Diễn tập Arrow 22, được tổ chức ngày 2-13/5 tại Phần Lan, là một trong chuỗi hoạt động chung giữa các thành viên NATO và đồng minh kéo dài từ mùa xuân đến mùa hè. Trong số này có cuộc diễn tập tên lửa và không quân trên đất liền lớn nhất thế giới tại Ba Lan và các nước vùng Baltic dự kiến diễn ra vào tháng 6.
Hơn 3.000 lính Phần Lan tham gia diễn tập cùng hàng trăm binh sĩ Mỹ, Anh, Estonia và Latvia tại Arrow 22. Hoạt động được đánh giá có thể là màn dạo đầu cho thay đổi địa chính trị lớn tại Bắc Âu trong bối cảnh Phần Lan và nước láng giềng Thụy Điển nhiều khả năng nộp đơn gia nhập NATO trong vài tuần tới.
Diễn tập Arrow 22, được tổ chức tại các khu rừng thông của Phần Lan, liên quan đến phát triển các đơn vị cơ giới phản ứng nhanh, cũng như cho phép quân đội quốc gia Bắc Âu làm quen với các hệ thống của NATO. Mỹ điều khoảng 100 binh sĩ và 15 thiết giáp Stryker tham gia diễn tập Arrow 22 với các tân binh của Phần Lan.
Xe tăng chủ lực Leopard 2A4 của Phần Lan tham gia diễn tập Arrow 22 ngày 4/5. Ảnh: WSJ.
Quân đội Phần Lan có 280.000 binh sĩ thường trực và khoảng 900.000 quân dự bị, được đánh giá là một trong các lực lượng vũ trang lớn nhất châu Âu tính theo bình quân đầu người. Phần Lan đang nâng cấp lực lượng không quân với thương vụ mua 64 tiêm kích F-35 trị giá 8,8 tỷ USD được công bố hồi tháng 2.
Tổng thống Phần Lan Sauli Niinisto có thể công bố ý định gia nhập NATO sớm nhất vào ngày 12/5. Hiện chưa rõ liệu Thụy Điển có động thái tương tự không, dù quốc hội nước này gần đây cho biết sẽ rà soát chính sách an ninh quốc gia và xem xét các mặt lợi, hại của phương án gia nhập NATO trước khi đưa ra quyết định.
Một số nguồn tin trước đó nói rằng hai nước sẽ nộp đơn xin gia nhập NATO cùng thời điểm. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Phần Lan Pekka Haavisto tuần trước cho hay đất nước ông có thể nộp đơn xin gia nhập NATO mà không cần chờ nước láng giềng.
Nga ngày 11/4 cảnh báo nếu Phần Lan và Thụy Điển từ bỏ chính sách không liên minh quân sự trong nhiều thập kỷ và gia nhập NATO, Nga sẽ buộc phải khôi phục cán cân quân sự bằng cách tăng cường phòng thủ tại khu vực Baltic, trong đó có triển khai vũ khí hạt nhân tới đây.
Phần Lan có đường biên giới dài hơn 1.300 km với Nga. Họ trở thành nước trung lập thông qua hiệp ước hữu nghị với Liên Xô năm 1948, với kỳ vọng ngăn tái diễn cuộc chiến Phần Lan - Liên Xô năm 1939 từng khiến hơn 80.000 binh sĩ nước này thiệt mạng.
Xuyên suốt thời Chiến tranh Lạnh, quốc gia Bắc Âu duy trì tôn chỉ không liên kết, bất chấp sức ảnh hưởng từ cả hai khối do Liên Xô và Mỹ dẫn đầu. Sau khi Liên Xô tan rã năm 1991, Phần Lan dần chuyển trọng tâm đối ngoại sang phương Tây, đánh dấu với quyết định gia nhập EU năm 1995.
Thụy Điển cũng chọn hướng đi tương tự sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, gia nhập EU vào năm 1995 và tăng cường hợp tác với NATO. Thụy Điển đã tránh tham gia bất kỳ liên minh quân sự nào trong hơn 200 năm qua. Trước khi chiến sự tại Ukraine bùng phát, lần gần nhất Thụy Điển gửi viện trợ vũ khí ra nước ngoài là trong cuộc chiến Phần Lan - Liên Xô năm 1939.
7 thập kỷ NATO đông tiến ở châu Âu. Bấm vào hình để xem chi tiết.
Nguyễn Tiến (Theo WSJ)