Chiến binh IS tại Mosul, Iraq. Ảnh: AP
Trong thành trì của Nhà nước Hồi giáo (IS) ở Mosul, nhóm cực đoan làm việc ngày đêm để sửa chữa đường giao thông, sửa sang vườn cây và tân trang khách sạn. Thành phố lớn thứ hai Iraq chưa bao giờ trông trật tự, sạch đẹp như thế, vì luật lệ nghiêm khắc mà các chiến binh đưa ra.
Không còn những kiốt lấn chiếm vỉa hè, không còn hệ thống dây điện rối ren giăng kín trên các mái nhà. Những ngọn đèn đường mới chiếu sáng con đường sạch sẽ đến bất ngờ vì không còn tàn thuốc.
Tuy nhiên, bên dưới vẻ đẹp đẽ đó, IS thi hành những hình phạt tàn bạo với những ai không tuân thủ rất nhiều lệnh cấm mà nhóm áp đặt trong một năm qua, kể từ khi chiếm đóng Mosul ngày 10/6 năm ngoái.
"30 năm qua, tôi chưa bao giờ thấy Mosul sạch đẹp, đường phố và chợ có trật tự như thế này", người dân địa phương Omar nói. Ông cho biết IS những tuần gần đây tập trung một cách bất thường vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng công cộng. Ông và những người khác cho rằng đây là nỗ lực mua chuộc lòng người của nhóm cực đoan.
Xáo trộn cuộc sống dân thường
Cuộc sống của người dân Mosul có nhiều thay đổi dưới lá cờ đen của IS. Không còn bóng dáng của những đền thờ mang tính biểu tượng hay những nhà thờ Hồi giáo tại trung tâm thành phố. Các chiến binh IS phá hủy nhiều công trình vì họ tin rằng việc thờ phụng ở các đền thờ là báng bổ thánh thần.
Các nhà thờ cổ hiện giờ trở thành nơi IS nơi rao bán chiến lợi phẩm hoặc để trưng bày hàng hóa chỉ có thành viên nhóm mới được dùng. Những người theo đạo Cơ đốc, chiếm thiểu số tại thành phố đa phần là người Hồi giáo dòng Sunni, đang bỏ xứ mà đi vì thường bị dọa giết.
IS phá hủy nhà thờ Hồi giáo cổ
"Kể từ khi IS chiếm được thành phố, nhóm đã áp dụng luật lệ hà khắc. Hình phạt nhẹ nhất là đòn roi, áp dụng cho những tội như hút thuốc", một người tên Zaid nói.
"Trộm cắp thì bị chặt tay. Nếu đàn ông ngoại tình, họ sẽ bị ném xuống từ một tòa nhà cao, phụ nữ ngoại tình thì bị ném đá đến chết. Hình phạt được thực hiện ở nơi công cộng để đe dọa dân thường, họ thường bị ép xem những cảnh tượng này", Zaid kể cho biết.
"Tôi biết nhiều người bị IS bắt giữ. Một vài người là người thân của tôi. Một số bị giết, số khác được thả. Họ kể những câu chuyện kinh hoàng về tội ác của IS trong nhà tù", anh nói thêm.
Khi phụ nữ ra ngoài đường, họ phải mặc đồ che phủ toàn thân người, kể cả mặt. Đàn ông bắt buộc phải để râu theo quy định. Những người lao động tự do hay hoạt động trong quân đội mất việc và không còn thu nhập. Người giàu sống dựa vào của cải tiết kiệm, những người có lương cũng chỉ đủ sống. "Số phận người nghèo rất bấp bênh, tùy vào lòng thương xót của Thượng đế", Zaid nói.
"Tôi mất việc làm và phải thôi học. Giống như mọi người khác, tôi không được đáp ứng các quyền cơ bản", một người tên Hisham nói. Tất cả mọi thứ đều bị cấm dưới sự kiểm soát của IS, vì vậy tôi đành phải ở nhà suốt ngày. Ngay cả hoạt động giải trí đơn giản như dã ngoại ngoài trời cũng bị cấm ở Mosul, do IS cho rằng việc này làm lãng phí thời gian và tiền bạc.
Phụ nữ tại nơi IS kiểm soát phải trùm kín người khi ra ngoài. Ảnh: The Guardian
Người dân phải nộp một phần tư thu nhập cho IS để xây dựng lại thành phố. Không ai dám làm trái quy định vì họ sẽ phải đối mặt với những hình phạt khắc nghiệt. Nhóm kiểm soát tất cả mọi thứ. Người dân phải trả tiền thuê nhà, thuê đất cho IS, còn bệnh viện thì bị các chiến binh độc quyền sử dụng.
"IS thậm chí đã thay thế các lãnh tụ Hồi giáo trong nhà thờ bằng người ủng hộ nhóm. Nhiều người trong chúng tôi đã thôi đến nhà thờ Hồi giáo vì bị yêu cầu phải thề trung thành với IS. Chúng tôi ghét điều đó", Hisham nói. "Trong khi đó, anh tôi bị phạt 20 roi chỉ vì không đóng cửa hàng trong thời gian cầu nguyện, họ đang áp đặt tôn giáo bằng vũ lực!".
Gieo rắc mầm mống bạo lực
IS đang sử dụng những kỹ thuật ngày càng tinh vi để kiểm soát dân chúng thành phố, chẳng hạn như tạo ra những "điểm truyền thông" để tuyên truyền thông điệp của nhóm.
"Em trai 12 tuổi của tôi từng đi học ở trường bị IS kiểm soát. Lúc đó, chúng tôi nghĩ rằng chẳng có sự lựa chọn nào khác, ít nhất thì nó vẫn được giáo dục, có còn hơn không", người dân tên Mahmoud nói.
"Nhưng một ngày tôi về nhà và thấy em tôi vẽ cờ của IS, hát một trong những bài hát phổ biến nhất của nhóm. Tôi như phát điên và bắt đầu quát mắng nó. Tôi giằng lấy bức tranh và xé vụn. Em tôi sợ hãi, chạy đến chỗ mẹ và khóc toáng lên. Tôi cảnh cáo rằng nếu nó còn vẽ lá cờ và hát bài hát đó, thì tôi sẽ không cho nó gặp bạn bè và không nói chuyện với nó nữa", Mahmoud kể
"Chúng tôi ngay lập tức bắt nó thôi học, thà rằng nó không được đi học còn hơn là tiếp thu những thứ IS đang truyền bá", anh nói thêm. "Tôi đi đến kết luận rằng mục tiêu của tổ chức này là để gieo rắc những hạt giống bạo lực, hận thù và chủ nghĩa bè phái vào tâm trí của trẻ em".
IS tẩy não người dân Mosul như thế nào
IS đang di chuyển nhiều vũ khí hạng nặng, trong đó có những thiết bị mà nhóm thu giữ từ lực lượng Iraq, và sử dụng tên lửa chống máy bay để đối phó với các cuộc tấn công từ liên minh do Mỹ dẫn đầu và phiến quân khác.
Theo Zaid, IS biết quân đội Iraq sẽ cố gắng tái chiếm Mosul, vì vậy họ đang đề phòng. Nhóm cực đoan đang tích cực đào đường hầm, xây dựng rào chắn, gài mìn và bom. Đường phố đầy rẫy lính bắn tỉa của nhóm. Điều này sẽ gây khó khăn cho quân đội.
"Tôi lo lắng không biết quân chính phủ sẽ làm thế nào để chiếm lại thành phố", Zaid nói. "Chính phủ nên trang bị vũ khí cho người dân địa phương để họ có thể bảo vệ thành phố của mình. Với sự giúp đỡ của Thượng đế, chúng ta sẽ đánh bại IS".
Phương Vũ (theo WSJ/ BBC)