Rolf Marschalek, giáo sư tại trường đại học Goethe ở thành phố Frankfurt của Đức, dẫn đầu nhóm nghiên cứu biến chứng đông máu hiếm gặp ở vaccine Covid-19 từ tháng 3 và công bố báo cáo hôm 26/5.
Marschalek cho biết vấn đề nằm ở công nghệ vector adenovirus mà cả hai loại vaccine Covid-19 này sử dụng để đưa mã di truyền của nCoV vào cơ thể người. Vaccine của AstraZeneca và Johnson&Johnson sử dụng công nghệ này đưa protein gai của nCoV vào nhân tế bào, thay vì dịch bào, nơi virus thường tạo protein.
Theo lý thuyết của Marschalek, khi ở trong nhân tế bào, một số phần của protein gai cắt nối với nhau và tạo ra phiên bản đột biến. Trên lý thuyết, các protein gai đột biến này sau đó sẽ được tế bào "tiết vào cơ thể", có thể tạo ra các cục máu đông với tỷ lệ 1/10.000 người, báo cáo của Marschalek cho biết.
Trong khi đó, vaccine của Pfizer-BioNTech và Moderna sử dụng công nghệ ARN thông tin (mRNA), cung cấp thông tin di truyền tổng hợp gai tế bào nCoV và chuỗi này không bao giờ đi vào nhân tế bào.
"Khi các đoạn gene virus nằm trong nhân tế bào, chúng có thể gây ra một số vấn đề", Marschalek cho biết.
Nhân viên y tế chuẩn bị vaccine Covid-19 của AstraZeneca để tiêm ở thị trấn Maintail của Đức ngày 24/3. Ảnh: Reuters.
Biến chứng đông máu hiếm gặp làm gián đoạn hoặc đình chỉ chương trình tiêm vaccine Covid-19 của AstraZeneca và Johnson&Johnson. Triệu chứng này được ghi nhận ở 309 trong số 33 triệu người tiêm vaccine AstraZeneca ở Anh, bao gồm 56 ca tử vong. Tại châu Âu, ít nhất 142 người gặp biến chứng đông máu trong số 16 triệu người được tiêm vaccine.
Khi vaccine AstraZeneca bị hạn chế hoặc đình chỉ tiêm ở hơn 10 quốc gia, Johnson&Johnson triển khai sản phẩm của mình ở châu Âu hồi tháng 4 với cảnh báo trên nhãn sau thời gian trì hoãn vì lo ngại biến chứng.
Marschalek cho biết có "lối thoát" cho các sản phẩm của AstraZeneca và Johnson&Johnson, nếu các nhà phát triển vaccine có thể sửa đổi trình tự gene mã hóa của protein gai nhằm ngăn nó phân tách. Johnson&Johnson đã liên hệ phòng thí nghiệm của Marschalek để xin hướng dẫn và tìm cách điều chỉnh vaccine để ngăn tình trạng chuỗi gene bị cắt nối.
Chuyên gia này cho biết chuỗi gene quy định protein đột biến của Johnson&Johnson ít bị cắt nối nhau hơn so với trong sản phẩm của AstraZeneca, do đó ít gây ra biến chứng đông máu hơn. Trong số 7,4 triệu người Mỹ được tiêm vaccine Johnson&Johnson, chỉ có 8 người gặp biến chứng đông máu.
Một số chuyên gia khác nhận định nghiên cứu của Marschalek mới chỉ là một trong nhiều giả thuyết về biến chứng đông máu khi tiêm vaccine Covid-19 và cần thêm bằng chứng chứng minh. "Vẫn còn thiếu bằng chứng chỉ ra liên hệ nhân - quả giữa việc cắt nối chuỗi gene quy định protein gai với chứng đông máu"", Johannes Oldenburg, chuyên gia y học truyền nhiễm tại đại học Bonn, cho biết.
Marschalek cho biết đã trình bày phát hiện trong phòng thí nghiệm của mình cho Viện Paul-Ehrlich, cơ quan quản lý y tế và nghiên cứu vaccine cùng y sinh của chính phủ Đức, cùng cơ quan tư vấn về tiêm chủng của nước này.
"Họ rất ngạc nhiên với phát hiện của chúng tôi vì không ai nghĩ đến vấn đề đông máu liên quan đến hiện tượng cắt nối protein gai của nCoV", Marschalek nói.
Nguyễn Tiến (Theo FT)