Các nhóm sinh viên đại học và sau đại học Trung Quốc đại lục theo học tại Hong Kong tuần này vội đã đóng gói hành lý, rời đi bằng xe buýt, phà hoặc tàu cao tốc khi bạo lực xảy ra ngay tại khuôn viên trường. Một số người lo sợ cho sự an toàn của bản thân và lên kế hoạch rời đi vào phút cuối theo lời khuyên của bạn bè, giáo sư Hong Kong và ban giám hiệu.
Cảnh sát Hong Kong đã sắp xếp các tàu cảnh sát để đưa sinh viên rời thành phố do nhiều tuyến đường bị người biểu tình phong tỏa. Theo Global Times, một số người bày tỏ sự thất vọng đối với ban quản lý trường vì đã không kiểm soát được sinh viên biểu tình và bảo vệ sinh viên Đại lục.
Trong vài ngày qua, bạo lực đã chuyển từ đường phố sang các trường đại học, dấu hiệu cho thấy người biểu tình ngày càng bất mãn với chính quyền đặc khu Hong Kong, theo Global Times. Một số sinh viên Đại lục nói rằng họ đã bị bao vây và phải ở trong ký túc xá, dự trữ mì ăn liền.
"Chúng ta phải đưa sinh viên về Đại lục càng sớm càng tốt. Cha mẹ họ rất lo lắng và nhiều người dân địa phương đã giúp chúng tôi", một nữ sinh nói. Khi đến Thâm Quyến, thành phố giáp Hong Kong, nhiều sinh viên nói rằng họ cảm thấy nhẹ nhõm vì đã đến nơi an toàn. "Đó là ngày đen tối nhất", một sinh viên Đại học Bách khoa Hong Kong nói.
Hai sinh viên Trung Quốc đi qua những người biểu tình mặc đồ đen ở Đại học Trung Văn Hong Kong hôm 13/11. Ảnh: AP.
Hiện chưa rõ số sinh viên Trung Quốc rời đi, nhưng cũng có nhiều người chọn ở lại Hong Kong. Theo thống kê của Ủy ban Tài trợ Đại học, có 12.322 sinh viên Trung Quốc Đại lục theo học toàn thời gian tại 8 trường đại học công lớn nhất Hong Kong trong năm học 2018-2019. Hơn 100 sinh viên Đài Loan cũng đã được sắp xếp để về nhà dưới sự hỗ trợ giúp của Văn phòng Văn hóa và Kinh tế Đài Bắc tại Hong Kong.
Đoàn Thanh niên Thâm Quyến đã cấp chỗ ở miễn phí hàng tuần cho sinh viên Trung Quốc cần nơi ẩn náu, động thái khuyến khích một số người rời đi. Sinh viên hiện ở trong 12 khách sạn và ký túc xá. Nhiều nhà nghỉ ở Thâm Quyến cũng chật kín sinh viên tá túc tính đến chiều 13/11. Những người khác sắp xếp ở cùng họ hàng, bạn bè. Một số người vội vã rời đi đến mức không mang theo máy tính xách tay hoặc quần áo dự phòng.
"Đêm qua tôi và bạn bè hầu như không ngủ", Nicole, một sinh viên sau đại học 22 tuổi tại Đại học Thành phố Hong Kong cho biết. Cô bắt chuyến tàu đầu tiên tới Thâm Quyến vào 7h sáng 13/11 và nói rằng có thêm 80 trong số hơn 100 sinh viên Trung Quốc đại lục trong ngành học của cô đã rời Hong Kong vào buổi trưa. Tại Thâm Quyến, cô bắt chuyến bay về Thượng Hải, nơi bố mẹ cô sinh sống.
Sinh viên Trung Quốc đại lục phần lớn không phải mục tiêu của những người biểu tình. Tuy nhiên, video các vụ tấn công, bao gồm vụ đánh đập một sinh viên Đại lục tuần trước trong trường, cũng như giọng điệu chống đối Trung Quốc của người biểu tình đã khiến một số người bất an. Họ thậm chí tránh nói tiếng phổ thông ở nơi công cộng hoặc không nhắc đến việc về Đại lục.
Lo ngại càng tăng lên khi căng thẳng leo thang mạnh mẽ do cái chết của một sinh viên đại học sau khi ngã từ bãi đỗ xe trên cao, gần nơi cảnh sát phun hơi cay để giải tán người biểu tình tuần trước.
Khi người biểu tình phong tỏa các tuyến đường và buộc một số tuyến tàu điện ngầm phải dừng hoạt động hôm 12/11, những vụ đụng độ dữ dội xảy ra trong các trường đại học. Tại Đại học Trung Văn Hong Kong, cảnh sát chống bạo động phải phun hơi cay, bắn đạn cao su khi sinh viên biểu tình ném gạch, bom xăng và đốt lửa. Tại Đại học Hong Kong, ngôi trường lâu đời nhất của thành phố, sinh viên đứng trên cầu vượt, ném ghế và các vật thể khác xuống đường nhằm cản trở giao thông.
Cuộc sống ở Hong Kong đã tê liệt trong ba ngày đầu tiên liên tiếp khi người đi làm phải vật lộn để đến nơi làm việc và học sinh, sinh viên nghỉ học. Đám đông khổng lồ tập trung ở ga tàu điện ngầm, đường phố chất đầy gạch, gậy gộc và rác. Những nhóm người mặc đồ đen tụ tập cùng nhân viên văn phòng đeo khẩu trang vào giờ ăn trưa tại quận thương mại chính Central của thành phố, hô vang khẩu hiệu biểu tình.
Sinh viên Đại lục là nguồn sinh viên ngoài địa phương lớn nhất ở các trường đại học Hong Kong, trong đó một số trường tự hào có thứ hạng quốc tế cao. Các trường cũng là lựa chọn phổ biến đối với những sinh viên Đại lục muốn học bên ngoài Đại lục vì Hong Kong rất gần. Hầu hết các khóa học được dạy bằng tiếng Anh và sinh viên Đại lục tốt nghiệp ở các trường đại học Hong Kong có thể được gia hạn thị thực để làm việc trong thành phố.
Nhiều sinh viên nói rằng họ dự định tránh xa vài ngày, vài tuần, hoặc cho đến khi tình hình ở thành phố ổn định. Một số trường đại học hôm 13/11 cho biết họ đã dừng các lớp học trong phần còn lại của học kỳ, vốn kết thúc vào đầu tháng 12.
Sinh viên biểu tình mang mặt nạ phòng độc tự chế tại Đại học Trung Văn Hong Kong hôm 13/11. Ảnh: AP.
Sinh viên Đại lục tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hong Kong (HKUST), nơi sinh viên thiệt mạng từng theo học, cho biết họ rất lo bị người biểu tình tấn công hoặc nhắm mục tiêu. Tuần trước, một sinh viên bị người biểu tình đeo khẩu trang đánh đến bị thương nặng trong lúc anh cố rời diễn đàn ngoài trời. Đại diện của trường cho biết họ đang điều tra sự việc. HKUST cấp các chuyến xe miễn phí cho sinh viên đến bến xe ở quận Kowloon, từ đó họ có thể đi qua biên giới về Đại lục.
Zhang, 27 tuổi. người đang theo học để lấy bằng tiến sĩ tại Hong Kong, cho biết anh đã hạn chế nói chuyện với bạn bè bằng tiếng phổ thông và sử dụng ứng dụng nhắn tin WeChat khi ở các khu vực công cộng trong khuôn viên trường để tránh bị người dân địa phương xác định là công dân Trung Quốc Đại lục.
Zhang nói rằng anh đã chứng kiến sinh viên Đại lục bị nhóm sinh viên bản địa quấy rối và mắng mỏ. "Ai không đứng về phía họ đều bị họ xem là kẻ thù", Zhang, người đang ở tạm với bạn bè tại Thâm Quyến, cho hay.
Yu, 25 tuổi, theo học tiến sĩ tại HKUST, cho biết văn phòng chung của anh và nhiều bạn học đã bị đột nhập và lục soát trong tuần này. Đến chiều 13/11, anh mang theo máy tính xách tay, một số sách giáo khoa và quần áo, rời đi cùng 5 người bạn. Họ vội vã đến mức bỏ cả bữa ăn trưa. "Chỉ khi trở về Đại lục, tôi mới có thể tập trung vào việc học", Yu nói.
Chen, 20 tuổi, sinh viên năm hai chuyên ngành tài chính tại Đại học Thành phố Hong Kong, lên tàu về Đại lục chiều 13/11 cùng hai chiếc vali lớn và ba lô. Cô cho biết cô đang nộp đơn vào các trường ở Australia và hy vọng được chuyển tới học vào năm sau.
"Tôi không nghĩ tình hình có thể được giải quyết sớm bất cứ lúc nào. Các lớp học của chúng tôi đã bị dừng và bài thi của tôi bị hoãn", Chen nói, thêm rằng những người biểu tình mặc đồ đen đã vào lớp học của cô và la hét với sinh viên.
Huyền Lê (Theo Wall Street Journal, Global Times)