Nhóm phiến quân al-Shabaab. Ảnh: AP
Hôm 3/2, một vụ nổ bị nghi do bom gây ra đã làm thủng máy bay chở khách trong hành trình từ Mogadishu đến Djibouti, khiến một người thiệt mạng và buộc máy bay phải hạ cánh khẩn cấp ở thủ đô Somalia. Các nhà điều tra tin rằng al-Shabaab phải chịu trách nhiệm về vụ nổ.
Tháng 9/2012, lính Somalia và Liên minh châu Phi tiến công vào Kismayo, thành phố lớn nhất trong nước nằm dưới sự kiểm soát của nhóm phiến quân al-Shabaab, chi nhánh al-Qaeda tại Somalia. Khi quân đội tiếp cận, Shabaab đã bị đánh bại và rút lui vào vùng nội địa của nước này.
Đã 3,5 năm kể từ khi lực lượng Liên minh châu Phi ngăn chặn mưu đồ thiết lập "nhà nước" của al-Shabaab. Nhưng nhóm này đã thực hiện một quyết định chiến lược là rút về khu vực có thể phòng thủ tốt, củng cố nơi trú ẩn an toàn, và tiếp tục các hoạt động bạo lực.
Shabaab nổi lên từ năm 2006 và thề trung thành với al-Qaeda vào năm 2012. Theo Fox News, cho đến năm 2014, nhóm ước tính có khoảng 7.000–9.000 thành viên. Al-Shabaab hiện bị mất hầu hết vùng kiểm soát, nhưng vẫn có thể thực hiện các cuộc tấn công nguy hiểm trong nhiều năm tới.
Theo Business Insider, thành công của Shabaab đặt ra câu hỏi liệu mối đe dọa từ nhóm phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) có được kiềm chế ngay cả khi nhóm mất thành trì ở Mosul, Iraq, và Raqqa, ở Syria hay không. Giống như IS, Shabaab là lực lượng có sức mạnh đáng kể và có khả năng thực hiện những vụ tấn công nguy hiểm.
Ngày 15/1, al-Shabaab tấn công một căn cứ quân sự của Kenya tại el-Ade, tây nam Somalia, giết chết khoảng 60 binh sĩ. Quân đội Kenya rút khỏi el-Ade 11 ngày sau đó, để mất đất vào tay phiến quân.
Chỉ vài ngày sau, các tay súng al-Shabaab xông vào một nhà hàng bên bờ biển ở thủ đô Mogadishu, giết chết 20 người. Không giống cuộc tấn công el-Ade, cuộc tấn công ở bãi biển Lido tập trung vào mục tiêu dân sự. Al-Shabaab căm ghét tất cả hoạt động giải trí ở bãi biển, nhóm này thường ném bom nhà hàng bên bờ biển và cấm bóng đá tại nơi nhóm này kiểm soát.
Thủ đô Mogadishu là mục tiêu thường xuyên bị al-Shabaab tấn công. Nhưng kinh tế của thành phố đã phát triển kể từ khi Shabaab mất quyền kiểm soát vào năm 2011, một phần nhờ vào sự trở lại của chính phủ Somalia năm 2012 và do đầu tư của các doanh nhân.
Lén đưa một quả bom lên một máy bay thương mại là điều khó khăn ở bất cứ nơi nào trên thế giới. Mức độ nghiêm trọng của vụ việc càng cao vì sân bay Mogadishu là địa điểm được bảo vệ nghiêm ngặt. Đây được coi là một trong vài nơi tại thành phố mà các chức sắc nước ngoài có thể đến một cách an toàn. Như vậy, nếu thực sự đánh bom máy bay, al-Shabaab đã tuồn được thiết bị nổ vào nơi được bảo vệ nghiêm ngặt nhất trong cả nước.
Nếu al-Shabaab chịu trách nhiệm về vụ đánh bom, vụ việc sẽ đánh dấu lần đầu tiên nhóm cho phát nổ một quả bom trên máy bay chở khách. Cũng giống như hai cuộc tấn công kể trên, đó sẽ là dấu hiệu cho thấy mức độ nguy hiểm ngày càng tăng của nhóm này và là hồi chuông báo động về tương lai đáng lo ngại mà các nhóm phiến quân jihad như al-Shabaab và IS đặt ra.
Phương Vũ