Phát ngôn viên của IS Abu Mohamed al-Adnani. Ảnh: Independent
Ngày 30/8, hãng tin Amaq, cơ quan truyền thông của IS cho biết Abu Muhammad al-Adnani, 39 tuổi, phát ngôn viên của IS đã chết tại Aleppo, Syria.
Theo Washington Post, Adnani sinh ra ở thị trấn Binnish, tỉnh Idlib, miền bắc Syria. Y nằm trong nhóm chiến binh chủ chốt của IS từng có quan hệ trực tiếp với Abu Musab al-Zarqawi, thủ lĩnh đã bị tiêu diệt của Al-Qaeda ở Iraq (AQI) - tổ chức tiền thân của IS. Nhà báo Italy Daniele Raineri cho rằng Adnani là một trong ba người cuối cùng còn sống trong số 43 người sáng lập ra IS.
"Ông ta là phát ngôn viên hiệu quả nhất và nổi tiếng nhất của IS. Cuộc khẩu chiến giữa al-Qaeda và IS, lý lẽ biện minh cho cuộc chiến chống phương Tây, tất cả đều do Adnani thực hiện", Will McCants, một cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ đồng thời là một chuyên gia nghiên cứu IS, cho biết.
Giống như thủ lĩnh tối cao IS Abu Bakr al-Baghdadi, Adnani được cho là từng bị Mỹ giam giữ ở Iraq cách đây khoảng một thập kỷ. Y đã giúp tổ chức tiền thân của IS thoát khỏi bờ vực bị hủy diệt và tái xuất với tên gọi Nhà nước Hồi giáo.
Trong các thông báo về cái chết của Adnani, IS mô tả y là hậu duệ của bộ tộc và dòng tộc Nhà tiên tri Muhammad, manh mối cho thấy Adnani có thể đã được dọn đường để lên thay thế Abu Bakr al-Baghdadi, nếu thủ lĩnh tối cao IS bị tiêu diệt, McCants nhận xét.
Adnani cũng là kiến trúc sư chủ chốt của một bộ máy tuyên truyền khổng lồ sản xuất hàng nghìn video bao gồm những cảnh quay chặt đầu rùng rợn, giúp thu hút hàng nghìn tay súng nước ngoài đến gia nhập hàng ngũ IS ở Iraq và Syria.
Michael Weiss, tác giả một cuốn sách về IS, thì cho rằng Adnani chính là người quyền lực số hai trong nhóm.
Bộ Ngoại giao Mỹ từng mô tả y là "kênh quan trọng nhất để phát tán các thông điệp của IS". Cơ quan này treo giải thưởng 5 triệu USD cho người cung cấp thông tin giúp bắt giữ hoặc tiêu diệt y. Cuối năm ngoái, một quan chức tình báo cấp cao Mỹ tiết lộ Adnani mới là thành viên IS mà Mỹ muốn tiêu diệt nhất chứ không phải thủ lĩnh tối cao Abu Bakr al-Baghdadi.
Kích động khủng bố phương Tây
Mặc dù có rất ít thông tin về cấu trúc và cách tổ chức, lên kế hoạch tấn công ở nước ngoài của IS, các quan chức Mỹ và các chuyên gia chống khủng bố vẫn cho rằng Adnani đóng vai trò quan trọng trong việc tìm kiếm các thành viên mới ở châu Âu và những nơi khác, rồi sau đó huấn luyên họ và cử họ trở về nước để thực hiện các vụ tấn công.
Tổ chức Dự án chống chủ nghĩa cực đoan cho biết Adnani là thủ lĩnh của Emni, một đơn vị IS chịu trách nhiệm phát động các cuộc tấn công bên ngoài Trung Đông.
Chuyên gia chống khủng bố Laith al-Khouri nhận định Adnani là giọng nói chính đằng sau những thông điệp đe dọa đối với phương Tây. Trong các thông điệp xúi giục, Adnani đã đề ra và truyền bá chương trình bạo lực của IS, liên tục nhấn mạnh ưu tiên tấn công nhằm vào phương Tây. Trong tháng Ramadan của người Hồi giáo năm nay, một bản ghi âm được cho là của Adnani đã xúi giục các chiến binh thực hiện "tháng đánh chiếm và jihad. Hãy chuẩn bị, sẵn sàng để tạo ra một tháng tai họa ở khắp mọi nơi cho những kẻ ngoại đạo".
Trong một bài viết đăng trên Dabiq - tạp chí tiếng Anh của IS, y kêu gọi những con sói đơn độc tấn công vào các mục tiêu phương Tây và sử dụng bất cứ phương tiện tấn công nào sẵn có. "Nếu các anh không thể tìm được bom đạn, hãy ném đá, giết người bằng dao hay lái xe cán người", y viết.
Hai bình luận viên Missy Ryan và Greg Miller của Washington Post cho rằng cái chết của Adnani gây tổn thất cho IS trên hai lĩnh vực vốn giúp tổ chức này trở nên đặc biệt nguy hiểm: sử dụng mạng xã hội để tiếp cận người ủng hộ trên toàn cầu và khả năng lên kế hoạch, triển khai các hình thức bạo lực thô bạo nhất bên ngoài Iraq và Syria. Đây là một tổn thất rất lớn vào thời điểm IS đang vất vả chống đỡ các cuộc tấn công từ lực lượng được phương Tây hậu thuẫn cũng như chiến dịch không kích kéo dài hai năm qua, đã khiến IS mất nhiều đất và nguồn lực.
Chuyên gia phân tích khủng bố Rita Katz, giám đốc tổ chức SITE Intelligence, nhận định cái chết của Adnani là "đòn giáng mạnh" đối với IS.
"Vai trò của Adnani vượt ra khỏi tư cách phát ngôn viên. Y có liên quan chặt chẽ với các hoạt động bên ngoài Trung Đông", Thomas Joscelyn, học giả ở Quỹ Bảo vệ Dân chủ, có trụ sở ở Washington, nhận xét.
"Adnani đóng nhiều vai trò trong tổ chức. Vì vậy, IS sẽ phải cần đến vài người để thay thế y", Joscelyn nói.
Xem thêm: Thủ lĩnh tối cao IS từng bị Mỹ giam tại nhà tù khét tiếng Iraq
Hồng Vân