"Tư cách thành viên NATO sẽ tăng cường an ninh của Phần Lan. Khi gia nhập NATO, Phần Lan sẽ củng cố sức mạnh cho liên minh phòng thủ", Tổng thống Sauli Niinisto và Thủ tướng Sanna Marin cho biết trong tuyên bố chung hôm nay. "Phần Lan phải nộp đơn xin gia nhập NATO ngay lập tức".
Sau quyết định của ông Niinisto, chính phủ và quốc hội Phần Lan dự kiến sớm thông qua động thái xin gia nhập liên minh quân sự. "Chúng tôi hy vọng các bước đi cần thiết để đưa ra quyết định này sẽ được thực hiện trong vài ngày tới", ông Niinisto và bà Marin cho biết thêm.
Đây là quyết định đã được dự báo từ trước. Trong cuộc họp báo hôm qua, Tổng thống Phần Lan nói "gia nhập NATO không chống lại bất kỳ ai", bất chấp cảnh báo của Moskva rằng Helsinki sẽ phải "hứng chịu hậu quả" nếu tìm cách trở thành thành viên liên minh quân sự.
Hiến pháp Phần Lan quy định tổng thống hợp tác với chính phủ lãnh đạo chính sách đối ngoại của nước này, do đó lập trường của ông Niinisto mang tính quyết định đối với việc quốc gia Bắc Âu nộp đơn gia nhập NATO.
Xe tăng chủ lực Leopard 2A4 của Phần Lan tham gia diễn tập Arrow 22 với NATO ngày 4/5. Ảnh: WSJ.
Sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt nhằm "phi quân sự và phi phát xít hóa Ukraine", Phần Lan và Thụy Điển quyết định xem xét khả năng gia nhập NATO, từ bỏ chính sách không liên minh quân sự trong nhiều thập kỷ.
Các thành viên đảng Dân chủ Xã hội cầm quyền của Thụy Điển ngày 15/5 dự kiến ra quyết định chấm dứt quan điểm phản đối gia nhập NATO đã được duy trì nhiều thập kỷ. Động thái của đảng Dân chủ Xã hội được đánh giá gần như chắc chắn sẽ dẫn đến quyết định nộp đơn gia nhập NATO của Thụy Điển.
Tổng thống Sauli Niinisto và Thủ tướng Marin đã công du 30 quốc gia thành viên NATO nhằm đảm bảo ủng hộ cho tư cách thành viên của Phần Lan. Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết liên minh quân sự có thể cho phép Phần Lan và Thụy Điển gia nhập "khá nhanh".
Nga ngày 11/4 cảnh báo nếu Phần Lan và Thụy Điển từ bỏ chính sách không liên minh quân sự trong nhiều thập kỷ và gia nhập NATO, Nga sẽ buộc phải khôi phục cán cân quân sự bằng cách tăng cường phòng thủ tại khu vực Baltic, trong đó có triển khai vũ khí hạt nhân tới đây.
7 thập kỷ NATO đông tiến ở châu Âu. Bấm vào hình để xem chi tiết.
Phần Lan có đường biên giới dài hơn 1.300 km với Nga. Họ trở thành nước trung lập thông qua hiệp ước hữu nghị với Liên Xô năm 1948, với kỳ vọng ngăn tái diễn cuộc chiến Phần Lan - Liên Xô năm 1939 từng khiến hơn 80.000 binh sĩ nước này thiệt mạng.
Xuyên suốt thời Chiến tranh Lạnh, quốc gia Bắc Âu duy trì tôn chỉ không liên kết, bất chấp sức ảnh hưởng từ cả hai khối do Liên Xô và Mỹ dẫn đầu. Sau khi Liên Xô tan rã năm 1991, Phần Lan dần chuyển trọng tâm đối ngoại sang phương Tây, đánh dấu với quyết định gia nhập EU năm 1995.
Thụy Điển cũng chọn hướng đi tương tự sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, gia nhập EU vào năm 1995 và tăng cường hợp tác với NATO. Thụy Điển đã tránh tham gia bất kỳ liên minh quân sự nào trong hơn 200 năm qua.
Nguyễn Tiến (Theo Reuters, AFP)