thống đốc Nguyễn Văn Giàu đăng đàn trả lời chất vấn trước Quốc hội kể từ khi nhậm chức vào cuối tháng 8 năm ngoái. Theo nhận xét của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng vào cuối buổi làm việc, lần này người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước đã bình tĩnh và trả lời chi tiết hơn. Song không ít lần trong phiên chất vấn, Thống đốc gượng cười trước các câu hỏi chi tiết và thẳng thắn của các đại biểu.
Trong bản giải trình dài 7 trang đọc trước Quốc hội, người đứng đầu cơ quan kiểm soát tiền tệ quốc gia cho rằng, các biện pháp của Ngân hàng Nhà nước đã bước đầu có hiệu quả. Tổng phương tiện thanh toán đến tháng 5/2008 tăng 3,73% so với cuối năm 2007, thấp hơn mức 17,5% cùng kỳ năm trước. Dư nợ tín dụng tăng 18,42%, cao hơn mức 13,36% cùng kỳ năm trước, nhưng có xu hướng giảm dần.
Ông Nguyễn Văn Giàu cũng thừa nhận, việc dự báo, thanh tra và giám sát ngân hàng chưa theo kịp với diễn biến của nền kinh tế và hiệu quả chưa cao.
 |
|
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Giàu tại phiên chất vấn trước Quốc hội chiều này. Ảnh: TTXVN. |
Đại biểu Nguyễn Lân Dũng (tỉnh Đăk Lăk) đã đặt câu hỏi từ trước bằng văn bản về biến động tỷ giá đôla trong những ngày gần đây, song không nhận được câu trả lời. Trong phiên chất vấn, ông một lần nữa đặt câu hỏi, ông sẽ giải đáp các cử tri như thế nào về diễn biến giá đôla, liệu có yếu tố đầu cơ trong việc này hay không. "Nếu giá đôla còn tăng hơn nữa, giải pháp của Ngân hàng Nhà nước là gì? Đến bao giờ hệ thống ngân hàng lấy lại được sự cân bằng như trước đây?", đại biểu tỉnh Đăk Lăk nhấn mạnh. Ngoài ông Nguyễn Lân Dũng, 2 đại biểu khác cũng đặt câu hỏi về tỷ giá đôla và tiền đồng.
Người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước cho rằng, biến động tỷ giá chủ yếu do tâm lý của người dân trước thông tin kinh tế vĩ mô kém thuận lợi. "Những thời điểm như vậy người ta thường ngồi tính xem đầu tư vào đâu là có lợi và đi mua", ông Giàu nói. Giải thích của Thống đốc tương đồng với thông báo của Ngân hàng Nhà nước cách đây vài ngày, trong đó cho hay, đôla tăng giá do chỉ số giá tiêu dùng (CPI) 5 tháng đầu năm tăng cao và Việt Nam đang nhập siêu.
Ông Giàu nhận định, diễn biến này chỉ là ngắn hạn và hiện người dân rất tin tưởng vào hệ thống ngân hàng, bằng chứng là lượng tiền gửi tiết kiệm huy động trong dân cư đã tăng 19%. Nhận được câu trả lời từ lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước, đại biểu Nguyễn Lân Dũng chỉ mỉm cười.
Cung tiền đồng trong lưu thông tăng mạnh trong năm vừa qua liệu có là một nguyên nhân dẫn tới lạm phát, là vấn đề liên tục xuất hiện trong các câu chất vấn. Ông Nguyễn Văn Giàu cho hay, trong năm 2007, lượng tiền Ngân hàng Nhà nước cung ứng vào lưu thông bằng 82% chỉ tiêu kế hoạch được Thủ tướng phê duyệt. Lượng tiền rút về từ lưu thông đạt 80% lượng tiền đã cung ứng để mua ngoại tệ tăng dự trữ ngoại hối nhà nước.
Thống đốc khẳng định, Ngân hàng Nhà nước đã chuẩn bị các biện pháp để hút tiền về là tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc, phát hành tín phiếu, thu hồi các khoản cho vay tái cấp vốn đến hạn.
Sau phần trả lời của ông Giàu, đại biểu Vũ Hoàng Hà (tỉnh Bình Định) "đính chính" thông tin được Ngân hàng Nhà nước cung cấp. "Tôi biết rằng khi mua vào 9 tỷ USD cho dự trữ ngoại hối, Ngân hàng Nhà nước chưa có các phương án để hút tiền đồng về", ông Vũ Hoàng Hà nói. Trước thông tin của ông Hà, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước không có phản hồi.
Lần thứ hai trong phiên chất vấn đặt câu hỏi về cung tiền đồng, đại biểu Đồng Hữu Mạo (tỉnh Thừa Thiên - Huế) bày tỏ băn khoăn về việc các biện pháp đưa tiền đồng ra mua đôla và hút VND về chưa kịp thời và tương ứng. "Mua 8,1 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm 2007, trị giá tiền đồng là 130.000 tỷ đồng, nhưng mới thu về mười mấy nghìn tỷ, như thế đã tương ứng chưa? Giải pháp đã đủ chưa? Tôi nghĩ là chưa đủ đâu", ông Đồng Hữu Mạo nói.
Vị đại biểu này muốn làm rõ, tỷ lệ hút tiền về 80% như báo cáo của Ngân hàng Nhà nước là tính từ lúc tung ra 130.000 tỷ đồng trong 6 tháng để mua 8,1 tỷ USD, hay tính chung lượng tiền tung ra cả năm 2007 rồi được thu về cho đến nay. Sau một thoáng ngập ngừng, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước nói, tỷ lệ 80% thu VND về là của cả năm 2007.
Đại biểu Nguyễn Văn Thời (tỉnh Thái Nguyên) nêu một thực trạng, năm 2007, để thúc đẩy xuất khẩu, nhiều doanh nghiệp đã đầu tư lớn vào sản xuất. Sang đến năm 2008, ngân hàng hạn chế cho vay. "Kể cả các hợp đồng đã thanh toán 3/4, nay còn lại 1/4, nhưng không vay được từ ngân hàng. Nhiều doanh nghiệp đã thi công, nhưng nay không được thanh toán. Vậy giải pháp cho vấn đề này như thế nào?", ông Nguyễn Văn Thời bức xúc. Theo kế hoạch, các ngân hàng sẽ giữ tốc độ tăng trưởng tín dụng năm nay ở mức dưới 30%, thấp hơn hẳn so với mức trên 53% của năm ngoái.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Văn Thời, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho hay, đại diện của cơ quan này sẽ đến làm việc với ông Thời tại Thái Nguyên và sẽ có câu trả lời.
Các đại biểu cũng tập trung vào trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước và cá nhân Thống đốc về việc các biện pháp thắt chặt tiền tệ được thực hiện đột ngột và thiếu linh hoạt, gây ra cú sốc cho nền kinh tế.
Ngay từ đầu phiên chất vấn, 2 đại biểu Nguyễn Văn Bình và Vũ Hoàng Hà cùng hỏi về trách nhiệm của Thống đốc về hiệu quả của các chính sách tiền tệ. Ông Nguyễn Văn Bình cho rằng, chính sách không mang tính dài hạn và phản ứng chậm với diễn biến của thị trường tiền tệ.
Với cách tiếp cận mềm mỏng hơn, đại biểu Nguyễn Văn Phúc (Bình Thuận) đặt câu hỏi về trách nhiệm của các văn bản điều hành. Trong khi đó, đại biểu Trần Thị Quốc Khánh (Hà Nội) thẳng thắn: "Trong một năm Thống đốc điều hành Ngân hàng Nhà nước, Thống đốc đã để cho doanh nghiệp và người dân chao đảo do không lường trước sự việc. Thống đốc có nhận thức sâu sắc về trách nhiệm của mình trước Quốc hội và Chính phủ hay không?".
Trong bản giải trình trước Quốc hội, người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước đã đưa ra các biện pháp để kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô, gồm kiềm chế tăng trưởng tín dụng và tổng phương tiện thanh toán năm 2008 không quá 30%, điều hành tỷ giá và lãi suất linh hoạt theo nguyên tắc thị trường. Cùng với đó là tăng giám sát thị trường tiền tệ, thiết lập hệ thống thông tin nhanh để kịp thời đánh giá đúng diễn biến thị trường và có biện pháp can thiệp phù hợp.
Thống đốc Nguyễn Văn Giàu cho rằng, vấn đề ngoại hối, tỷ giá là một bài toán khó. Ngân hàng Nhà nước điều hành theo chủ trương của Chính phủ là linh hoạt nhưng có kiểm soát, và tùy theo điều kiện của nền kinh tế. Cũng theo lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước, sau khi nền kinh tế có dấu hiệu gia tăng lạm phát từ giữa năm 2007, vào tháng 12 cùng năm, Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia đã đề xuất gói giải pháp đồng bộ và Ngân hàng Nhà nước cũng theo phương hướng này. "Tất nhiên khi thực hiện cũng có những phản ứng phụ như tôi đã báo cáo trước Quốc hội", ông Giàu nói thêm.
Kết thúc phần trả lời chất vấn trước Quốc hội, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước tập trung đến tình hình kinh tế thời gian tới. "Từ nay đến cuối năm, chúng ta sẽ cùng Chính phủ điều hành sao cho tốt, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô và an sinh xã hội", ông Giàu nói.
Ngọc Châu