Sáng 27/6, kỳ thi THPT quốc gia 2019 kết thúc với 5 bài thi lần lượt Ngữ văn, Toán, Khoa học tự nhiên, Ngoại ngữ và Khoa học xã hội. Đề thi được thí sinh, phụ huynh và cả xã hội quan tâm, bởi lo ngại lặp lại tình trạng như năm 2017 đề dễ dẫn đến "mưa điểm 10", thí sinh 30 điểm vẫn trượt đại học; hay như năm 2018 đề quá khó, nhất là môn Toán, khiến cả giảng viên đại học đau đầu.
Từ góc độ thí sinh, Anh Hào (trường THPT Dầu Giây, Đồng Nai) đánh giá hầu hết môn thi bám sát đề tham khảo của Bộ Giáo dục và Đào tạo nên không bất ngờ. Số lượng câu dễ ở mỗi đề chiếm 60-70%, còn lại khó dần để phân hóa thí sinh. "Đề nhìn chung dễ thở hơn năm ngoái, đặc biệt là Toán và các môn tự nhiên. Cấu trúc đề quen thuộc, nếu thí sinh học bài bám sát kiến thức sách giáo khoa thì làm được", Hào nói.
Lựa chọn thi tổ hợp Khoa học tự nhiên (Vật lý, Hóa học, Sinh học), thí sinh Bùi Viết Trung (cựu học sinh THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hà Nội) tự tin với tất cả bài thi của mình do đã ôn luyện từ năm lớp 11. "Đề năm ngoái tương đối khó nên trước khi thi em rất lo lắng, sợ sẽ không làm được bài. May mắn đề năm nay dễ hơn, đều là kiến thức em được ôn tập kỹ", Trung nói.
Thí sinh điểm thi THPT Ngô Quyền, Đồng Nai, cười thoải mái sau khi thi môn Văn. Ảnh: Phước Tuấn
Theo sát đề thi THPT quốc gia mấy năm qua, TS Nguyễn Sơn Hà, trường THPT Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội, nhận xét 90% câu hỏi đề Toán kiểm tra kiến thức lớp 12, học sinh chăm chỉ tự học và thực hiện đúng những quy trình quen thuộc có thể làm được 34 câu đầu tiên. Từ câu 35 trở đi bắt đầu khó, từ câu 41 đến câu 50 phải vận dụng kiến thức rất linh hoạt mới giải quyết được. Đây là những câu phân loại tốt, đảm bảo mục đích xét tuyển đại học.
Điểm hạn chế của đề thi được thầy Hà chỉ ra là thiên về tập trung đánh giá năng lực tư duy, lập luận toán học và giải quyết vấn đề toán học, chỉ có một câu liên hệ thực tế. Điều này có thể ảnh hưởng đến quá trình dạy và học của năm tới, khi những bài thực tế ít được chú trọng thì kiến thức toán học bị giảm đi tính ứng dụng, đặc biệt ít tạo cơ hội để học sinh phát triển năng lực mô hình hóa toán học.
Đánh giá đề Hóa học, thạc sĩ Phạm Hồng Hải, trường THPT Chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội, cho rằng đề chủ yếu thuộc nội dung kiến thức lớp 12 (36 câu hỏi chiếm 90%), phần kiến thức lớp 11 (4 câu hỏi) chiếm 10%. Để đạt 5-6 điểm, học sinh chỉ cần nắm chắc kiến thức sách giáo khoa, tập trung làm tốt câu hỏi lý thuyết; để đạt 9-10 điểm cần nắm thật vững lý thuyết, vận dụng linh hoạt kiến thức hóa học trong giải quyết tình huống.
Về tính đổi mới, đề Hóa năm nay có một số câu lạ, mới, có yếu tố thực hành, thực nghiệm đòi hỏi học sinh phải có kiến thức thực tiễn thì mới xử lý được. Thầy Hải cho rằng đề thi nên dần chuyển hướng những bài tính toán phức tạp không có ứng dụng thực tế, bài toán không có bản chất gì của hóa học sang dạng bài không quá lắt léo nhưng lại có kiến thức hóa học, áp dụng được trong thực tế để học sinh và giáo viên hứng thú hơn.
Với các môn Ngữ văn, Ngoại ngữ, Vật lý, Sinh học..., đa số giáo viên cho rằng thí sinh dễ kiếm điểm trung bình để xét tốt nghiệp do 60% câu hỏi ở mức độ nhận biết và thông hiểu, còn lại là mức độ vận dụng và vận dụng cao dành cho thí sinh xét tuyển đại học. Điều này phù hợp với khẳng định của Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ - mục tiêu chính của kỳ thi THPT quốc gia là xét tốt nghiệp.
Thí sinh đánh giá khâu ra đề và tổ chức thi THPT quốc gia 2019.
Thi nghiêm túc, cán bộ coi thi áp lực
Từng đưa con đi thi ba lần, từ kỳ thi đại học tới thi THPT quốc gia, ông Nguyễn Văn Tuấn (quận Tân Bình, TP HCM) nói "không thể phủ nhận kỳ thi quốc gia mỗi lúc tốt hơn". Gánh nặng cho xã hội, gia đình và thí sinh mỗi lúc nhẹ hơn, việc thi cử như đi kiểm tra cuối kỳ, học sinh thi ngay gần nhà.
Có con dự thi ở điểm trường THCS Nghĩa Tân (Cầu Giấy, Hà Nội), bà Vũ Phương Thảo (Nam Từ Liêm, Hà Nội) đánh giá công tổ chức thi THPT ở điểm thi của con nghiêm ngặt. Hết giờ thi, thí sinh được yêu cầu ở lại để giám thị rà soát mọi thủ tục, tránh sai sót. "Phải đợi con thêm 20 phút cũng sốt ruột, nhưng việc này đảm bảo an toàn cho phần thi của các cháu nên tôi ủng hộ", bà nói.
Phụ huynh nhận xét về kỳ thi THPT quốc gia 2019.
Là ủy viên Ban chỉ đạo thi THPT quốc gia tại cụm thi số 44 Bình Thuận, thạc sĩ Phạm Thái Sơn (Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP HCM) nhận xét kỳ thi diễn ra yên ả, công tác chuẩn bị được làm kỹ nên không có sự cố nào. Tuy nhiên, để có được sự suôn sẻ này, cán bộ làm công tác thi (ban chỉ đạo, thanh tra, giám sát, giám thị) rất áp lực.
Thầy Sơn lý giải, một phần do dư âm của sự cố gian lận điểm thi năm 2018 nên các cán bộ coi thi bị sức ép tâm lý. Thêm nữa, các biện pháp kỹ thuật nhằm giảm thiểu tối đa khả năng tiêu cực đã làm cho kỳ thi có cảm giác căng thẳng hơn. "Để giảm thiểu sai sót, ta lại phải siết chặt lại quy trình, nhưng càng siết, càng làm tăng áp lực cho kỳ thi. Cứ xem cách tổ chức thi đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia hay các kỳ thi ngoại ngữ theo chuẩn quốc tế thì thấy đâu cần thiết phải áp lực cho cả hệ thống giáo dục như vậy", thầy Sơn nói.
Muốn kỳ thi với quy mô quốc gia thành công cần yếu tố quy trình tốt và con người nhuần nhuyễn, trong đó con người là quyết định. Song, với một kỳ thi quy mô lớn khó đòi hỏi tất cả đội ngũ làm việc nhuần nhuyễn. Chính điều này làm những người "đứng mũi chịu sào" chịu áp lực rất lớn, bởi một sai sót nhỏ của cán bộ do mình phụ trách với bất cứ lý do gì thì họ cũng phải chịu trách nhiệm. "Điểm thi nào có xảy ra sự cố là lãnh đạo mất ăn mất ngủ", ông Sơn chia sẻ.
Đồng quan điểm, ông Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng THPT Nguyễn Du, TP HCM, chia sẻ tuần qua gần như mất ngủ vì kỳ thi. Không riêng gì ông với trách nhiệm trưởng điểm thi, nhiều giáo viên đi coi thi thức dậy từ 4h để chuẩn bị, không kịp ăn sáng. "Với mục tiêu tổ chức kỳ thi trung thực, chống gian lận triệt để, những người làm thi luôn phải căng mình", ông Phú nói.
Hiệu trưởng Phú kiến nghị cần xem xét nên tiếp tục duy trì kỳ thi THPT quốc gia hay trả việc công nhận tốt nghiệp về cho địa phương. Để đánh trượt tốt nghiệp vài phần trăm thí sinh và chống lại những thế lực gian lận không nên tốn quá nhiều công sức như vậy.
Tại cuộc họp báo chiều qua, ông Mai Văn Trinh, Cục trưởng Quản lý chất lượng (Bộ Giáo dục và Đào tạo) đánh giá kỳ thi diễn ra "an toàn, nghiêm túc, nhẹ nhàng". Kỷ cương trường thi được tăng cường, kỷ luật phòng thi được duy trì nghiêm. Một số hiện tượng vi phạm quy chế thi được phát hiện và xử lý kịp thời, đảm bảo tính nghiêm minh của kỳ thi.
Trông đợi chấm thi nghiêm túc
Ủng hộ kỳ thi THPT khi kế thừa được những điểm tích cực, mục tiêu nhằm giảm tải cho cả xã hội, song ông Thanh Tâm (ngụ huyện Thống Nhất, Đồng Nai) rất lo lắng khâu chấm thi, sau hàng loạt tiêu cực bị phanh phui năm 2018 ở Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình. "Bộ Giáo dục và Đào tạo mới qua được nửa chặng đường, còn nửa chặng nữa mong rằng mọi thứ tốt đẹp", ông nói.
Phụ huynh Thanh Tâm (ngụ huyện Thống Nhất, Đồng Nai). Ảnh: Phước Tuấn.
Cùng suy nghĩ này, bà Nguyễn Thị Thơm (ngụ thành phố Biên Hòa) hy vọng năm nay Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ giám sát chặt chẽ hơn công tác chấm thi để không còn tình trạng tiêu cực. "Làm không nghiêm túc sẽ khiến nhiều thí sinh rớt đại học oan, ảnh hưởng tâm lý của thí sinh sau này và uy tín của kỳ thi trong tương lai", bà Thơm nói.
Một số phụ huynh khác lại mong muốn Bộ Giáo dục và Đào tạo cải tổ hình thức thi các môn tổ hợp. Việc làm một bài thi với ba môn cùng lúc là rất nặng với thí sinh. "Dù chỉ là 50 phút nhưng nó cũng là bài thi độc lập, các cháu vẫn phải ôn tập từ lớp 11 tới lớp 12, vất vả không thua gì", bà Trịnh Thị Sương (quận 3, TP HCM) nêu ý kiến và cho rằng, cần giãn cách thời gian thi các môn này.
Về phía thí sinh, nhiều em mong Bộ ra đề đồng đều về độ khó dễ, tính phân hóa giữa các bài thi. Bài thi tổ hợp Khoa học tự nhiên được cho là khó hơn bài thi Khoa học xã hội. "Điều này sẽ gây chút bất công với việc xét tuyển giữa các bạn chọn tổ hợp khác nhau", Phạm Hoàng Nam (quận Tân Phú, TP HCM) góp ý.
Một số sai sót như phát nhầm đề thi, in sao thiếu mã đề khiến nhiều điểm thi bắt đầu muộn so với quy định cũng được thí sinh nhắc đến và mong không tái diễn trong kỳ thi năm 2020.
Năm 2019, hơn 887.100 thí sinh đăng ký dự thi THPT quốc gia để xét tốt nghiệp và xét tuyển đại học, tỷ lệ dự thi trên 99%. Để được xét công nhận tốt nghiệp THPT, thí sinh THPT phải dự thi bốn bài, trong đó ba bài độc lập, bắt buộc là Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ và một bài do thí sinh tự chọn trong số hai bài thi tổ hợp Khoa học tự nhiên hoặc Khoa học xã hội. Thí sinh học chương trình Giáo dục thường xuyên cấp THPT dự thi ba bài, gồm Toán, Ngữ văn và một bài tự chọn. Trừ Ngữ văn, các môn còn lại đều thi trắc nghiệm.
So với năm 2018, kỳ thi năm nay có nhiều thay đổi. Tỷ lệ điểm thi THPT quốc gia để xét tốt nghiệp năm 2019 tăng lên 70% thay vì 50% như năm trước (điểm thi chiếm 70%, điểm trung bình lớp 12 chiếm 30%). Camera giám sát phòng lưu trữ đề thi, bài thi 24/24h, đề thi trắc nghiệm được mã hóa và trường đại học chủ trì chấm thi trắc nghiệm nhằm ngăn chặn tiêu cực.
Trong ba ngày diễn ra kỳ thi (25-27/6), sáu cán bộ coi thi và 79 thí sinh vi phạm quy chế, trong đó 72 trường hợp bị đình chỉ thi do mang tài liệu và điện thoại vào phòng, ba em bị cảnh cáo, bốn em bị khiển trách. Sáu cán bộ coi thi đều bị đình chỉ nhiệm vụ coi thi.
Mạnh Tùng - Phước Tuấn - Như Quỳnh - Tú Anh