Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi. Ảnh: Xinhua.
Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) hôm qua thông báo sẽ ra phán quyết vào ngày 12/7 về vụ kiện của Philippines đối với "đường lưỡi bò" mà Trung Quốc đưa ra nhằm chiếm gần như toàn bộ diện tích Biển Đông.
"Một lần nữa, tôi nhấn mạnh tòa trọng tài không có thẩm quyền xét xử vụ kiện và vấn đề liên quan. Tòa không nên tổ chức điều trần hoặc ra phán quyết", Reuters dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi cho biết trong thông báo dài phát đi sau đó. "Philippines đơn phương đệ đơn kiện là trái luật pháp quốc tế".
Theo ông Hồng, về vấn đề lãnh thổ và bất đồng liên quan các đường trên biển, Trung Quốc "không chấp nhận cách giải quyết từ bên thứ ba, không chấp nhận mọi nghị quyết ép buộc Trung Quốc".
Tại Manila, thư ký truyền thông tổng thống Philippines Herminio Coloma Jr. nói nước này "chờ đợi một phán quyết công bằng, góp phần thúc đẩy hòa bình và ổn định trong khu vực".
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Anna Richey-Allen tái khẳng định Mỹ ủng hộ PCA. "Chúng tôi ủng hộ giải quyết hòa bình các tranh chấp" ở Biển Đông, bao gồm sử dụng cơ chế pháp lý quốc tế như tòa trọng tài, bà nói.
Hãng thông tấn quốc gia Trung Quốc Xinhua cảnh báo vụ kiện làm tranh chấp thêm tồi tệ. Theo đó, Manila đã "không nhận ra một tòa án như vậy chỉ khiến gia tăng rắc rối" ở Biển Đông và điều này không có lợi cho các bên liên quan. Vụ kiện "có nguy cơ làm phức tạp vấn đề do nó khiến các bên liên quan tưởng rằng họ có thể thu lợi từ việc đơn phương tạo ra hỗn loạn".
Trung Quốc đòi chủ quyền với gần như toàn bộ Biển Đông dựa trên "đường lưỡi bò", còn gọi là "đường 9 đoạn", mà nước này tự vẽ ra, đi sát vào vùng biển của các quốc gia láng giềng. Philippines cho rằng tuyên bố của Trung Quốc vi phạm Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) và khiến Manila bị hạn chế khai thác tài nguyên và đánh cá trong vùng đặc quyền kinh tế.
Giới chức Mỹ lo ngại Trung Quốc phản ứng trước phán quyết, dự đoán bất lợi cho Bắc Kinh, bằng cách lập một vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên Biển Đông như từng làm ở biển Hoa Đông năm 2013 và tăng cường xây dựng, củng cố các đảo nhân tạo.
Ngoài áp lực ngoại giao, Mỹ sẽ phản ứng trước hành động như vậy bằng cách tăng cường tuần tra tự do đi lại và hỗ trợ quốc phòng cho những nước Đông Nam Á.
Trung Quốc cáo buộc Mỹ "phóng đại" vấn đề và hồi tháng 5 cảnh báo sẽ "bật lại chỉ trích từ cộng đồng quốc tế". Tuy nhiên, Bắc Kinh đều tránh đưa ra thông tin về cách họ sẽ phản ứng với phán quyết từ PCA.
Như Tâm