"Một lần nữa, tôi thực sự xin lỗi, chúng ta kết thúc tại đây", Sam Bankman-Fried, nhà sáng lập FTX, thông báo trên Twitter đêm qua. Việc FTX chính thức nộp đơn xin phá sản đánh dấu sự sụp đổ của một trong những đế chế lớn mạnh nhất thị trường tiền mã hóa và là lời chia tay với một trong những nhân vật giàu có, ảnh hưởng bậc nhất trong ngành.
Hơn 130 tổ chức liên kết trong hệ sinh thái của FTX được liệt kê trong hồ sơ xin phá sản, cùng đơn kiện Alameda Research - quỹ đầu tư liên quan đến FTX - với khoản nợ ít nhất 10 tỷ USD. Điều này khiến FTX trở thành vụ phá sản lớn nhất nước Mỹ năm nay.
Bloomberg dẫn lời Owen Lau, nhà phân tích tại Oppenheimer & Co: "Đó là một thời khắc tráng lệ và gây sốc toàn ngành. Sẽ có rất nhiều nhà đầu tư nổi giận, căm phẫn và các cơ quan quản lý trên toàn cầu phải đau khổ về quyết định đau đớn này".
Sam Bankman-Fried nhà sáng lập FTX. Ảnh: FT
Theo Mike McGlone, nhà phân tích cấp cao tại Bloomberg, cú sốc FTX sẽ lớn hơn nhiều tất cả những gì mọi người có thể hình dung. "Bitcoin là nạn nhân đầu tiên và sẽ như hiệu ứng domino tác động lên toàn ngành. Tôi e rằng Bitcoin có thể rơi về mốc 10-12 nghìn USD sau sự kiện", ông nói với Coin Telegraph.
Dữ liệu từ Cointelegraph Markets Pro cho thấyBitcoin cũng đã mất 20% giá trị tuần này, còn 15,7 nghìn USD. Ngoài Bitcoin, hàng loạt dự án đều giảm mạnh như Ethereum (-22%), MicroStrategy (-32,57%), Marathon (- 4,95%), Riot (-5,74%), Hive (-16,08%)... Đà giảm của tiền mã hóa kéo theo một cuộc bán tháo của thợ đào. Theo Charles Edwards, nhà sáng lập Quỹ Capriole, các thợ đào Bitcoin đã đạt đến mức đỏ trên biểu đồ áp lực bán, cho thấy lượng bán tháo đang đạt mức kỷ lục trong 5 năm qua.
Khi FTX đóng giao dịch, một số người phát hiện khách hàng ở Bahamas vẫn có thể rút tiền. Ngay lập tức thị trường náo loạn, chuyển địa chỉ ví sang Bahamas. Có người đề nghị trả một triệu USD và phí pháp lý không giới hạn cho nhân viên FTX để được đổi thông tin cư trú. Tài khoản AlgodTrading cũng báo sẽ trả 100.000 USD cho nhân viên FTX nếu họ giúp KYC (xác thực danh tính) để có thể nhanh chóng rút tiền. Hàng loạt dịch vụ "rút tiền hộ" xuất hiện trong đêm do nhu cầu khổng lồ của người dùng, bất chấp cảnh báo rủi ro về lừa đảo.
Danh sách những bên bị ảnh hưởng ngày một kéo ngày. Có thể kể đến Multicoin Capital, quỹ đầu tư hàng đầu trong hệ sinh thái Solana, mắc kẹt 10% tổng AUM (BTC, ETH và USD) trên FTX, trị giá tương đương 9 con số. Sequoia tổn thất 213,5 triệu USD. Genesis mất 182 triệu USD trong tài khoản trading. Chain Protocol (XCN) không tiết lộ cụ thể nhưng giá trị cũng lên tới 8 con số. Quỹ hưu trí lớn nhất thế giới Ontario thông báo bị thiệt hại 95 triệu USD trong vụ FTX và kế hoạch lương hưu trong thời gian tới sẽ bị ảnh hưởng lớn.
BlockFi, tổ chức cho vay lớn hàng đầu thế giới thuộc CeFi, đã thông báo ngừng việc rút tiền của người dùng. BlockFi từng được định giá 5 tỷ USD năm 2021, nhưng hiện chỉ còn 500 triệu USD. Hồi tháng 7, BlockFi đưa ra một thỏa thuận 680 triệu USD với FTX, 400 triệu USD cho hạn mức tín dụng và một lựa chọn bán lại công ty cho sàn này với giá 280 triệu USD.
Dù thị trường tiền mã hóa vốn nhiều biến động bất ngờ, sự sụp đổ của FTX vẫn trở thành chủ đề gây sốc cộng đồng. Bankman-Fried từng gieo nhiều hy vọng về một sàn giao dịch tiền số được vận hành theo luật pháp. Không giống những tỷ phú tiền số khác, ông từng dễ dàng nói chuyện với các nhà lập pháp và quản lý Mỹ về tương lai FTX. Ông xuất hiện khắp các kênh truyền thông đại chúng, vận động hành lang và thậm chí chi đậm cho các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ. Giai đoạn thị trường đạt đỉnh năm 2021, FTX giành được sự tin tưởng của hơn 5 triệu người dùng trên toàn thế giới, giao dịch tiền điện tử trị giá 700 tỷ USD.
Khủng hoảng ập đến với FTX trong vòng chưa đầy một tuần sau các báo cáo về tình hình tài chính bất ổn của quỹ Alameda. Sau đó CZ, CEO Binance, thông báo sẽ bán toàn bộ token FTT do lo ngại một cú sập tương tự Luna có thể xảy ra. Một đợt bán tháo ồ ạt đã khiến giá đồng FTT bị giảm từ 22 USD xuống còn vài USD. Sàn FTX mất thanh khoản kéo theo sự sụt giảm của toàn thị trường tiền mã hóa. Nỗ lực cuối cùng của Sam Bankman-Fried là bán mình cho Binance nhưng thương vụ thất bại. Ông còn cầu cứu doanh nhân tiền điện tử Justin Sun nhưng không thể cứu vãn được con tàu sắp đắm.
Các nhà chức trách Mỹ cũng đang điều tra Bankman-Fried và FTX. Từ nhân vật được coi là thần đồng, cứu tinh của thị trường tiền mã hóa, Sam Bankman-Fried trở thành tội đồ, bị điều tra và đối mặt án tù. Tài sản của ông từ 16 tỷ USD vào đầu tuần này đã nhanh chóng quay về vạch xuất phát và đối mặt vòng xoáy nợ nần. Kết cục của Bankman-Fried được ví như một phiên bản tồi tệ hơn của Do Kwon.
Khương Nha