Thủ tướng vừa ký quyết định công nhận thêm 22 hiện vật, nhóm hiện vật là bảo vật quốc gia (đợt 7). Trong đó có cụm Đài thờ Đồng Dương đang lưu giữ tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm (Đà Nẵng).
Đài thờ Đồng Dương có niên đại thế kỷ IX-X. Đây là bảo vật quốc gia thứ tư của Đà Nẵng tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm, sau Đài thờ Mỹ Sơn E1, Đài thờ Trà Kiệu và tượng Bồ tát Tara.
Đài thờ Đồng Dương được khai quật năm 1902, nhiều bố cục, bộ phận, chi tiết đã bị sứt vỡ. Tuy nhiên về tổng thể, đài thờ vẫn giữ được toàn vẹn các yếu tố tạo nên giá trị tiêu biểu của hiện vật.
Cụm đài thờ Đồng Dương được công nhận bảo vật lần này gồm một khối đài thờ đặt bên trái và một khối đặt bên phải theo hướng từ cổng chính từ Bảo tàng Điêu khắc Chăm đi vào.
Khối đài thờ bên phải không quy mô như khối bên trái, nhưng các chi tiết của hiện vật còn lại nguyên vẹn hơn.
Các tác phẩm điêu khắc trên đài thờ thể hiện sự phát triển của Phật giáo Đại thừa tại Chămpa.
Mặc dù có một số nét ảnh hưởng từ Trung Hoa, Ấn Độ và các nước lân cận, nhưng kiến trúc và điêu khắc Đồng Dương mang đậm yếu tố bản địa, giàu ấn tượng trong nghệ thuật Chăm.
Theo tư liệu của Bảo tàng Điêu khắc Chăm, Đồng Dương là trung tâm Phật giáo của Chămpa, nằm ở vùng đồng bằng, cách Thánh địa Mỹ Sơn (nay là xã Bình Định Bắc, huyện Thăng Bình, Quảng Nam) khoảng 20 km về phía Nam.
Năm 875, vua Indravarman II đã cho xây dựng ở Đồng Dương một công trình gồm tu việc và đền tháp để thờ Bồ tát Laksmindra Loke'svara, một dạng của Bồ tát Quán Thế Âm.
Mỗi vòng thành có một tháp cổng mở về hướng Đông, hai bên cổng có các tượng thần Hộ pháp canh giữ.
Các kiến trúc được bao bọc bởi những vòng thành hình chữ nhật, nối tiếp nhau theo trục Đông - Tây.
Khách tham quan tại bảo tàng sẽ được hướng dẫn viên giới thiệu về những bảo vật này.
Đến nay, di tích Đồng Dương trên thực địa hầu như đã bị phá huỷ hoàn toàn bởi thời gian và chiến tranh. Nhưng những hiện vật đang được trưng bày có thể giúp du khách hình dung được phần nào sự nguy nga, tráng lệ của khu đền tháp và Phật viện này.
Nguyễn Đông